Ο πλανήτης μαστίζεται αναμφίβολα από μια πλειάδα κρίσεων. Η εμφάνιση νέων και αιματηρών πολέμων, ενόπλων κινημάτων, η υπονόμευση σε πολλές χώρες της πρυτανεύουσας ισχύος των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων από αυταρχικά καθεστώτα, αλλά και η σε παρθενική μορφή αμφισβήτηση της διπλωματίας και του διαλόγου, ως μέσων επίλυσης των διεθνών διαφορών, εξαπλώνονται σαν απειλητικά σύννεφα, ικανά να διαταράξουν το διεθνές πλαίσιο. Μπροστά σε όλες αυτές τις προκλήσεις, ο κόσμος παρακολουθεί με κατάνυξη την πορεία των επικείμενων αμερικανικών εκλογών τον Νοέμβριο του 2024. Πράγματι, οι Η.Π.Α σαν ηγεμονική δύναμη, θέση που κατέλαβε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καλείται να ορθώσει το ανάστημά της, ενόψει των ανωτέρω κινδύνων, ενώ η πόλωση σαφώς επιτείνει τις δυσχέρειες.

Αρχής γενομένης από τους πολέμους, οι Η.Π.Α του Δημοκρατικού Τζο Μπάιντεν φιλοδοξούν να εξέλθουν από την εσωστρέφεια που διέκρινε την πολιτική του Ρεπουμπλικάνου, Ντόναλντ Τραμπ και να αποτελέσουν έναν παρεμβατικό πόλο που θα αποπειραθεί να διασφαλίσει τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια. Ο ουκρανικός πόλεμος που μαίνεται απ’ το 2022 συνιστά ένα παράδειγμα της έντονης αμερικανικής εμπλοκής, δεδομένου ότι οι Η.Π.Α έχουν παράσχει απ΄ την αρχή του πολέμου ένα πακέτο στήριξης ύψους 75 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σε συνδυασμό με όπλα και πυρομαχικά. Σημαίνουσα δε θέση κατέχουν οι εκτοξευτές πυραύλων HIMARS. Ωστόσο, ο αμερικανικός λαός παρουσιάζει σημάδια κόπωσης από τον ζήλο της κυβέρνησης να στηρίξει την Ουκρανία, γεγονός που εκμεταλλεύεται ο Τραμπ, ο οποίος έχει αναγγείλει ότι οι Αμερικανοί φορολογούμενοι δεν μπορούν να επιβαρύνονται με ξένους πολέμους και ότι αν ο ίδιος κυβερνούσε, ο κίνδυνος του πολέμου θα είχε αποσοβηθεί. Η κούραση των πολιτών των Η.Π.Α γίνεται, εξάλλου, ανάγλυφη στη μείωση του ύψους των πακέτων βοήθειας, καθώς και στις φωνές που πληθαίνουν εντός του Κογκρέσου, για πάγωμά της. ‘Ομως, όπως αποδεικνύει η απώλεια της ουκρανικής πόλης Αβντιίβκα, κοντά στο Ντονέτσκ, τον Φεβρουάριο του 2024, η Ουκρανία έχει ανάγκη από τη χρηματοδότηση, η οποία είναι πολύ πιθανό να ατονήσει σε περίπτωση επικράτησης του Τραμπ.

Σε άλλο σημαντικό μέτωπο-το οποίο ξεκίνησε να μονοπωλεί το ενδιαφέρον του Μπάιντεν και αντανακλαστικά -αφήνει έκθετη την Ουκρανία- έχει αναδειχθεί το μεσανατολικό, ήτοι ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς. Ο Μπάιντεν, λόγω της στήριξης προς το Ισραήλ και της συναφούς έμμεσης ενοχής του για την υπέρμετρη βία που αυτό επιδεικνύει, έχει υποστεί έντονη κατακραυγή από προοδευτικούς, ακτιβιστές, ακόμη και ψηφοφόρους του, ενώ ένα αντιπολεμικό κίνημα που ομοιάζει με αυτό της δεκαετίας του ‘60 ζητά την απεμπλοκή των Η.Π.Α. Οι δεκάδες χιλιάδες νεκροί Παλαιστίνιοι άμαχοι βαρύνουν τη συνείδηση πολλών Αμερικανών, οι οποίοι θα μπορούσαν να βρουν σκέπη στην αγκαλιά του Τραμπ. Ο ίδιος αναπτύσσει επαφές με επιτετραμμένους του Ισραήλ και εξακολουθεί να κηρύττει ότι υπό την προεδρία του, η σφαγή θα είχε αποφευχθεί. Στο ζήτημα, πάντως, ο ίδιος δεν έχει λάβει σαφή θέση, όμως ο λαός προτιμά ενίοτε την ασάφεια, όταν αυτή συγκρούεται με την ενοχή.

Η ταπεινωτική για τις Η.Π.Α αποχώρηση των στρατευμάτων τους απ’ το Αφγανιστάν είναι ακόμη ένας παράγοντας που θα επιδράσει στο αποτέλεσμα. Οι επικριτές του Μπάιντεν διατείνονται ότι δε χειρίστηκε την κατάσταση ορθά και ότι εγκατέλειψε τους Αφγανούς σαν βορά στα δόντια των φονταμενταλιστών Ταλιμπάν, ενώ το γόητρο των Η.Π.Α καταφανώς επλήγη βαθιά. Οι στρατιώτες επέστρεψαν μεν στην πατρίδα τους, καίτοι ο Μπάιντεν επιφυλάσσει “διεθνική”, μη απομονωμένη θέση για το κράτος του, ενώ παράλληλα αναλαμβάνει νέους κινδύνους καταδιώκοντας τους αντάρτες Χούθι, συμμάχους της Χαμάς που εδρεύουν στην Υεμένη και διεξάγοντας επιχειρήσεις στα εδάφη της, σε συνεργασία με τη Μ. Βρετανία. Η στάση αυτή δε γίνεται ευχερώς αντιληπτή σε επίπεδο αρχών, ενώ προκαλεί εμφατική αύξηση των φωνών που εφιστούν την προσοχή για ένα «διάλειμμα».

Στο μεταξύ, το Ανώτατο Δικαστήριο των Η.Π.Α άνοιξε τον δρόμο για τη συμμετοχή του Τραμπ στις προεδρικές εκλογές, δοθέντος ότι το Ανώτατο Δικαστήριο του Κολοράντο απαγόρευσε την κάθοδό του, με την αιτιολογία ότι η εισβολή των εξτρεμιστών υποστηρικτών του στο Καπιτώλιο τον Ιανουάριο του 2021 στοιχειοθέτησε το έγκλημα της εξέγερσης, με συμμέτοχο τον ίδιο. Η 14η Τροπολογία του Ομοσπονδιακού Συντάγματος απαγορεύει την ανάληψη δημοσίου αξιώματος σε όποιον έχει εμπλακεί σε τέτοιο έγκλημα, αλλά το Ανώτατο Δικαστήριο των Η.Π.Α απεφάνθη ότι μόνο το Κογκρέσο δύναται να απαγορεύσει τη συμμετοχή στις εκλογές κι όχι οποιοδήποτε πολιτειακό δικαστήριο. Η απόφαση αυτή βαρύνει την πλάστιγγα υπέρ του Τραμπ και τον ηρωοποιεί, τρόπω τινί, στα μάτια των υπερμάχων του. Η πόλωση, όμως, εντός της αμερικανικής κοινωνίας δε φαίνεται να έχει αμβλυνθεί και η πιθανότητα επεισοδίων αντίστοιχων με εκείνα του 2021 θα πρέπει να θέσει τον υγιή διάλογο σε επιφυλακή και να αποδυναμώσει την ακραία επιχειρηματολογία.

Οι αμερικανικές εκλογές ακτινοβολούν τον αντίκτυπό τους και στον πόλεμο κατά της κλιματικής αλλαγής, ο οποίος χαρακτηρίζεται από μια δυσπιστία εκ μέρους του Τραμπ, που έγινε έκδηλη με την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισίου για το κλίμα το 2020, και από ένα ανυπόκριτο ενδιαφέρον εκ μέρους του Μπάιντεν, υπέρ του οποίου συνηγορεί η επιστροφή στη Συμφωνία το 2021.

Όσον αφορά τα παρ’ ημίν, ο Μπάιντεν αναδύθηκε ως εγγυητής της συνεργασίας εντός του ΝΑΤΟ και έδρασε με πεισμονή για την κατάσβεση των ελληνοτουρκικών πεδίων ανάφλεξης. Η αμυντική συμφωνία με την Ελλάδα ενθαρρύνει την αμοιβαία πίστη, ενώ η πώληση των F-35 κατευθύνεται στην εγκαινίαση ενός συμμαχικού, θετικού κλίματος. Για πολλούς, ωστόσο, η ανοχή προς την επιθετικότητα της Τουρκίας και την παρελκυστική άρνησή της να επικυρώσει την εισδοχή της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ δεν αντιμετωπίστηκε προσηκόντως, αφού η Τουρκία πορεύεται όλο και πιο κοντά στην απόκτηση των ποθητών F-16 Block-70 και στον εκσυγχρονισμό 79 ήδη υπαρχόντων F-16. Και αυτό μολονότι της επιβλήθηκαν κυρώσεις για την αγορά των πυραυλικών συστημάτων S-400 απ’ τη Ρωσία. Η θέση του Τραμπ, πάντως, ήταν έντονα προσανατολισμένη στη διαφύλαξη των άρρητων σχέσεών του με την Τουρκία.

Όλα τα παραπάνω πεδία πολιτικής δράσης θα διαμορφώσουν το πλαίσιο των συσχετισμών δυνάμεων μεταξύ των δύο αντιπάλων. Η πληγή της πανδημίας, η άνοδος του πληθωρισμού, η μεγέθυνση της Κίνας, η ψυχροπολεμική διάθεση απέναντι στη Ρωσία, καθώς και η κοινωνική πόλωση έχουν αυξήσει την ανασφάλεια στη λαϊκή βάση. Ο πάλαι ποτέ σωτήρας, απ’ τις αυθαιρεσίες του Τραμπ, Μπάιντεν παρίσταται για μεγάλο μέρος των πολιτών ανεπαρκής και οδηγεί την Αμερική και τους φορολογούμενούς της σε μια ριψοκίνδυνη πολυπραγμοσύνη, ενώ η φτώχεια διογκώνεται. Σε τελική ανάλυση, το φαινόμενο των αμερικανικών εκλογών, το οποίο θα κρίνει την πορεία ολόκληρης της ανθρώπινης ιστορίας, θα κριθεί από την επιλογή του “λιγότερο κακού”.

Συντάκτης: Γιώργος Φαλτσέτας

Πηγές:

Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τις θέσεις του What Politics Means και της συντακτικής ομάδας.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου από άλλες ιστοσελίδες χωρίς άδεια του What Politics Means. Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των δύο έως τριών πρώτων παραγράφων με την προσθήκη ενεργού link για την ανάγνωση της συνέχειας στο What Politics Means. Οι παραβάτες θα αντιμετωπίσουν νομικά μέτρα.