Η Ουκρανία αντεπιτέθηκε τον Αύγουστο εισβάλλοντας σε ρωσικό έδαφος. Πώς θα επηρεάσει η Ουκρανική αντεπίθεση την τροπή του πολέμου;

Αίσθηση έχει προκαλέσει στη διεθνή κοινότητα η ουκρανική επίθεση στη ρωσική περιοχή του Κούρσκ τοποθετημένη στη συνορεύουσα ζώνη Ρωσίας-Ουκρανίας την 6η Αυγούστου, μεταβάλλοντας τις ισορροπίες του πολέμου για ακόμη μια φορά.

Επίθεση τέτοιας μεγάλης έκτασης, αποτελεί πρωτοφανή για τα δεδομένα της Ρωσοουκρανικής διένεξης για δύο ακριβώς λόγους: Αρχικά το πολεμικό μέτωπο μεταφέρεται για πρώτη φορά στο έδαφος της εισβάλλουσας δύναμης, της δύναμης από την οποία ξεκίνησαν όλα, της Ρωσίας. Κατά δεύτερον η συγκεκριμένη επίθεση αποδεικνύει περίτρανα πως οι ουκρανικές δυνάμεις δεν αστειεύονται. Σύμφωνα με πληροφορίες, για πρώτη φορά από το 1941 μια ξένη δύναμη εισβάλλει στην ενδοχώρα της Ρωσίας. Και μπορεί να λεχθεί πως οι Ουκρανοί αποδείχθηκαν ιδιαίτερα επιτυχείς στη συγκεκριμένη επίθεση, καθώς σύμφωνα με το Al Jazeera αλλά και με τα λεγόμενα του Ανώτατου διοικητή των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας Oleksandr Syrskyi, έως και την 21η Αυγούστου το Κίεβο είχε εισχωρήσει στο ρωσικό έδαφος κατά 35 χιλιόμετρα και διέθετε στην κατοχή του 1.293 τ.χλμ. ρωσικής έκτασης, σε σχέση  με τα 1,000 τετραγωνικά χιλιόμετρα μια εβδομάδα πριν, ενώ είχε καταλάβει συνολικά 93 οικισμούς  σε σχέση με τους 74 που είχε μέχρι πρότινος. Εν συγκρίσει με τα ρωσικά κατεχόμενα στην Ουκρανική επικράτεια, το Ινστιτούτο  Πολέμου (ISW) αναφέρει πως από τις απαρχές του χρόνου, εκείνα δεν ξεπερνούν τα 1.175 τ.χλμ. ουκρανικής γης. Αυτό σημαίνει πως εμφανώς το Κίεβο έχει κατακτήσει περισσότερη έκταση γης σε διάστημα δεκαπενθήμερου, από ότι η Μόσχα σε διάστημα 8 πλέον μηνών.

«Αυτή η επιχείρηση των Ουκρανών έχει προκαλέσει έκπληξη σε όλους συμπεριλαμβανομένου και όλων εμάς, όχι μόνο επειδή έγινε εκεί που έγινε, αλλά και επειδή πόσο επιτυχημένη αποδείχθηκε. Υποτιμήσαμε τους Ουκρανούς από την αρχή» δήλωσε χαρακτηριστικά ο απόστρατος Αξιωματικός των Ενόπλων Δυνάμεων των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ευρώπη, Μπεν Χότζες. «Ένας από τους λόγους πραγματοποίησης αυτής της επιχείρησης από τους Ουκρανούς είναι ώστε να κερδίσουν πλεονέκτημα καθώς έπονται εκλογές στις Η.Π.Α. Πολλοί εταίροι και σύμμαχοι της Ουκρανίας μάλλον ξεκινούν να σπρώχνουν την ιδέα των διαπραγματεύσεων και η Ουκρανία θέλει να διατηρήσει τον έλεγχο αυτής της διαδικασίας σε περίπτωση που υποχρεωθεί να διαπραγματευτεί» υποστηρίζει ο Φινλανδός στρατιωτικός αναλυτής του Πανεπιστημίου του Καρόλου στην Πράγα, Joni Askola. Δημοσίευμα του Euronews κάνει λόγο για συμβολή στην επίθεση του Κιέβου εναντίον της Ρωσίας, της «Λεγεώνας Ελεύθερης Ρωσίας» (Free Russia Legion) μιας παραστρατιωτικής ένωσης Ρώσων πολιτών με σημείο αναφοράς την Ουκρανία, η οποία τάσσεται σθεναρά έναντι του καθεστώτος Πούτιν και της εισβολής στην Ουκρανία. «Επιχειρήσεις σαν εκείνες της εισβολής στο Κούρσκ τώρα, και εν παραδείγματι σαν εκείνη της απόπειρας πραξικοπήματος από τον Πριγκόζιν πέρυσι αποτελούν παραδείγματα τα οποία δείχνουν πως η Ρωσία είναι αρκετά δύσκολο να ελεγχθεί και ότι το καθεστώς Πούτιν  είναι ανεπιτυχές στην προσπάθεια του να ελέγξει τη Ρωσία, ή τουλάχιστον δεν διαθέτει τόσο έλεγχο όσον προσπαθεί να απεικονίσει στον υπόλοιπο κόσμο και στον δικό του πληθυσμό. Η Ρωσία θα μπορούσε να επιστρατεύσει 300.000 περισσότερους ανθρώπους. Και αυτό φυσικά θα προκαλέσει μεγάλη αλλαγή. Βραχυπρόθεσμα θα μπορούσε να είναι πολύ κακό για την Ουκρανία. Μακροπρόθεσμα όμως θα μπορούσε να επιταχύνει την πτώση του Πούτιν στη Ρωσία», τονίζει ο Askola.

Μεταβαίνοντας στο κύριο μέτωπο του πολέμου δηλαδή στην ανατολική Ουκρανία, η κατάσταση παρουσιάζεται κρίσιμη καθώς το τελευταίο δεκαήμερο του Αυγούστου, ρωσικές δυνάμεις κατέλαβαν την πόλη Νέα Υόρκη (Niu York όπως είναι γνωστή στην Ουκρανία) σημείο κλειδί  στην περιοχή του Ντονέτσκ, ενώ μεγάλος αριθμός οικογενειών αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την γειτονική πόλη του Pokrovsk καθώς και άλλες πλησιέστερες περιοχές εξαιτίας της υπερίσχυσης των Ρώσων στα συγκεκριμένα σημεία. Σύμφωνα με δηλώσεις του Ουκρανού Προέδρου Βολοντιμίρ Ζελένσκι στο χρονικό διάστημα μεταξύ της 12ης και 18ης Αυγούστου, η Μόσχα είχε στοχεύσει ουκρανικά χωριά και πόλεις με 40 πυραύλους, 750 κατευθυνόμενες βόμβες και 200 μη επανδρωμένα αεροχήματα (drones) εν συνόλω.

«Αποτελεί τώρα πρωταρχικός μας στόχος στις αμυντικές μας επιχειρήσεις γενικά: να καταστρέψουμε όσο περισσότερο μπορούμε την πολεμική δυνατότητα της Ρωσίας και να διεξάγουμε μέγιστες δράσεις αντεπίθεσης. Αυτές περιλαμβάνουν τη δημιουργία μιας ουδέτερης ζώνης στην επικράτεια του εχθρού –η επιχείρηση μας στην περιοχή του Κούρσκ», τόνισε χαρακτηριστικά ο Ουκρανός Πρόεδρος Ζελένσκι την 18η Αυγούστου. Συνεπώς σκοπός του Κιέβου αποτελεί η εγκαθίδρυση μιας αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης στο Κούρσκ, παρόμοιας με εκείνων που επικρατούν στο νησί της Κύπρου και στη Κορεάτικη Χερσόνησο. «Είναι βασικά η δημιουργία μιας κατάστασης για τους Ουκρανούς ώστε να αναγκάσουν τους Ρώσους να επιτεθούν προκαλώντας μειονέκτημα στη Ρωσική επικράτεια. Η ουδέτερη ζώνη στρατηγικώς είναι μια πραγματικά έξυπνη ιδέα. Στήνεις μια δυνατή αμυντική θέση στη Ρωσική πλευρά των συνόρων χρησιμοποιώντας τη γεωγραφία ώστε να δυσκολέψεις όσο μπορείς την επίθεση, συνεπώς και η καταστροφή των γεφυρών στον ποταμό Seym. Επιπλέον ο ρωσικός στρατός είναι αργός και βαρύς, δεν συντονίζει τις δράσεις καλά, και εφοδιάζει τις δυνάμεις άνισα» Εκτιμά ο καθηγητής Στρατηγικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Αγίου Ανδρέα στη Σκωτία, Φίλιπς Ο’ Μπράιαν.

Ουκρανική αντεπίθεση

Πράγματι την 16η με 19η Αυγούστου, οι Ουκρανοί έβαλαν μπροστά το σχέδιο καταστροφής τριών σημαντικών γεφυρών τοποθετημένες στη περιοχή του Κούρσκ: Το πρώτο χτύπημα διεξήχθη στις 16 Αυγούστου στη γέφυρα της ρωσικής πόλης Glushkovo, ενώ τα υπόλοιπα δύο χτυπήματα πραγματοποιήθηκαν στις 18 με 19 Αυγούστου σε δύο γέφυρες στρατηγικής σημασίας στον ποταμό Seym.

Ουκρανική αντεπίθεση

Και το Κίεβο δεν σταματάει εκεί: Πληροφορίες αναφέρουν πως την 21η Αυγούστου, η ρωσική πρωτεύουσα της Μόσχας έγινε αντικείμενο επίθεσης ουκρανικών drones, με το Υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας να κάνει λόγο για καταστροφή 11 εξ αυτών και με τον δήμαρχο της πόλης να δηλώνει χαρακτηριστικά πως «πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες απόπειρες επίθεσης εναντίον της Μόσχας με drones», τονίζοντας παράλληλα την απουσία θυμάτων ή άλλων καταστροφών.

Έντονη αίσθηση δημιούργησαν τα λεγόμενα του Κρεμλίνου την 22η Αυγούστου, για προσπάθειες του Κιέβου να επιτεθεί στον πυρηνικό αντιδραστήρα του Κούρσκ (Kursk Nuclear Power Station). «Ο εχθρός προσπάθησε να χτυπήσει τον πυρηνικό αντιδραστήρα το βράδυ. Η IAEA έχει πληροφορηθεί» υποστήριξε ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν κατά τη διάρκεια κυβερνητικής συνδιάσκεψης, με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA) να γνωρίζει για το συμβάν και με το Κίεβο να μην απαντά στις κατηγορίες του Κρεμλίνου. Συγκεκριμένα σε ανακοινωθέν του την 23η Αυγούστου, το Ρωσικό Υπουργείο Άμυνας υποστήριξε πως οι εναέριες δυνάμεις της χώρας, κατέρριψαν συνολικά τρία drones στο Κούρσκ, αντικρούοντας παράλληλα την ουκρανική απόπειρα τρομοκρατικού χτυπήματος εναντίον των ρωσικών εγκαταστάσεων, με την εκπρόσωπο τύπου του Υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας Μαρία Ζαχάροβα να χαρακτηρίζει το περιστατικό ως «πράξη πυρηνικής τρομοκρατίας». Το συμβάν αυτό αποτελεί το τρίτο κατά σειρά χτύπημα, ύστερα της προσπάθειας των Ρώσων να αποκτήσουν τον έλεγχο του εγκαταλελειμμένου πυρηνικού αντιδραστήρα του Τσερνομπίλ το 2022, και της κατάκτησης του μεγαλύτερου στην Ευρώπη πυρηνικού αντιδραστήρα της Ζαπορίζια που συνεχίζεται έως σήμερα.

Για την στρατιωτική του επιχείρηση στο Κούρσκ, το Κίεβο επιβεβαίωσε την 21η Αυγούστου πως χρησιμοποιεί αυτοκινούμενους εκτοξευτήρες πολλαπλών ρουκετών (HIMARS) προσφορά των Η.Π.Α. οι οποίοι μάλιστα αποδείχθηκαν χρήσιμοι στην ανατίναξη των τριών γεφυρών της περιοχής. Σύμφωνα με το Al Jazeera, εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών 13 κράτη-μέλη του NATO έχουν παραχωρήσει την άδεια τους στην Ουκρανία να χρησιμοποιήσει όπλα δυτικής τεχνολογίας μέσα στο ρωσικό έδαφος. Πρόκειται για την Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Πολωνία, τη Λετονία, την Εσθονία, τη Λιθουανία, την Ολλανδία, τη Σουηδία, την Τσεχία, την Φινλανδία, την Δανία, τη Νορβηγία και τον Καναδά.

Ποια είναι όμως η απάντηση Πούτιν στην ουκρανική επίθεση στο ρωσικό έδαφος; Κατά τη διάρκεια συνδιάσκεψης στην οποία συμμετείχαν Ρώσοι πολιτικοί καθώς και οι κυβερνώντες των περιοχών Κούρσκ, Μπέλγκοροντ και Μπριάνσκ, ο Ρώσος Πρόεδρος έριξε το φταίξιμο σε θέματα ασφαλείας, υπεύθυνοι για τα οποία είναι οι δυνάμεις ασφαλείας του Κούρσκ.

Οι αντιδράσεις του Ουκρανικού λαού αναφορικά με την επίθεση στο Κούρσκ, ποικίλλουν: «Πιστεύω πως δεν είμαστε προστατευμένοι. Οι ουκρανικές δυνάμεις πηγαίνουν αλλού. Είναι αρκετά πληγωτικό. Πιστεύαμε ότι κάτι τέτοιο δεν θα έφτανε στο Pokrovsk. Πιστεύω ότι θα πεθάνουμε εδώ», παραδέχεται η 77χρονη πρώην αστυνομικός Raisa Makarova, κάτοικος της πολιορκημένης ουκρανικής πόλης του Pokrovsk. Πέρα όμως της απογοήτευσης και της αρνητικότητας με την οποία ορισμένοι πολίτες λαμβάνουν την επιχείρηση, τα νέα μετάβασης του πολεμικού μετώπου στη Ρωσία, προκάλεσαν ανάμεσα στους ουκρανούς γηγενείς αισθήματα ελπίδας και τόνωσης του ηθικού ύστερα διαδόσεων μη θετικών ειδήσεων εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα: «Οι άνθρωποι βλέπουν μια συγκεκριμένη ελπίδα σε αυτές τις πράξεις, ότι αυτό μπορεί να είναι σημείο καμπής. Είναι σημαντικό για ένα έθνος το οποίο πολεμάει σε έναν πόλεμο πλήρης κλίμακας για ήδη τρία χρόνια. Επηρεάζει κατά πολύ το ηθικό» επισημαίνει η αρχισυντάκτρια της ουκρανικής ανεξάρτητης διαδικτυακής εφημερίδας «Ukraine Pravda», Segil Musaieva. «Ας ζήσουν το πώς είναι και να καταλάβουν τι σημαίνει να ζεις υπό κατοχή. Θεωρώ ότι θα αρχίσουν να αναθεωρούν λιγάκι τα πράγματα. Χρειάζονται να λάβουν κάποιες αποφάσεις, χρειάζονται να σκεφτούν κάτι. Ίσως ο λαός ξεσηκωθεί» «Το υποστηρίζω πλήρως. Καταλαβαίνουμε ότι οι πολίτες υποφέρουν επίσης. Από την άλλη όμως, έχω να πω ότι τα 2/3 των εναέριων επιθέσεων στην Ουκρανία προέρχονται από την περιοχή του Κούρσκ, και αυτή οι άνθρωποι δεν εξέφρασαν καμία διαφωνία με τις Ρωσικές αρχές. Δεν διαμαρτυρήθηκαν», όπως δήλωσαν στην Washington Post ο 66χρονος Lyubov Yemets, και ο δήμαρχος της κατεχόμενης πόλης της Ποπάνσα στην περιοχή του Λουχάνσκ, Mykola Khanatov.

Αξιοσημείωτο επίσης αποτελεί το γεγονός ότι η στρατιωτική επιχείρηση στο Κούρσκ γεννά ελπίδες περί απελευθέρωσης και επιστροφής Ουκρανών αιχμαλώτων πολέμου, δεδομένου της αιχμαλωσίας ενός μεγάλου αριθμού ρώσων στρατιωτών από τις ουκρανικές δυνάμεις στο Κούρσκ, καθώς η εξέλιξη αυτή πιθανώς να οδηγήσει σε μια ανταλλαγή αιχμαλώτων μεγάλης κλίμακας ανάμεσα στις δύο εμπόλεμες πλευρές. Πληροφορίες αναφέρουν χαρακτηριστικά, τις απάνθρωπες μεθόδους  βασανισμού στις οποίες υποβάλλονται καθημερινά χιλιάδες ουκρανοί στρατιώτες αλλά και άμαχοι: Ξυλοδαρμοί, ηλεκτροσόκ, σεξουαλική κακοποίηση, είναι μονάχα ένα δείγμα τακτικών που χρησιμοποιούν οι Ρώσοι, με τις οικογένειες των κρατουμένων να μην διαθέτουν ουδεμία πληροφορία για το αν εκείνοι ζουν ή όχι.

Με φόντο την 33η επέτειο ανεξαρτησίας της Ουκρανίας από την Σοβιετική Ένωση, οι ουκρανοί πραγματοποιούν την μεγαλύτερη αντεπίθεση τους απέναντι στον ρωσικό ζυγό: «Η Ρωσία επιζητούσε ένα πράγμα: να μας καταστρέψει, ότι έφερε ο εχθρός στη γη μας έχει τώρα επιστρέψει στο σπίτι του. Οποιοσδήποτε που θέλει να σπείρει το κακό στη γη μας θα θερίσει τους καρπούς στο έδαφος του. Αυτό δεν είναι μια πρόβλεψη, ούτε αγαλλίαση, ούτε τυφλή εκδίκηση. Είναι δικαιοσύνη» τόνισε ο Ουκρανός Πρόεδρος την 24η Αυγούστου. Και όπως φαίνεται, το Κίεβο απέκτησε με αυτόν τον τρόπο τα ηνία της διένεξης.

Συντάκτης: Μαρία Ανδρίκου

Πηγές: 

Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τις θέσεις του What Politics Means και της συντακτικής ομάδας. 

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου από άλλες ιστοσελίδες χωρίς άδεια του What Politics Means. Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των δύο έως τριών πρώτων παραγράφων με την προσθήκη ενεργού link για την ανάγνωση της συνέχειας στο What Politics Means. Οι παραβάτες θα αντιμετωπίσουν νομικά μέτρα.