Οι Προσομοιώσεις Διεθνών Οργανισμών (Model United Nations, MUN) ξεκίνησαν πριν από τη δημιουργία των Ηνωμένων Εθνών, σύμφωνα με το Περιφερειακό Κέντρο Πληροφόρησης του ΟΗΕ. Ουσιαστικά, τότε μαθητές και μαθήτριες πραγματοποίησαν προσομοιώσεις (Model League of Nations) στη δεκαετία του ‘20 με βάση τον προάγγελο του ΟΗΕ, την Κοινωνία των Εθνών.
Σήμερα, MUN διεξάγονται τόσο από σχολικές πρωτοβουλίες, όσο και για φοιτητές και φοιτήτριες. Αυτά τα διαδραστικά συνέδρια διεξάγονται σε όλο και περισσότερες χώρες ετησίως, με έντονο ενδιαφέρον και σημαντικά ποσοστά συμμετοχής. Πώς ακριβώς θα μπορούσαμε να πλαισιώσουμε ένα τέτοιο συνέδριο; Πρακτικά επρόκειτο για προσομοίωση διεθνών και περιφερειακών οργανισμών, με τους κανονισμούς και τις αρχές που διέπουν και τα επίσημα όργανα. Αποτελούνται από τις εκάστοτε επιτροπές, για παράδειγμα το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, το NATO, την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, τη Γενική Γραμματεία (Secreteriat), τα προεδρεία (boards), τους αντιπροσώπους (delegates), το προσωπικό που διασφαλίζει την ομαλή διεξαγωγή του συνεδρίου (staff members) και τα υπόλοιπα μέλη πίσω από τη δημιουργία και στελέχωσή του. Ακόμη, η χρονική τους διάρκεια ανέρχεται περίπου στις πέντε ημέρες.
Η συμμετοχή σε τέτοιου είδους προσομοιώσεις έχει αναμφίβολα πολλαπλά οφέλη. Από προσωπική εμπειρία, αν χρειαζόταν να περιγράψω τα MUN με μία πρόταση θα έλεγα ότι είναι ένα συνέδριο από τις/τους συμμετέχουσες/συμμετέχοντες για τις/τους συμμετέχουσες/συμμετέχοντες. Οι ίδιοι οι μαθητές ή οι φοιτητές είναι αυτοί που αποτελούν τα μέλη του συνεδρίου και επιμελούνται μέχρι και την τελική του έκβαση. Μέσα από αυτές τις διαδικασίες ενσταλάζονται αξίες και ιδανικά, όπως είναι το ομαδικό πνεύμα, η διαλλακτικότητα και μαθαίνουν να εκφράζουν με σαφήνεια και άνεση δημόσιο λόγο, να κάνουν έρευνα, αναπτύσσοντας ταυτοχρόνως και την κριτική τους ικανότητα. Πρακτικά, επρόκειτο για την επίλυση διεθνών κρίσεων-προβλημάτων που ο κάθε συμμετέχων/συμμετέχουσα έχει αναλάβει να αντιμετωπίσει εκπροσωπώντας τα συμφέροντα μίας χώρας και στο τέλος της διαδικασίας συλλογικά να προσπαθήσουν να συντάξουν το draft resolution, δηλαδή τις αποφασισμένες με ψηφοφορία προτεινόμενες λύσεις τους. Είναι μία εξαιρετική μέθοδος διερεύνησης σε βάθος της πολιτικής του κράτους που καλείται ο εκπρόσωπος να υπερασπιστεί, όπως, φυσικά, και των συμμάχων αλλά και των <<αντιπάλων>> του. Κατά τη διάρκεια των εργασιών μέσα στην επιτροπή γίνονται συμμαχίες ανάλογα με τα συμφέροντα των κρατών και οι αντιπρόσωποι μαθαίνουν να συζητούν κατέχοντας διπλωματικές αρετές. Γενικά, το συνέδριο περιβάλλεται από συγκεκριμένους κανονισμούς συμπεριφοράς που χρειάζονται να τηρούνται καθ’ όλη τη διάρκεια, ακριβώς όπως συμβαίνει και στους αντίστοιχους οργανισμούς στην πραγματικότητα. Ενδεικτικά, αυτοί οι κανονισμοί (rules of procedure) περιλαμβάνουν τη γλώσσα, η οποία είναι ως επί το πλείστον η αγγλική, τον ενδυματολογικό κώδικα και τις σχέσεις μεταξύ αντιπροσώπων και προεδρείου.
Όπως είπε και ο Πολύβιος Δημητρακόπουλος “εκεί που τελειώνει η διπλωματία, αρχίζει ο πόλεμος”. Η διπλωματία είναι ο πυλώνας της εξωτερικής πολιτικής του εκάστοτε κράτους και της διασφάλισης της ειρήνης στο εσωτερικό του. Η δυνατότητα λοιπόν, μύησης στις διπλωματικές αρχές και αρετές αναμφίβολα θα αποτελέσει ακρογωνιαίο λίθο στη διάπλαση προσωπικοτήτων που διέπονται από φρόνηση, σεβασμό προς τον άλλον, σθένος και ικανότητα ορθολογικής αξιολόγησης των ζητημάτων που ανακύπτουν. Ας ταξιδέψουμε, λοιπόν, στον κόσμο των MUN που θα αποτελέσει ένα ταξίδι διερεύνησης του διεθνούς δικαίου στην πράξη, της διπλωματίας και των διεθνών σχέσεων.
Στην αναζήτηση μας να κατανοήσουμε την αξία των προσομοιώσεων Διεθνών Οργανισμών, ζητήσαμε την γνώση αλλά και την προσωπική εμπειρία από άτομα που γνωρίζουν τις προσομοιώσεις από πρώτο χέρι, όπως η κα Παρούλα Νάσκου-Περράκη καθηγήτρια Διεθνούς Δικαίου και Διεθνών Οργανισμών στο Τμήμα Διεθνών Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και δημιουργός του ThessISMUN. Ζητήσαμε από την κα Νάσκου-Περράκη να μας περιγράψει πώς φτάσαμε στην ύπαρξη εδώ και 22 χρόνια πλέον του ThessISMUN καθώς και την άποψη της για τον ρόλο και την συμβολή του Ο.Η.Ε στις διεθνείς εξελίξεις.
“Όλα ξεκίνησαν από τη Νομική Σχολή του ΔΠΘ, όπου εργαζόμουν αρχικά ως βοηθός καθηγητή και υποψήφια διδάκτορας και στη συνέχεια Λέκτορας με ανάθεση διδασκαλίας στο μάθημα των Διεθνών Οργανισμών. Ο καθηγητής μου, που συμμετείχε σε μία Επιτροπή του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, μού έδωσε έναν φάκελο με έντυπο υλικό σχετικά με προσομοιώσεις διεθνών οργανισμών που πραγματοποιούνταν στο Τορόντο και μου πρότεινε, αν με ενδιέφερε να προσπαθήσω να οργανώσω μια ομάδα φοιτητών για να συμμετάσχουμε κι εμείς ως Νομική Σχολή. Ήταν μία εποχή που δίχως τα σημερινά μέσα επικοινωνίας, καταφέραμε και επικοινωνήσαμε με τον Καναδά και άρχισαν οι πρώτες μας αποστολές στα τέλη της δεκαετίας του ‘80 από τη Νομική Σχολή της Κομοτηνής στο Τορόντο με πολύ μεγάλη επιτυχία, διακρίσεις και σημαντικό αντίκτυπο. Ήταν, δηλαδή, μια προσομοίωση που συμμετείχαν μόνο πανεπιστήμια του Καναδά και το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Στη συνέχεια το 1993, εκλέχτηκα επίκουρη Καθηγήτρια στο Παν/μιο Μακεδονίας, γνώρισα την κ. Γόντικα, η οποία εργαζόταν στο Γραφείο Τύπου του ΟΗΕ στην Αθήνα και με πληροφόρησε πως άρχισε να οργανώνει προσομοιώσεις του ΟΗΕ στα αγγλικά σε μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου και ενδιαφερόταν να πραγματοποιήσει το ίδιο με την συμμετοχή φοιτητών και φοιτητριών. Έτσι, το 2001 μάς κάλεσε στο Ρέθυμνο όπου έκανε το πρώτο φοιτητικό MUN. Εκεί τέθηκε το θέμα του ποιος θα αναλάβει από την επόμενη χρονιά, όπου τελικά ανέλαβα εγώ τη συνέχιση αυτού του θεσμού το 2002, το βάπτισα ThessΙSMUN και το συνεχίζουμε μέχρι και σήμερα με μεγάλη μου χαρά.
Εκείνο το οποίο θα ήθελα να πω μετά από 35 χρόνια εμπειρίας στις προσομοιώσεις είναι ότι αυτό που αποκομίζουν τα παιδιά είναι κάτι το εξαιρετικό. Θυμάμαι συγκεκριμένα πως όταν τους έστελνα στη Νέα Υόρκη επέστρεφαν ενθουσιασμένοι διότι ήταν μέσα στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Σε γράμματα που μου έστελναν κατά καιρούς και τα κρατάω, έγραφαν: “Είναι σαν ένα άνοιγμα-παράθυρο στα νέα παιδιά που τους δίνεται η δυνατότητα να μάθουν πώς λειτουργεί η διεθνής κοινότητα, το Διεθνές Δίκαιο, πώς εφαρμόζεται το διεθνές δίκαιο στην πράξη και τι ρόλο παίζουν τα κράτη”. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της προσομοίωσης μαθαίνουν και κανόνες συμπεριφοράς, για παράδειγμα τι σημαίνει διπλωματία, πώς πρέπει να μάθεις να υποχωρείς, εφόσον κάτι δεν αντίκειται στις επιθυμίες του εκάστοτε κράτους σου. Είμαι ευτυχής διότι διαπιστώνω ότι πάρα πολλοί φοιτητές μου (πάνω από 35) εργάζονται σε διεθνείς οργανισμούς, ιδιαίτερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε διάφορες θέσεις , ενώ άλλοι ακολουθούν τον διπλωματικό κλάδο ή την ακαδημαϊκή καριέρα. Όλα αυτά δεν θα μπορούσαν να είχαν συμβεί βέβαια, χωρίς την αρωγή των Πρυτανικών Αρχών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και κυρίως του κ. Αθανασίου Μαρτίνου που μας χρηματοδοτεί κάθε χρόνο σε κάθε οργάνωση του ThessISMUN και ότι έχει σχέση με τα μοντέλα προσομοιώσεων και την εκπαίδευση γενικά. Του εκφράζω την ευγνωμοσύνη μου και τον βαθύ μου σεβασμό για την προσφορά του στα νέα παιδιά της χώρας μας!”
Σχετικά με τον Ο.Η.Ε. η κα Νάσκου-Περράκη σχολίασε:
“Ο ΟΗΕ έφερε ειρήνη στον κόσμο. Το μεγάλο μειονέκτημά του, κατά την ταπεινή μου γνώμη, είναι η σύνθεση του Συμβουλίου Ασφαλείας. Το γεγονός, δηλαδή, ότι έχουμε πέντε μεγάλες δυνάμεις που πρέπει να συμφωνήσουν για οποιαδήποτε απόφαση, είναι δύσκολο και πολλές φορές, πρακτικά αδύνατο. Από την άλλη πλευρά, ο ΟΗΕ δημιούργησε ειδικευμένες οργανώσεις που λειτουργούν περίφημα. Για παράδειγμα, απτά δείγματα αποτελούν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εργασίας, η Ταχυδρομική Ένωση, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, ο Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας κλπ. Διεθνές Δίκαιο υπάρχει και εφαρμόζεται στην πράξη. Πολλά δικαιώματα που έχουν κατοχυρωθεί σε εθνικό επίπεδο είναι αποτέλεσμα διεθνών συμβάσεων του ΟΗΕ, όπως η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού που δημιουργεί νόμους σε εθνικό επίπεδο. Επίσης, ο ΟΗΕ έδωσε τη δυνατότητα στα κράτη να φτιάξουν περιφερειακούς οργανισμούς, με χαρακτηριστικά παραδείγματα την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Συμβούλιο της Ευρώπης, τον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών, την Αφρικανική Ένωση. Φυσικά, όλα αυτά εξαρτώνται από τη βούληση των κρατών. Το υποκείμενο στο Διεθνές Δίκαιο είναι το κράτος. Να μην ξεχνάμε ότι το Διεθνές Δίκαιο και ο ΟΗΕ έχει ζωή μικρότερη των 80 ετών και παρ’ όλα αυτά είναι ένα σύστημα που συνεχώς προσπαθεί να ενισχυθεί. Το εσωτερικό δίκαιο είναι 2.500 χρόνων και το παραβιάζουμε. Ας μην είμαστε τόσο αυστηροί με τη διεθνή κοινότητα που βρίσκεται σε “νηπιακή ηλικία” σε σχέση με το εσωτερικό δίκαιο.”
Παράλληλα συνομιλήσαμε με τον κ. Καβουκλή, πολιτικό επιστήμονα και πρόεδρο του Σπιτιού της Ευρώπης στην Ρόδο, ιδρυτή και επικεφαλής της Οργανωτικής Επιτροπής του Rhodes Model Regional Co-operation και του Europe, Entrepreneurship & Sustainable Development Forum – EESD Forum, Rhodes. Τον ρωτήσαμε αρχικά να μας πει τι ήταν αυτό που τον ώθησε να διευρύνει τον θεσμό των MUN στην Ελλάδα.
“Η έμπνευσή μου ήταν φυσικά το ThessISMUN και οι αποστολές που διοργάνωνε το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας με επικεφαλής την κα Περράκη σε κάθε μεγάλο συνέδριο στην περιοχή μας και ανά τον κόσμο. Με αυστηρή προετοιμασία ετοιμαζόμασταν και φεύγαμε από τη Θεσσαλονίκη για κάθε μεριά του κόσμου. Όντας από τη Ρόδο, με το μοναδικό πολυπολιτισμικό υπόβαθρο, τις μοναδικές φυσικές και πολιτιστικές ομορφιές, και το διεθνή χαρακτήρα που προσδίδουν τα εκατομμύρια τουριστών κάθε χρόνο, είδα μια χρυσή ευκαιρία. Ταυτόχρονα όμως, ήθελα να κάνω κάτι ακαδημαϊκά πρωτότυπο και μη ανταγωνιστικό στο ThessISMUN. Έτσι, γεννήθηκε το RhodesMRC, η πρώτη προσομοίωση διεθνώς αποκλειστικά αφιερωμένη στους περιφερειακούς διεθνείς οργανισμούς.”
Επιπλέον του ζητήσαμε να μας αναφέρει ποια θεωρεί ο ίδιος κατά την γνώμη του τα μεγαλύτερα οφέλη που δύναται να αποκομίσει κανείς από την συμμετοχή σε μια προσομοίωση διεθνών περιφερειακών οργανισμών κι αν τέτοιου είδους projects είναι ενισχυτικά προς μια πιο ενεργή και συντονισμένη Ευρώπη.
“Κάθε επίπεδο συμμετοχής έχει μοναδικά οφέλη. Ο απλός συμμετέχων στο συνέδριο εξασκεί τα αγγλικά του, τη διαλεκτική και ρητορική του ικανότητα, μελετά ενδιαφέροντα θέματα και ταυτόχρονα μαθαίνει να συμβιβάζεται, ενώ πρακτικά εκπροσωπεί κάτι ξένο, κάτι άλλο από αυτόν. Τα προεδρεία και τα μέλη της Οργανωτικής από την άλλη, μαθαίνουν να διαχειρίζονται και να διευθύνουν μεγάλες ομάδες ατόμων. Είναι πραγματικά μια μοναδική ευκαιρία για απόκτηση σημαντικής εμπειρίας. Παράλληλα, η δέσμευση σε ένα project που προετοιμάζεται πάνω από 10 μήνες, βοηθά τα πιο νέα άτομα να σκεφτούν και να δρουν πιο μακροπρόθεσμα.
Κάθε περίπτωση όπου μπορούμε να συνεργαστούμε, να συμβιβαστούμε, να προχωρήσουμε ένα βήμα τη φορά παραπέρα, είναι μια απόδειξη ότι μπορούμε να το πετύχουμε σε κάθε άλλο επίπεδο. Αν νεαροί μαθητές και φοιτητές μπορούν, μπορούν και οι «μεγάλοι», οι πολιτικοί, οι επιχειρηματίες, οι πολίτες. Άλλωστε, από μόνο του το γεγονός, ότι οι νέοι συμμετέχοντες σε μία προσομοίωση νιώθουν να έχουν τον κόσμο στα χέρια τους, τους μπολιάζει με όρεξη για τα κοινά και ενασχόληση με την πολιτική.”
Τέλος του ζητήσαμε να μας πει πώς βλέπει το μέλλον των διεθνών οργανισμών που προασπίζονται την ειρήνη και την ασφάλεια στον σημερινό παγκοσμιοποιημένο κόσμο.
“Οι Διεθνείς Οργανισμοί συνήθως κρίνονται όχι για αυτό που είναι, για αυτό που μπορούν, αλλά για αυτό που ο απλός κόσμος προσδοκά από αυτούς. Είναι αλήθεια ότι ο απλός πολίτης βλέπει τους οργανισμούς σαν υπερεθνικούς οργανισμούς. Η Ε.Ε. να είναι ένας τέτοιος, που έχει άμεση δυνατότητα λήψης αποφάσεων που επηρεάζουν όλους τους πολίτες τους, αν και χρειάζεται πολύ εμβάθυνση ακόμη, και σε ό,τι με αφορά, ελπίζω μέχρι της ομοσπονδιοποίησης. Παρόλα αυτά, ο απλός πολίτης βλέπει και τα Ηνωμένα Έθνη, και το Συμβούλιο της Ευρώπης κ.τ.λ. ως οργανισμούς με πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες από αυτές που στην πραγματικότητα έχουν. Πολλά τα δομικά τους προβλήματα, αλλά αν τους εκτιμήσουμε για αυτό που είναι θα δούμε ότι επιτελούν τρομακτικά σημαντικό έργο και σίγουρα πρέπει να ενισχύουμε τη διεθνή συνεργασία όσο πιο πολύ μπορούμε.”
Ταυτόχρονα, η κα Μίρκα Γόντικα, δημοσιογράφος και στέλεχος του Κέντρου Πληροφοριών του Ο.Η.Ε. μας μίλησε για την προσωπική της ανάμειξη στα MUN και τα οφέλη που έχουν οι συμμετέχοντες από αυτά.
”Για εμάς, η ιστορία ξεκινάει το 1998 όταν το Κέντρο Πληροφοριών του ΟΗΕ στην Αθήνα οργάνωσε το πρώτο ευρείας συμμετοχής μοντέλο Ηνωμένων Εθνών (MUN – Model United Nations) για τα λύκεια, τα ιδιωτικά και τα δημόσια. Το μεγάλο στοίχημα ήταν ότι προσπαθούσαμε να είναι ίσος ο αριθμός των παιδιών από τα ιδιωτικά και τα δημόσια. Το 2004 έκλεισε το Κέντρο Πληροφοριών του ΟΗΕ στην Αθήνα και η ομάδα φοιτητών που βοηθούσε στην οργάνωση των μοντέλων αυτών στα λύκεια το συνέχισε και το ανέπτυξε μέχρι την περίοδο της πανδημίας του Covid. Στο μεταξύ, αυτά τα μοντέλα έχουν καθιερωθεί πλέον στην Ελλάδα.
Έπειτα, όταν τα MUN για τα λύκεια είχαν καθιερωθεί στην Ελλάδα, αποφασίσαμε να τα επεκτείνουμε και στα πανεπιστήμια. Αυτά τα οργανώναμε εμείς, ως Κέντρο Πληροφοριών του ΟΗΕ. Aπευθυνθήκαμε στις σχολές που διδάσκονταν διεθνές δίκαιο και διεθνείς σχέσεις και όλες ανταποκρίθηκαν από την αρχή. Το πρώτο μοντέλο για τα πανεπιστήμια οργανώθηκε στο Ρέθυμνο και πήγε εξαιρετικά καλά. Αρχικά, είχαμε συμφωνήσει με τις καθηγήτριες και τους καθηγητές των σχολών αυτών να γίνονται οι προσομοιώσεις κάθε χρόνο και από διαφορετικό πανεπιστήμιο, αλλά αυτό το σχέδιο δεν προχώρησε. Ευτυχώς με πάρα πολύ μεγάλη επιτυχία το ανέπτυξε τελικά η κα Περράκη και δεν το εγκατέλειψε ποτέ της αυτό το εγχείρημα. Το αγάπησε με πάθος και αυτό αποδεικνύεται και από τα αποτελέσματα.
Χωρίς όμως τον ενθουσιασμό των ίδιων των φοιτητών που οργανώνουν από την αρχή το συνέδριο και η συμμετοχή τους σε αυτό, η πορεία αυτών των μοντέλων δεν θα ήταν η ίδια. Γενικότερα, τα μοντέλα αυτά υπάρχουν σε πάρα πολλά μέρη του κόσμου, δηλαδή πολλές σχολές, πολλά σχολεία και πανεπιστήμια θέλουν να οργανώνουν για τους φοιτητές τους τέτοιου είδους ασκήσεις προσομοίωσης. Αυτό συμβαίνει διότι όχι μόνο μαθαίνουν για τα Ηνωμένα Έθνη μέσω της συμμετοχής τους, δεδομένο εξαιρετικά σημαντικό στην εποχή που ζούμε, αλλά επίσης επειδή είναι μία πολυδιάστατη άσκηση, καθώς μαθαίνουμε να συνομιλούμε, να βάζουμε τον εαυτό μας στη θέση του άλλου, να αναπτύσσουμε διαπραγματευτικές δεξιότητες, και κυρίως να συνειδητοποιούμε ότι ανήκουμε σε ένα παγκόσμιο σύστημα που πρέπει να ζει ειρηνικά μια με σεβασμό προς τους άλλους. Αυτές οι δεξιότητες είναι εξαιρετικά σημαντικές για κάθε άνθρωπο που φιλοδοξεί να μπει στην κοινωνία ως χρήσιμο στοιχείο της και να προσφέρει.”
Επίσης η κα Γόντικα σχολίασε την σημασία της ύπαρξης και του ρόλου του Ο.Η.Ε. μέσα από απτά παραδείγματα, ενώ στάθηκε στο γεγονός πως παρά την χρήσιμη κριτική που ασκείται θα πρέπει να αναλογιζόμαστε τι θα συνέβαινε αν δεν υπήρχε ένας τέτοιος Οργανισμός με αυτές τις λειτουργίες και δυνατότητες.
Ο Μπούτρος Μπούτρος – Γκάλι (Αιγύπτιος πολιτικός, διπλωμάτης και διατελέσας Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ) έλεγε πως αν δεν υπήρχαν τα Ηνωμένα Έθνη, θα έπρεπε να τα εφεύρουμε!
”Χωρίς αυτόν τον Οργανισμό δεν θα μπορούσε να υπάρχει ειρηνική διαβίωση ειδικά την εποχή της παγκοσμιοποίησης. Χρειαζόμαστε δηλαδή, ένα forum όπου θα έρχονται τα κράτη σε συνεννόηση, θα ανταλλάσσουν τις σκέψεις τους και να διαπραγματεύονται βάσει των διεθνών κανόνων δικαίου που και τα ίδια έχουν επικυρώσει. Γνωρίζω πολύ καλά την κριτική που ασκείται για τα Ηνωμένα Έθνη και για το παγκόσμιο σύστημα, αλλά θέτω την ερώτηση: “Αν δεν υπήρχε ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, τι θα γινόταν;”. Νομίζω πως η κριτική είναι χρήσιμη, αλλά ξεκινάω πάντα από τη σκέψη τι θα κάναμε χωρίς τα Ηνωμένα Έθνη, τι θα κάναμε διαφορετικά. Επιπλέον, η προσφορά των διεθνών οργανισμών στην παγκόσμια ισορροπία είναι αδήριτης σημασίας και χρειάζεται να τελεί κι αυτή αντικείμενο αξιολόγησης. Για παράδειγμα στον τομέα της ανθρωπιστικής δράσης των Ηνωμένων Εθνών, όπως οι πρόσφυγες, οι μετανάστες, η γενική προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, χρειάζονται τις διεθνείς συμβάσεις για να καθορίσουν τις συμπεριφορές μας διεθνώς. Αυτές οι διεθνείς συμβάσεις είναι διατυπωμένες μέσω των διαδικασιών των Ηνωμένων Εθνών. Παράλληλα, παρατηρούμε πως το διεθνές δίκαιο παραβιάζεται κατά κόρον σήμερα. Δεν έχουμε παρά να παρατηρήσουμε τους πολέμους που γίνονται, οι οποίοι αποτελούν κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Παρ ’όλα αυτά, σήμερα υπάρχει όχι μόνο μια καταγραφή αλλά και ένα σύστημα ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων που συχνά έχει οδηγήσει με επιτυχία στη επίλυση διαφορών. Πριν τα Ηνωμένα Έθνη, δεν υπήρχε ο όρος “έγκλημα πολέμου”, καθώς δεν υπήρχαν οι ανάλογες συνθήκες που να το ορίζουν ως τέτοιο. Ακόμη, τα ανθρώπινα δικαιώματα σήμερα, για παράδειγμα των παιδιών, των γυναικών, είναι κατοχυρωμένα μέσα από τις αντίστοιχες διεθνείς συμβάσεις. Επίσης, ο αγώνας δρόμου που γίνεται σήμερα για να σώσουμε τον πλανήτη μας εν πολλοίς διεξάγεται μέσα από τις δομές και τις αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών.
Επιβάλλεται να ασκούμε κριτική διότι πάντα θέλουμε να βελτιώσουμε τα πράγματα, αλλά να μην απαξιώνουμε την προσπάθεια που γίνεται σε διεθνές επίπεδο. Μπορεί να μην κατάφεραν να εξαλείψουν τις πολεμικές επιχειρήσεις, αλλά τις μείωσαν και πλέον είμαστε υπόλογοι των πράξεων μας. Θεωρώ πως χρειάζεται να αξιοποιήσουμε ορθώς τα εργαλεία που μας προσφέρει το διεθνές δίκαιο και οι δομές των διεθνών οργανισμών ώστε να διασφαλιστεί η ειρήνη, η ασφάλεια, και η ευημερία στον κόσμο μας. Τα Ηνωμένα Έθνη είναι δημιούργημα των κρατών-μελών τους. Από τα κράτη-μέλη εξαρτάται το και καθορίζεται η ισχύς τους”
Τέλος η κα Μαρκέλλα Σαμαρά, νομικός στο επάγγελμα, θυμάται την πρώτη της εμπειρία ως συμμετέχουσα σε MuN στο εξωτερικό, τις δυσκολίες που υπήρχαν τότε γύρω από ένα τέτοιο εγχείρημα καθώς και την αξία του για το μέλλον των συμμετεχόντων μέσα από αυτά.
”Συμμετείχα το 1995 στο πρώτο μου MUN, το οποίο έλαβε χώρα στην Χάγη της Ολλανδίας. Τότε συμμετείχαν ουσιαστικά τα ιδιωτικά σχολεία. Μετά το πέρας αυτής της πρώτης μου εμπειρίας έλαβα μέρος και σε ένα άλλο μαθητικό συνέδριο με τη συμμετοχή πέντε σχολείων και στη συνέχεια εμείς στο γερμανικό σχολείο διοργανώσαμε ένα μεγαλύτερο που συμμετείχαν πάνω από δέκα σχολεία. Ύστερα και από αυτή την προσομοίωση διεθνών οργανισμών θέλαμε να διοργανωθεί ένα συνέδριο για να μπορούν να συμμετέχουν και τα δημόσια σχολεία φυσικά. Μέχρι τότε ήταν μόνο για τα ιδιωτικά και μάλιστα για τα ξενόγλωσσα ιδιωτικά. Το κέντρο πληροφοριών του ΟΗΕ, και συγκεκριμένα η κυρία Μίρκα Γόντικα, ανέλαβε, ουσιαστικά, να γνωρίσει το MUN στους μαθητές και των δημόσιων σχολείων.
Στην αρχή υπήρχαν αρκετές δυσκολίες περάτωσής του. Χρειάστηκε να το εξηγήσουμε στο Υπουργείο Παιδείας, να δώσει την έγκριση και να γίνει και η ανάλογη εκπαίδευση των καθηγητών. Δεν υπήρχαν καθηγητές που να γνωρίζουν τι ήταν αυτές οι προσομοιώσεις κι επίσης δεν υπήρχε internet με τη μορφή του Παγκόσμιο Ιστού (World Wide Web), όπως είναι σήμερα. Αυτό σήμαινε πως δεν υπήρχε πρόσβαση στην πληροφορία, δηλαδή τα μοναδικά μέσα πληροφόρησης των παιδιών για την agenda και τη χώρα που θα εκπροσωπούσαν στο συνέδριο ήταν είτε να έρθουν στη βιβλιοθήκη του Κέντρου Πληροφοριών του ΟΗΕ επί της Λεωφόρου Αμαλίας, και στην υπεύθυνη της βιβλιοθήκης κυρία Γεωργία Φέλλιου, είτε να μεταβούν στις πρεσβείες των αντίστοιχων χωρών. Το 1998 ξεκίνησαν ουσιαστικά τα MUN για όλα τα σχολεία κι έγιναν περισσότερα από 20 ετήσια τέτοια μοντέλα. Όταν έκλεισε το Κέντρο Πληροφοριών του ΟΗΕ στην Αθήνα το ανέλαβε για μία χρονιά το Ίδρυμα Μαραγκοπούλου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Όλο αυτό το εγχείρημα είχε από πίσω του πολλούς εθελοντές. Στη συνέχεια αυτοί οι εθελοντές δημιουργήσαν έναν φορέα που ανέλαβε την οργάνωση του MUN και την ενημέρωση των μαθητών. Ήταν πραγματικά ένα συνέδριο προσομοίωσης διεθνών οργανισμών πολύ υψηλού μαθητικού επιπέδου. Η πλειονότητα των παιδιών που συμμετείχαν είχε και εξαιρετική ακαδημαϊκή και επαγγελματική πορεία, συναφή ή μη, λόγω των γνώσεων και δεξιοτήτων που αποκόμιζαν. Κρίνω πως η επιτυχία τους κρυβόταν ακριβώς στο γεγονός πως οι μαθητές, αλλά και οι καθηγητές τους οι οποίοι συνέβαλαν καθοριστικά στην επιτυχία του συγκεκριμένου MUN, τηρούσαν πραγματικά τους κανονισμούς και αντιλαμβάνονταν πλήρως την ουσία του εποικοδομητικού διαλόγου και της υπεράσπισης των συμφερόντων του κράτους τους. Οι μαθητές ουσιαστικά καλούνταν να μελετήσουν τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ και να συμμετέχουν στο συνέδριο με βάση αυτά που ορίζει. Σήμερα, τα παιδιά χρειάζεται να αξιοποιήσουν ορθά το αγαθό της άμεσης πληροφόρησης, να ενημερωθούν από έγκυρες πηγές και να κατανοήσουν εις βάθος τις πληροφορίες για το κράτος που εκπροσωπούν.”
- Η Παρούλα Νάσκου-Περράκη είναι αφυπηρετήσασα καθηγήτρια Διεθνούς Δικαίου και Διεθνών Οργανισμών στο Τμήμα Διεθνών Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, δημιουργός του ThessISMUN, ιδρύτρια και πρώην Διευθύντρια της Έδρας UNESCO Πανεπιστημίου Μακεδονίας καθώς και επιστημονικά Υπεύθυνη της Οργανωτικής Επιτροπής της Πανελλήνιας μαθητικής προσομοίωσης των Επιτροπών του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του ανθρώπου “Μαθητές σε ρόλο διπλωμάτη”.
- Η Σαμαρά Μαρκέλλα εργάζεται ως δικηγόρος στην Αθήνα.
- Η Μίρκα Γόντικα έχει διατελέσει ανταποκρίτρια ξένου τύπου, δημοσιογράφος σε ελληνική εφημερίδα και στέλεχος του Κέντρου Πληροφοριών του ΟΗΕ στην Αθήνα.
- Ο Μιχάλης Καβουκλής είναι πολιτικός επιστήμονας, πτυχιούχος Διεθνών Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, με Μεταπτυχιακό τίτλο από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Εργάζεται επαγγελματικά στον χώρο του marketing και της πολιτιστικής διαχείρισης. Είναι πρόεδρος του Σπιτιού της Ευρώπης στη Ρόδο, ιδρυτής και επικεφαλής της Οργανωτικής Επιτροπής του Rhodes Model Regional Co-operation και του Europe, Entrepreneurship & Sustainable Development Forum – EESD Forum, Rhodes. Είναι εκλεγμένος focal point του Ελληνικού Δικτύου του Ιδρύματος Anna Lindh και Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικτύου για την Εκπαίδευση και την Επιμόρφωση – EUNET.
Συνέντευξη από την Ελένη Τζέλιου για το What Politics Means