Ο 20ος αιώνας αποτέλεσε ένας αιώνας χάους και αβεβαιότητας εξαιτίας των συνεχόμενων πολέμων και αντιπαραθέσεων σε διεθνές επίπεδο. Η εξέλιξη της τεχνολογίας οδήγησε στην δημιουργία όπλων και τεχνικών πολέμου, τα οποία προκάλεσαν τεράστιες υλικές και ανθρώπινες απώλειες. Η ανθρωπότητα όμως εξακολουθεί να έχει από πάνω της μία σκιά, καθώς όσο η τεχνολογία εξελίσσεται, τόσο ο κίνδυνος αυξάνεται.
Η απειλή για την ανθρωπότητα, που εξελίσσεται παράλληλα με την τεχνολογία είναι τα Όπλα Μαζικής Καταστροφής. Πιο αναλυτικά, ο όρος “όπλα μαζικής καταστροφής” καθιερώθηκε για πρώτη φορά το 1946, από την Επιτροπή του ΟΗΕ για τα Συμβατικά Όπλα. Η περιγραφή που δόθηκε για τα συγκεκριμένα όπλα ήταν η εξής: “εκρηκτικά ατομικά όπλα, όπλα ραδιενεργού υλικού, θανατηφόρα χημικά και βιολογικά όπλα, καθώς και κάθε είδους όπλο, που θα σχεδιαστεί στο μέλλον και θα έχει χαρακτηριστικά συγκρίσιμα με τα καταστροφικά αποτελέσματα που προκαλεί η ατομική βόμβα ή τα όπλα που αναφέρθηκαν”. Σκοπός αυτών των όπλων αποτελεί η μαζική καταστροφή, ο θάνατος ανθρώπων και ζώων και η άσκηση ψυχολογικής βίας στους ανθρώπους. Η χρήση των συγκεκριμένων όπλων συνηθίζεται από κρατικούς δρώντες και τρομοκρατικές ομάδες και χωρίζονται σε τρείς κατηγορίες: πυρηνικά – ραδιενεργά, χημικά, βιολογικά.
Ίσως η πιο φονική μορφή αυτών των όπλων είναι τα πυρηνικά. Η τοξικότητα που μπορεί να εξαπολυθεί από μία ατομική βόμβα είναι ικανή να εξαλείψει ολόκληρες πόλεις και να προκαλέσει ακτινοβολιακές επιπτώσεις που επηρεάζουν την υγεία των ανθρώπων, της πανίδας και της χλωρίδας για δεκάδες χρόνια μετά την έκρηξή της.
Τα χημικά όπλα είναι επίσης μία επικίνδυνη μορφή των όπλων μαζικής καταστροφής, τα οποία, όπως και τα πυρηνικά, όπλα μπορούν να προκαλέσουν θάνατο ή τραυματισμό και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία των ανθρώπων να είναι μακροχρόνιες. Η μόλυνση που προκαλούν είναι άμεση και άκρως καταστροφική και συνήθως εκδηλώνεται σε στερεή, υγρή και αέρια μορφή.
Τέλος, είναι τα βιολογικά όπλα, τα οποία αποτελούν μία άλλη μορφή απειλής. Τα συγκεκριμένα όπλα χρησιμοποιούν ιούς, βακτήρια και μικροοργανισμούς, τα οποία τα εισάγουν στην ανθρωπότητα με σκοπό να προκαλέσουν ασθένειες και θάνατο. Η ταχύτητα με την οποία μπορεί να μεταδοθεί μία ασθένεια γίνεται με γρήγορους και ανησυχητικούς ρυθμούς και προκαλεί μαζικές επιδημίες, που είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν, διότι η ανθρωπότητα έρχεται αντιμέτωπη με αυτές τις επιδημίες για πρώτη φορά. Ένα παράδειγμα χρήσης βιολογικού όπλου προέρχεται από τα βάθη της ιστορίας, όταν το 1793 οι Άγγλοι άποικοι στις ΗΠΑ έδωσαν κουβέρτες με ευλογιά στους Ινδιάνους.
Τα όπλα μαζικής καταστροφής, αδιαμφησβήτητα αποτελούν μία μάστιγα για την ανθρωπότητα και η εξάλειψη ή έστω ο περιορισμός τους αποτελεί επιτακτική ανάγκη. Η παράνομη διάθεση και χρήση αυτών των όπλων από κρατικούς και μη παράγοντες συνιστά ανησυχητικό φαινόμενο και αναπτύσσονται ακόμα περισσότεροι φόβοι, πως με την τεχνολογική πρόοδο μπορεί να δημιουργηθούν νέες μορφές όπλων, πιο φονικές για την ανθρωπότητα.
Οι λόγοι που συνήθως τα κράτη, όπως και άλλοι μη κρατικοί δρώντες, εξοπλίζονται με τα συγκεκριμένα όπλα είναι ποικίλοι και συνδεδεμένοι με γεωπολιτικούς, στρατηγικούς και οικονομικούς παράγοντες. Πιο αναλυτικά, επιλέγουν να εξοπλιστούν με όπλα μαζικής καταστροφής α) για να ενισχύσουν την εθνική τους ασφάλεια και να αποτρέψουν τους εχθρούς, β) για να αυξήσουν την επιρροή τους σε διεθνές επίπεδο, γ)επειδή τα ΟΜΚ μπορούν να θεωρηθούν ως μέσο διατήρησης της στρατηγικής ισορροπίας μεταξύ κρατών και δ) διότι η κατοχή όπλων μαζικής καταστροφής μπορεί να δώσει σε ένα κράτος πολιτική επιρροή σε διαπραγματεύσεις για παγκόσμια θέματα, όπως η ασφάλεια ή ο έλεγχος των όπλων.
Σε διεθνές επίπεδο έχουν θεσπιστεί αρκετές διεθνείς Συμφωνίες για την Μη Διασπορά των όπλων μαζικής καταστροφής, όπως η Συνθήκη Μη Διασποράς, η Συνθήκη για την πλήρη Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών, η Σύμβαση για την απαγόρευση των βιολογικών και τοξινικών όπλων, η Σύμβαση για την απαγόρευση των Χημικών Όπλων κ.α. Τις Συμβάσεις αυτές τις έχει υπογράψει και η Ελλάδα, η οποία αποτελεί έναν ένθερμο υποστηρικτή της μη διασποράς και υποστηρίζει την οικουμενικοποίηση των Συνθηκών σχετικά με τον περιορισμό ή την απαγόρευση των Όπλων Μαζικής Καταστροφής. Ωστόσο, μέχρι στιγμής παρά τις διεθνείς προσπάθειες ο κίνδυνος παραμένει.
Καθήκον της παγκόσμιας κοινότητας αποτελεί η συνεργασία και η αποφασιστική δράση, ώστε να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης της διάδοσης αυτών των όπλων, καθώς και το να εφαρμοστούν αυστηροί διεθνείς κανονισμοί, που θα προβλέπουν σοβαρές κυρώσεις στις χώρες που έχουν στην κατοχή τους όπλα μαζικής καταστροφής. Η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει έναν κοινό εχθρό στη μορφή των όπλων μαζικής καταστροφής, που μόνο με συντονισμένη δράση και συλλογική αλληλεγγύη μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Συντάκτης: Κωνσταντίνα Ταράτσα