Το να είσαι διαφορετικός στην Ελλάδα θεωρείται απλώς “μη φυσιολογικό”. {…}
Η ανθρώπινη φύση εξελίσσεται και μέρος αυτής της εξέλιξης είναι και η απελευθέρωση των βαθύτερων ενστίκτων της, των πραγματικών της τάσεων που, για ποικίλους λόγους, η κοινωνία φρόντισε να “θάψει” στο όνομα της κοινωνικής συνοχής. Η τάση προσκόλλησης στο παρελθόν, που μας παρέχει την ασφάλεια του γνώριμου, καθίσταται ταυτοχρόνως ο εχθρός του αύριο, η τροχοπέδη της βελτίωσης. Από πάντα ακούμε την καθιερωμένη φράση “Να είσαι ο εαυτός σου”, βέβαια, από ό,τι φαίνεται, αυτό ισχύει για όλες τις περιπτώσεις αρκεί να μην θέλεις να είσαι και υπερβολικά πολύ ο εαυτός σου, δηλαδή να μην αποδέχεσαι τις πραγματικές σου προτιμήσεις. Οξύμωρο μεν, πραγματικό δε και αυτό ισχύει για την περίπτωση της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, μιας κοινότητας που πρέπει να αποδείξει ότι δεν είναι “ελέφαντας” μέσα στην παρωχημένη ελληνική κοινωνία. Η αγάπη και η ψυχή δεν έχουν φύλο, αλλά πολλοί αρκούνται στη διατήρηση των παραδοσιακών προτύπων που διέπουν επί χρόνια την ελληνική κοινωνία. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν διατηρούν μια ομαλή κοινωνική τάξη. Διατηρούν την ανισότητα που διακατέχει τη σημερινή μας κοινωνία, προσπαθώντας να αντιταχθούν στη συγκρότηση ενός πιο ανεκτικού και ανοιχτού για όλ@ κοινωνικού οικοδομήματος.
Μερικές έλλογες ερωτήσεις είναι: Πώς γίνεται η αγάπη να πηγαίνει “πίσω” μια κοινωνία και το μίσος όχι; Μήπως υπάρχει ο φόβος της ελευθερίας της έκφρασης; Μήπως υπάρχει ο φόβος πως η ελευθερία αυτοπροσδιορισμού θα κάνει τον σημερινό άνθρωπο να αναρωτηθεί πραγματικά για την ταυτότητά του; Αν ξέρεις ποιος είσαι και πού πηγαίνεις, τότε τι φοβάσαι;
Πολλές φορές ακούγεται μια δυσαρέσκεια από ετεροφυλόφιλα άτομα προς τις παρελάσεις υπέρ των δικαιωμάτων της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, τις λεγόμενες παρελάσεις υπερηφάνειας. Η προσπάθεια, ουσιαστικά, ατόμων να συνεχίσουν να νιώθουν υπερήφανα για τον εαυτό τους, σε αντίθεση με άλλους που αντί να αναζητήσουν τον δικό τους ορισμό της ευτυχίας, προσπαθούν να τη στερήσουν από όσους την έχουν βρει. Αυτή η δυσαρέσκεια, λοιπόν, μπορεί να συνοψιστεί γύρω από τα ειρωνικά ερωτήματα: “Και γιατί να κάνουν παρέλαση; Είναι ανάγκη να βγαίνουν στους δρόμους; Δεν μπορούν να αγαπιούνται στα σπίτια τους;”. Η καλύτερη απάντηση που μπορεί να δοθεί σε αυτή την πληθώρα ανορθολογικών ερωτήσεων-τοποθετήσεων είναι πως αν κι αυτοί γίνουν θύματα σεξουαλικής, λεκτικής, και σωματικής βίας με μοναδικό κριτήριο τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό, ας βγουν κι αυτοί στους “δρόμους” για να εξηγήσουν τα αυτονόητα. Αλλά όχι. Οι straight έχουν μια ριζωμένη θέση στην ελληνική κοινωνία και δεν χρειάζεται να αποδείξουν τίποτα. Ένα ετεροφυλόφιλο ζευγάρι μπορεί να θεωρείται ζευγάρι. Ένα ετεροφυλόφιλο ζευγάρι μπορεί να βγει βόλτα στην Αριστοτέλους. Όμως, ένα ομοφυλόφιλο ζευγάρι δεν θεωρείται “φυσιολογικό” ζευγάρι. Ένα ομοφυλόφιλο ζευγάρι μπορεί πρακτικά να βγει βόλτα στην Αριστοτέλους, αλλά μπορεί, επίσης, πρακτικά να πέσει θύμα ομοφοβικής επίθεσης. Δίκαιο; Καθόλου. Η σημερινή ελληνική πραγματικότητα; Φυσικά.
Ζούμε στην Ελλάδα του 2024. Στην Ελλάδα που επιτέλους ο γάμος δεν αποτελεί προνόμιο, αλλά δικαίωμα. Στην Ελλάδα, όμως, που έχει μείνει προσκολλημένη στη διατήρηση της επίκλησης στο “φυσιολογικό”. Φυσιολογικά, λοιπόν, είναι αυτά που απορρέουν από μια φυσική προδιάθεση και παρατηρείται πως διατηρούν ένα συνηθισμένο μοτίβο συμπεριφοράς. Για παράδειγμα, φυσιολογικό είναι να ανατέλλει ο ήλιος από την ανατολή και να δύει από τη δύση. Φυσιολογικό είναι το μέλι να παράγεται από τις μέλισσες. Αλλά, ο γάμος από πότε είναι κάτι το φυσιολογικό; Από πότε είναι φυσιολογικό να ζούμε σε σπίτια και να μην διατηρήσουμε τις πρωτόγονες συνήθειές μας και να μένουμε σε σπηλιές; Αυτά κι ακόμη περισσότερα δεν ήταν φυσιολογικά, αλλά έγιναν λόγω της κοινωνικής εξέλιξης ως απόρροια της προσωπικής ανέλιξης του εκάστοτε ατόμου. Η κοινωνία του σήμερα δεν θα έπρεπε να συγκρίνεται με την κοινωνία του χθες, αλλά με την κοινωνία του αύριο. Με την κοινωνία που επιδιώκει να γίνει, χρησιμοποιώντας τα λάθη του παρελθόντος για να ανταποκριθεί καλύτερα στις ανάγκες του μέλλοντος. Η αναγωγή σε παρελθοντικές καταστάσεις αναπαράγει απλώς τον κύκλο. Σίγουρα χρειαζόμαστε σταθερές στην κοινωνία μας, αλλά σταθερές όπως είναι η κατανόηση, η συμπερίληψη, η ανεκτικότητα και η δικαιοσύνη. Σταθερές που δεν ανάγονται στην ελληνική λογική του να “κοιτάμε από την κλειδαρότρυπα” τις ζωές των άλλων και να έχουμε λόγο για αυτές. Η σημερινή κοινωνία, λοιπόν, θα γίνει “φυσιολογική” όταν κατανοήσει πως η ομοιότητά μας είναι η διαφορετικότητά μας. Το πρωταρχικό κοινό που έχουμε με τον εκάστοτε απέναντί μας είναι πως διαφέρει από εμάς. Είναι ένας άλλος με τη δική του ξεχωριστή προσωπικότητα και εμφάνιση. Κι αυτή είναι η ομορφιά.
Ωραία όλα αυτά, αλλά γιατί πριν λίγο καιρό διοργανώθηκε το Family Pride ως απάντηση στο Gay Pride; Πρόκειται για μια παρέλαση χριστιανών ορθόδοξων ατόμων με τις οικογένειές τους, οι οποίοι προασπίζονταν πως “οικογένεια είναι μόνο η παραδοσιακή”. Άξονας ήταν ο συναγωνισμός ή καλύτερα να πούμε ο ανταγωνισμός. Λόγια που ειπώθηκαν από τους συμμετέχοντες ήταν: “Ελάτε να δείξουμε ότι είμαστε οι περισσότεροι”. Και ρωτώ: Τι γίνεται ακόμη κι αν είναι οι περισσότεροι; Από πότε τα δικαιώματα είναι ζήτημα ποσότητας των ατόμων που τα δικαιούνται; Πού πήγαν οι πανανθρώπινες αξίες; Θυσιάστηκαν κι αυτές στο όνομα της διατήρησης της “ατάραχης” ελληνικής κοινωνίας. Και μήπως, τέλος πάντων, αυτή η διατήρηση είναι ο πυρήνας του προβλήματος; Μια πρώτη σκέψη στο άκουσμα της έννοιας “Family Pride”, θα μπορούσε να ήταν μια διαδήλωση για τις αξίες της οικογένειας και ενάντια στην ενδοοικογενειακή βία. Ή μια ακόμη πιο ουτοπική προσέγγιση θα μπορούσε να είναι πως πρόκειται για μια παρέλαση που προασπίζεται πως όλοι είμαστε μια οικογένεια και σεβόμαστε κάθε μας συνάνθρωπο θεωρώντας τον ισάξιο, όπως ακριβώς ενστερνίζεται και η χριστιανική ηθική. Αλλά όχι. Ο αμιγής Έλληνας έπρεπε να κάνει την αλλαγή διότι υπέστη φθορά η υπερηφάνεια του και γιατί, από ό,τι φαίνεται, δεν μπορούμε όλοι να είμαστε περήφανοι στην Ελλάδα. Από τη μία απαιτούμε την προστασία των μειονοτήτων κάθε μορφής και από την άλλη εμποδίζουμε με κάθε τρόπο την ύπαρξη ισονομίας και ισότητας. Βέβαια, η αντίθετη πλευρά θα μπορούσε να ισχυριστεί πως όπως η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα έχει το δικαίωμα να παρελαύνει για τις πεποιθήσεις της, έτσι μπορούν να κάνουν και οι αρνητές αυτών των ιδεολογιών. Χρειάζεται να θυμόμαστε, όμως, πως το ζήτημα δεν κρίνεται στο τι ελευθερίες μας παρέχονται, αλλά στο πώς τις αξιοποιούμε. Δεν είναι ζήτημα “μία σου και μία μου”, αλλά ώριμης συνείδησης και ουσιαστικής ποιότητας των όποιων λεχθέντων. Ως πότε η ανοιχτή σε όλ@ και δίκαιη κοινωνία θα φαντάζει όνειρο απατηλό ή πρωταπριλιάτικο αστείο;
Χρόνια λέμε πως η αγάπη είναι η λύση για όλα τα κοινωνικά προβλήματα, η πανάκεια της κοινωνικής αποτελμάτωσης. Αυτό, όμως, σήμερα φαντάζει ουτοπικό και οξύμωρο με τις υφιστάμενες πρακτικές που ακολουθούνται. Ζούμε στην εποχή της επίκλησης στο “φυσιολογικό”. Αυτή η επίκληση είναι επικίνδυνη. Είναι μια επίκληση που συνδέει το τι συμβαίνει στη φύση με το τι πρέπει να συμβαίνει στην κοινωνία. Δεν μπορεί να αναγκάσει κανείς κανέναν να ενστερνιστεί την ομοφυλοφιλία ούτε τα δικαιώματα που της απορρέουν, αλλά δεν μπορεί και κανένας να στερήσει από ένα άτομο την ίδια του την ταυτότητα. Συμπεριφορές μίσους και αρνητικής διάκρισης προς τον οποιονδήποτε με κριτήριο ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του γνώρισμα υποδεικνύουν την κρίση της κοινωνίας μας και την εξαθλίωση των απαραίτητων αξιών που είναι αναγκαίες για να συνέχει η ομαλότητα. Η ομαλότητα δεν διαρρηγνύεται με τη διαφορετικότητα, αλλά με την μη αποδοχή αυτής. Η γνωστή απάντηση: “Δεν με νοιάζει τι κάνουν στο κρεβάτι τους, αρκεί να μην τους βλέπω στο δρόμο” είναι η ρίζα όλου του προβλήματος διότι δεν πρόκειται απλώς για έναν σεξουαλικό προσανατολισμό, αλλά για μια αυτοτοποθέτηση που επηρεάζει κάθε πτυχή του χαρακτήρα τους. Δεν χρειάζεται να μειώνουμε ό,τι δεν καταλαβαίνουμε. Λέγεται πως η ημιμάθεια είναι χειρότερη από την αμάθεια. Ας προσπαθήσουμε, λοιπόν, να αναζητήσουμε τη δική μας προσωπική ευτυχία που σίγουρα δεν έρχεται στερώντας την από κάποιον τρίτο. Ας ενταχθεί επιτέλους η Ελλάδα στις χώρες με τις προοδευτικές αντιλήψεις, διότι, ας μην ξεχνάμε, πως ζούμε σε μια εποχή που “προοδευτικό” θεωρείται η κατοχύρωση της ισότητας.
Συντάκτης: Ελένη Τζέλιου
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τις θέσεις του What Politics Means και της συντακτικής ομάδας.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου από άλλες ιστοσελίδες χωρίς άδεια του What Politics Means. Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των δύο έως τριών πρώτων παραγράφων με την προσθήκη ενεργού link για την ανάγνωση της συνέχειας στο What Politics Means. Οι παραβάτες θα αντιμετωπίσουν νομικά μέτρα.