Η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με ευρεία πλειοψηφία επικύρωσε με ψήφισμα της, στις αρχές Φεβρουαρίου, την ανησυχητική κατάσταση για το Κράτος Δικαίου και την Ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα. Μιας και δεν είναι η πρώτη φορά που η χώρα μας δέχεται επικριτικές βολές από την διεθνή σκηνή για ζητήματα που άπτονται των ελευθεριών και το Κράτος Δικαίου, αξίζει να ρίξουμε περισσότερο φως στην υπόθεση.
Ξεκινάμε με την Έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας σχετικά με την Διαφθορά, η οποία κατατάσσει την Ελλάδα στην 59η θέση μεταξύ 180 κρατών, με 49/100 αξιολόγηση, κάτω από τη βάση δηλαδή. Μάλιστα η χώρα μας συγκεντρώνει ένα βαθμό λιγότερο από την Μαλαισία (!) και ισοβαθμεί με τη Ναμίμπια(!), σημειώνοντας παράλληλα υποχώρηση τριών θέσεων σε σχέση με την αντίστοιχη έκθεση για το 2023, κατατάσσοντας μας στις χειρότερες θέσεις μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε., στον εν λόγω δείκτη, αναφορικά με τη διαφθορά και την Ελευθερία του Τύπου.
Οι ερευνητές, σημειώνουν ότι το Κράτος Δικαίου στην Ελλάδα βρίσκεται σε κρίση, με τη χώρα να καταγράφει πτώση στον δείκτη για πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία. Οι αιτίες που οδηγούν στη ραγδαία πτώση της χώρας μας, σύμφωνα πάντα με τους συντάκτες της έρευνας, είναι η «καταγγελλόμενη παράνομη κυβερνητική παρακολούθηση δημοσιογράφων και πολιτικών αντιπάλων της κυβέρνησης», οι «επιθέσεις στην ελευθερία του Τύπου» και η «περιορισμένη ανεξαρτησία του δικαστικού συστήματος».
Η σχετική έκθεση υπογραμμίζει το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση της Ε.Ε. αναφορικά με την ελευθερία του τύπου, γεγονός που φαίνεται να συνυπογράφει ο ευρωπαϊκός οργανισμός Media Freedom Rapid Response, κάνοντας αναφορές στην δολοφονία ενός δημοσιογράφου (Καραιβάζ), στην παρακολούθηση ενός άλλου (Κουκάκης) καθώς και στο σκάνδαλο των παρακολουθήσεων.
Με όλα τα παραπάνω φαίνεται να συμφωνούν και οι 330 ευρωβουλευτές που ενέκριναν το ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου, διατυπώνοντας τις ανησυχίες τους για το Κράτος Δικαίου στην Ελλάδα, ασκώντας πιέσεις στην Κομισιόν να αναλάβει δράση. Για το ψήφισμα, λήφθηκαν υπόψιν όσα έχουν προαναφερθεί παραπάνω και επιπρόσθετα, οι φυσικές και προφορικές απειλές κατά δημοσιογράφων, οι καταχρηστικές αγωγές από υψηλά ιστάμενα πολιτικά πρόσωπα και η de facto επιρροή του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος στην Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, όπως εύκολα συνάγεται από το γεγονός πως πολιτικός προϊστάμενος της είναι ο ίδιος ο πρωθυπουργός μετά από σχετική απόφαση από τις πρώτες κιόλας μέρες της πρώτης θητείας της παρούσας κυβέρνησης. Παράλληλα, στην Ελλάδα χρεώνεται η καθυστέρηση στην εξιχνίαση της δολοφονίας του δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ, το σκάνδαλο της “λίστας Πέτσα”, η αμφιλεγόμενη λειτουργία των Ανεξάρτητων Αρχών, λόγω των πιέσεων που δέχονται αλλά και ο εκφοβισμός δικαστικών λειτουργών όπως της δικαστικού Ελένης Τουλουπάκης και Χρήστου Ράμμου. Δεν τελειώνουμε όμως εδώ, καθώς στο ψήφισμά περιλαμβάνονται και οι διαπιστώσεις αναφορικά με τη δικαστική έρευνα του εγκλήματος των Τεμπών, η οποία «στερείται πολιτικής αμεροληψίας», υπογραμμίζοντας την άρνηση του ελληνικού κοινοβουλίου να ερευνήσει τυχόν ευθύνες στους δύο πρώην Υπουργούς Μεταφορών κατά τις επιταγές της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας.
Τι απαντάει η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας σε όλα αυτά;
Η σχετική απάντηση της Νέας Δημοκρατίας και της κυβερνητικής πλειοψηφίας είναι συντονισμένη, συντεταγμένη μα και κατώτερη των περιστάσεων και της σοβαρότητας των “κατηγοριών” του ψηφίσματος. Πως αλλιώς να εξηγήσει κανείς τα όσα ειπώθηκαν από τα πιο επίσημα χείλη, αυτά του Έλληνα Πρωθυπουργού, στην Βουλή, κατά τη συζήτηση του Ν/Σ για την ισότητα των ομοφύλων στον γάμο, όταν σε απάντηση στον επικεφαλής της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ, Σωκράτη Φάμελλο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε ότι «Το Economist κατατάσσει την Ελλάδα στην 20η θέση παγκοσμίως βαφτίζοντάς την πρώτη φορά ώριμη δημοκρατία, αυτά δεν τα λέτε (…) Στο Ευρωκοινοβούλιο ευρωβουλευτές σας που ασχημονούν εις βάρος της χώρας μας, αυτά δεν τα λέτε». Ενώ επίσης «Ο τελικός κριτής της ποιότητας του Κράτους Δικαίου είναι η έκθεση Κράτους Δικαίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που επισημαίνει διαρκή πρόοδο. Διορθώνουμε παρατηρήσεις και προσβλέπουμε στην επόμενη Έκθεση να έχουμε προοδεύσει (…) η Ιστορία θα θυμηθεί Έλληνες ευρωβουλευτές να ζητούν να κοπούν κονδύλια, εσείς το συγγράψατε, εσείς το υπερασπιστήκατε και εσείς θα είστε ταυτισμένοι με αυτήν την προσπάθεια. Γνωστή η προσπάθεια σας να παρουσιάσετε μια Ελλάδα διαφορετική από αυτή που ζούμε».
Στην ίδια γραμμή υποβάθμισης της αξίας του ψηφίσματος και των συμπερασμάτων του, κυμάνθηκαν κατά τις προηγούμενες ημέρες υπουργοί και βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας όταν κλήθηκαν να απαντήσουν σχετικά.
Σχολιάζοντας τα παραπάνω αξίζει κανείς να σταθεί σε δύο σημεία: Πρώτον, το γεγονός ότι ο Πρωθυπουργός μιας χώρας υποβαθμίζει σε βαθμός “αγνόησης” το ψήφισμα ενός επίσημου διεθνούς οργάνου για το οποίο σε λίγους μήνες στελέχη της παράταξης του θα θέσουν υποψηφιότητα και το αντιπαραβάλλει με την έκθεση ενός έγκυρου μεν – ειδησεογραφικού δε φορέα. Δεύτερον, το γεγονός ότι θέτει το θέμα με βάση τα εθνικά μας συμφέροντα προκειμένου να υιοθετήσει το αφήγημα περί “ανθελληνικής” στάσης όσων Ελλήνων ευρωβουλευτών στήριξαν το συγκεκριμένο ψήφισμα. Όμως, στη προκειμένη περίπτωση δεν στοχοποιήθηκε η Ελλάδα, αλλά η κυβέρνησή της. Και οι ευρωβουλευτές δεν είναι υποχρεωμένοι να μεροληπτούν λόγω της εθνικότητάς τους μπροστά σε μείζονα ζητήματα για την δημοκρατία.
Γίνεται σαφές, πως η Νέα Δημοκρατία επιχειρεί να μεταφράσει το ψήφισμα – καταπέλτη σε βάρος των πεπραγμένων της κυβέρνησής της, σε ψήφισμα ενάντια στην Ελλάδα προκειμένου να αποφύγει να δώσει συγκεκριμένες απαντήσεις στις κατηγορίες που περιλαμβάνει το συγκεκριμένο ψήφισμα. Και η στάση αυτή, είναι πιο επικίνδυνη ακόμα και από το ίδιο το ψήφισμα.
Σχετικά λεπτομερέστερη ήταν η ανακοίνωση που αποφάσισε να εκδώσει η Διοικητική Ολομέλεια του Άρειο Πάγου, στην οποία χαρακτηρίζει το ψήφισμα για το Κράτος Δικαίου ως «ανεπίτρεπτη και ευθεία παρέμβαση στο έργο των ελληνικών δικαστηρίων σε σωρεία υποθέσεων που είναι δικαστικά εκκρεμείς». Πιο συγκεκριμένα, η Ολομέλεια αποφάνθηκε ότι τα αναφερόμενα στο ψήφισμα είναι αόριστα, δίχως επαρκή τεκμηρίωση και χωρίς κάποια ανάθεση των ερευνών σε εθνική ή κοινοτική αρχή με κι έτσι αποτελούν ευθεία παρέμβαση στο έργο της Ελληνικής Δικαιοσύνης.
Βεβαίως και λαμβάνουμε υπόψιν την τοποθέτηση αυτή, ωστόσο να σημειώσουμε ότι ο Άρειος Πάγος δεν έχει αρμοδιότητα πάνω στο ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου και η ανακοίνωσή του δεν επηρεάζει τα γεγονότα.
Τελικά τι συμβαίνει με το κράτος δικαίου στην Ελλάδα;
Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια δέχεται επικρίσεις για την ποιότητα λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος και το Κράτος Δικαίου. Τα συμπεράσματα δεκάδων διεθνών οργανισμών και καθώς και άνω των 300ων ευρωβουλευτών δεν γίνεται να συνάχθηκαν με στόχο “υβριδική” επίθεση στην Ελλάδα, ειδικά μάλιστα, από τη στιγμή που αναφέρονται σε γεγονότα, όπως οι παρακολουθήσεις και το έγκλημα των Τεμπών, που μέχρι και σήμερα η διερεύνησή τους συνάντησε εμπόδια δίχως καν να έχουν δοθεί απαντήσεις.
Είναι ανησυχητικό, το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση αντί να τοποθετηθεί επί των θεμάτων για τα οποία της προσάπτουν ευθύνες, υποβαθμίζει την αξία των κατηγοριών προβάλλοντας ως μόνη αλήθεια την πραγματικότητα την οποία θέλει να παρουσιάσει.
Συνεπώς, για να μπορέσουμε να απαντήσουμε για το Κράτος Δικαίου στην Ελλάδα, θα πρέπει να απαντήσει πρώτα ο ίδιος ο Πρωθυπουργός – κάτι που δεν έχει πράξει – ώστε μετά να αναλύσουμε τα συμπεράσματα από τα λεγόμενά του.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αντί να ισχυρίζεται ότι το Κράτος Δικαίου στην Ελλάδα σήμερα είναι «ισχυρότερο από ποτέ», θα ήταν πιο χρήσιμο να μας εξηγήσει γιατί έσπευσε από τη πρώτη στιγμή η ΕΥΠ να περάσει υπό την εποπτεία του, γιατί η μόνη πρόοδος που έχουμε δει στην υπόθεση των υποκλοπών είναι η απόφαση αλλαγής των μελών στην ΑΔΑΕ. Νομίζω άλλωστε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός θα ήθελε να γνωρίζει ποιος παρακολουθούσε τη μισή κυβέρνησή του και τον αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας.
Θα ήταν, ακόμη, πιο χρήσιμο, αν ο Κυριάκος Μητσοτάκης, απαντούσε σχετικά με τις εξαιρετικά χαμηλές θέσεις στις κατατάξεις για την ελευθερία του τύπου στην Ελλάδα, ενώ διαφωτιστική θα ήταν η τοποθέτησή του αναφορικά με την πρόοδο των ερευνών για το πολύνεκρο ναυάγιο στην Πύλο.
Βεβαίως, ο πρωθυπουργός δεν μπορεί να απαντά σε κάθε κατηγορία που του προσάπτουν, ωστόσο εδώ δεν μιλάμε για απλές κατηγορίες αλλά για τεκμηριωμένες έρευνες, αναφορές και εκθέσεις διεθνών οργανισμών και οργάνων.
Το Κράτος Δικαίου στην Ελλάδα αιμορραγεί. Οι χειρισμοί της κυβέρνησης και οι απαντήσεις που πρέπει να δοθούν, θα καθορίσουν αν θα υποκύψει στα τραύματά του.
Συντάκτης: Κωνσταντίνος Σταμούλης
Πηγές:
-
CORRUPTION PERCEPTIONS INDEX, index 2023, διαθέσιμο εδώ και η αναφορά στην Ελλάδα, στο πεδίο country to watch, Greece
-
ΔΕΙΚΤΗΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ 2023: ΕΞΑΣΘΕΝΗΜΕΝΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΠΙΤΡΕΠΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΕΞΕΛΕΓΚΤΗ ΔΙΑΦΘΟΡΑ, Διεθνής Διαφάνεια Ελλάς
-
Mission Report: Stemming the Tide of Greek Media Freedom Decline, Media Freedom Rapid Response
-
Parliament concerned about very serious threats to EU values in Greece, European Parliament