Ο ρόλος του Κίνημα των Αδεσμεύτων εν μέσω Ψυχρού Πολέμου. Τι πρέσβευε και γιατί εντάχθηκε η Κύπρος; {..}
Το Κίνημα των Αδεσμεύτων αποτέλεσε ένα κίνημα κρατών εν μέσω Ψυχρού Πολέμου, το οποίο χάραξε την δική τουπολιτική πορεία και ενέπνευσε δεκάδες χώρες του κόσμουμέσα από την ιδεολογία του. Ποια ήταν όμως η πολιτική του στόχευση και πως δημιουργήθηκε το κίνημα αυτό; Ιδρύθηκε εν μέσω του Ψυχρού πολέμου ως απάντηση στις γεωπολιτικέςεντάσεις μεταξύ των υπερδυνάμεων της εποχής, των Ηνωμένων Πολιτειών από την μια και της Σοβιετικής Ένωσης από την άλλη. Το κίνημα αυτό προέκυψε ως μία συμμαχία ανεξάρτητων κρατών που επεδίωκαν να διατηρήσουν την κυριαρχία τους και να μην εμπλακούν σε στρατιωτικές συμμαχίες με τις μεγάλες δυνάμεις.
Ο όρος “αδέσμευτη πολιτική” ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ‘50 ως μία αρχή εξωτερικής πολιτικής ορισμένων κρατών που απείχαν από στρατιωτικούς συνασπισμούς, κυρίως την ένταξη τους στα δύο μεγάλα παγκόσμια μπλοκ της εποχής, απαγόρευαν την εγκαθίδρυση ξένων στρατιωτικών βάσεων στα εδάφη τους και επιθυμούσαν την δημιουργία μίας δυναμικής πολιτικής που θαεξασφάλιζε την διεθνή ειρήνη και την εθνική ανεξαρτησία. Ηπολιτική αυτή είχε να κάνει με τον αγώνα για την απόκτησητης ανεξαρτησίας σε χώρες που ήταν ακόμη υποδουλωμένες και τέλος είχε μία τάση προς τη διαδικασία της ολοκλήρωσης και της δημοκρατικής συνένωσης των λαών που επιθυμούσαν να απέχουν από τη δημιουργία ηγεμονιστικών συστημάτων και τη διαίρεση του κόσμου σε συνασπισμούς και σφαίρες επιρροής.
Η συγκεκριμένη “ιδεολογία” αποτέλεσε την πρώτη επίσημη έκφραση της πολιτικής των αδέσμευτων κρατών και επικυρώθηκε στην Πρώτη Διάσκεψη Κορυφής που έλαβε χώρα στο Βελιγράδι, το 1961. Η Διάσκεψη αυτη πραγματοποιήθηκε με την πρωτοβουλία πέντε ηγετών: του Γιουγκοσλάβου ηγέτη Τίτο, του Ινδού πρωθυπουργού Νεχρού, του Αιγύπτιου προέδρου Νάσερ, του Ινδονήσιουηγέτη Σουκάρνο και του ηγέτη της Γκάνας Νκρούμα. Ηελπίδα για την δημιουργία ενός κόσμου πιο δίκαιου και σταθερού δημιουργήθηκε ύστερα από την επιτυχία των αποικιακών επαναστάσεων, μετά των Β’Π.Π., που επέφεραν την ελευθερία και την ανεξαρτησία σε δεκάδες χώρες. Ουσιαστικά, το κίνημα αυτό δημιουργήθηκε ως μία πολιτική πλατφόρμα, στην οποία εντάχθηκαν όσοι δεν επιθυμούσαν να συνταχθούν ούτε με το μπλοκ των ΗΠΑ, ούτε με το μπλοκ της Σοβιετικής ένταξης, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Οι μη ενταγμένοι στους ισχυρούς αυτούς συνασπισμούς συνειδητοποίησαν ότι η διεθνής ασφάλεια, η ειρήνη και η ελευθερία των λαών απειλούνταν από τον χωρισμό του κόσμου σε στρατιωτικά και πολιτικά στρατόπεδακαι από την αντιπαράθεση των δυνάμεων σε σφαίρες επιρροής. Εξέφρασαν έτσι την πεποίθηση, ότι ο διαχωρισμός και η αντιπαράθεση θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με μία νέαπολιτική ειρήνης των λαών και των κρατών ανεξάρτητα από τις αντιπαραθέσεις ή/και διαφορές τους στα κοινωνικά και οικονομικά συστήματα. Οι βασικές αρχές του κινήματος πρέσβευαν στην ουσία την προώθηση της ειρήνης, της ανεξαρτησίας και της αυτοδιάθεσης των λαών. Οι κύριοι στόχοι του ήταν κατά το πλείστον: η προώθηση της παγκόσμιας ειρήνης και ασφάλειας, η οικονομική ανάπτυξη και συνεργασία μεταξύ των κρατών – μελών, η καταπολέμηση κάθε μορφής αποικιοκρατίας και η υποστήριξη της αυτοδιάθεσης των λαών και η προάσπιση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας των λαών.
Μεταξύ των χωρών που εντάχθηκαν στο κίνημα ήταν και η νεοσύστατη τότε Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία έγινε μέλος του κινήματος το 1961. Η ένταξή της στο κίνημα ήταν μία στρατηγική κίνηση από την κυβέρνηση έχοντας ως στόχο την ενίσχυση της ανεξαρτησίας και της κυριαρχίας της χώρας, ιδιαίτερα μετά την απελευθέρωση της από τη βρετανική αποικιοκρατία το 1960. Η συμμετοχή της Κύπρου στο Κίνημα των Αδεσμεύτων είχε πολλαπλά οφέλη για την χώρα. Μέσω της ένταξης στο κίνημα επιτεύχθηκε η διεθνής αναγνώριση της Κύπρου ως ανεξάρτητο κράτος και προώθησε τα συμφέροντά της σε παγκόσμιο επίπεδο. Ακόμα, το κίνημα υποστήριξε σημαντικά την Κύπρο κατά την διάρκεια της τουρκικής εισβολής το 1974 καταδικάζοντας την εισβολή και υποστηρίζοντας την επανένωση του νησιού. Επιπλέον, οι οικονομικές και εμπορικές σχέσεις που ανέπτυξε η Κύπρος με άλλα μέλη – κράτη του κινήματος συνέβαλαν στην ανοδική οικονομική δυναμική της χώρας. Τέλος, επιτεύχθηκε πολιτική ουδετερότητα, η οποία συνέβαλε στη διατήρηση της εσωτερικής πολιτικής σταθερότητας στην Κύπρο.
Η ένταξη της Κύπρου στο κίνημα των αδεσμεύτων υπήρξε μία σημαντική στρατηγική επιλογή που ενίσχυσε την ανεξαρτησία και την κυριαρχία της χώρας. Παρά τις προκλήσεις που αντιμετώπισε, ιδιαίτερα κατά την διάρκεια της τουρκικής εισβολής, η συμμετοχή στο κίνημα προσέφερε σημαντική διεθνή υποστήριξη και βοήθησε στην εδραίωση της Κυπριακής Δημοκρατίας στη διεθνή σκηνή. Η επίσημη αποχώρηση της Κύπρου από το κίνημα πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2004, ως συνέπεια της προσχώρησης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Συντάκτης: Κωνσταντίνα Ταράτσα
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τις θέσεις του WhatPolitics Means και της συντακτικής ομάδας.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου από άλλες ιστοσελίδες χωρίς άδεια του WhatPolitics Means. Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των δύο έως τριών πρώτων παραγράφων με την προσθήκη ενεργού link για την ανάγνωση της συνέχειας στο What Politics Means. Οι παραβάτες θα αντιμετωπίσουν νομικά μέτρα.