Το άρθρο 16 και ο μεσαίος χώρος
Ένα κείμενο οκτώ συνταγματολόγων επανέφερε στο προσκήνιο την συζήτηση για τα μη κρατικά-μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια, σε μια περίοδο που ο δημόσιος διάλογος μονοπωλήθηκε από το ν/σ του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών. Η κοινή δήλωση-παρέμβαση των οκτώ καθηγητών για την αντισυνταγματικότητα της διάταξης αφού αντιτίθεται στο άρθρο 16 έρχεται ως απάντηση στην δήλωση τεσσάρων συναδέλφων τους -μεταξύ αυτών και του Ε. Βενιζέλου- για την συνταγματικότητα της. Η όλη συζήτηση πάντως λειτουργεί σαν βρόγχος γύρω από την απόφαση της Χ. Τρικούπη σχετικά με την ψήφιση της. Η δήλωση/άδειασμα της βουλευτού του ΠΑΣΟΚ Γιαννακοπούλου πως <<κανείς κ. Παραστατίδης δεν θα προκαταβάλει την θέση του κόμματος>> αποκαλύπτει πως στο κόμμα υπάρχουν δύο φωνές σχετικά με το θέμα. Πάντως, αν τελικά επικρατήσει η άποψη της καταψήφισης θα είναι πολύ δύσκολη η προσέγγιση του μεσαίου χώρου, καθώς όπως φαίνεται από τις δημοσκοπήσεις η πλειοψηφία της κοινής γνώμης είναι υπέρ της διάταξης.
Φθηνή τακτική ή εκτός φόρμας;
Η απόφαση του πρώην προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα, να δημοσιοποιήσει ο ίδιος την συνάντηση που είχε με τον Διονύση Τεμπονέρα προκάλεσε ποικίλες αναγνώσεις. Από την μια δείχνει την πρόθεση του να “κοντίνει’’ τον φιλόδοξο πολιτικό, ο οποίος λειτουργεί ως δελφίνος εντός του ΣΥΡΙΖΑ, από την άλλη επιβεβαιώνει πως <<όταν βγαίνεις εκτός πολιτικού..ρινγκ, ζεσταίνεσαι εύκολα>>. Γιατί αν δεν υπάρχει τακτική πίσω από αυτό πρόκειται για τραγικό λάθος του πρώην πρωθυπουργού.
Αναδίπλωση και στο βάθος επικοινωνιακή τακτική
Πάμε τώρα στην εκδήλωση της ΕΦΣΥΝ << Απέναντι στην κυριαρχία Μητσοτάκη ποιος; >> για την οποία χύθηκε πολύ δημοσιογραφικό μελάνι μόλις ανακοινώθηκε. Ίσως η πολιτική συζήτηση που προκλήθηκε οδήγησε τους ομιλητές να αναδιπλώσουν την τακτική τους μιλώντας, χωρίς να λένε επί της ουσίας τίποτα. Ή μάλλον να λένε κάτι, το αυτονόητο, ότι το κόμμα του κάθε ομιλητή είναι κατάλληλο για να αμφισβητήσει την κυριαρχία Μητσοτάκη. Παράδοξο όμως να μιλούν για κόμμα -όταν αυτό έχει να κάνει με τον χώρο τους- αλλά για αντίθεση σε πρόσωπο (σ.σ, Μητσοτάκης) όταν έχει να κάνει με τον αντίπαλο χώρο. Είναι άραγε κοινή παραδοχή ότι και οι ίδιοι δεν εμπιστεύονται τις ηγεσίες τους, αλλά αναγκάστηκαν να παραστούν μόνο και μόνο για να μην σηκωθεί μεγαλύτερή σκόνη;
Παρόλα αυτά η παρουσία του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, Στέφανου Κασσελάκη “καπέλωσε” όλη την συζήτηση. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο πρόεδρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης εμφανίζεται απρόσκλητος σε εκδήλωση και προκαλεί επικοινωνιακό ντόρο. Η εμφάνιση του οδήγησε και τον ομιλητή του κόμματος του -κατά άλλους και διοργανωτή της συζήτησης- Διονύση Τεμπονέρα να αναπλαισιώσει την ομιλία του. Του απεύθυνε προσωπικά τον λόγο ενώ αναγκάστηκε να ακολουθήσει το ρεύμα του κόμματος και να παραγκωνίσει επί της ουσίας τις όποιες πολιτικές του φιλοδοξίες. Μεγάλος χαμένος της βραδιάς, ο Νίκος Ανδρουλάκης. Ενώ αρχικά το μομέντουμ ήταν υπέρ του ΠΑΣΟΚ, η παρουσία Κασσελάκη, απέδειξε ότι πρώτον ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει ακόμη στο πολιτικό προσκήνιο και δεύτερων σε όποια συζήτηση και αν γίνει μετά τις ευρωεκλογές για πιθανή συνένωση του χώρου -αν το ΠΑΣΟΚ δεν βρίσκεται στην δεύτερη θέση- δεν πρόκειται να απουσιάζει.
Πάντως, θα επαναλάβουμε αυτό που είχαμε επισημάνει πρόσφατα από αυτό το βήμα, ότι η ουσία της συζήτησης χάθηκε πριν καν αυτή ξεκινήσει. Το αρχικό λάθος με την επικέντρωση της εκδήλωσης στο πρόσωπο, προσπάθησε να διορθωθεί με συζήτηση για χώρο και πολιτικές αλλά τελικά κατέληξε σε κάθε χώρο ξεχωριστά χωρίς ενιαία -κεντροαριστερή- οπτική και απέδειξε την πολυδιάσπαση του χώρου, γενικά. Οι συμμετέχοντες οφείλουν να συνειδητοποιήσουν ότι χωρίς πολιτικές, νέο αφήγημα, νέο σχέδιο και (πιθανόν) νέα ηγεσία απλώς θα συντηρείται η <<κυριαρχία Μητσοτάκη>>. Η προεκλογική περίοδος των ευρωεκλογών επιτρέπει την όποια τέτοια συζήτηση – μετά θα είναι αργά.
Ιστορική μέρα
Με 176 “ναι” από την ελληνική Βουλή πέρασε την προηγούμενη εβδομάδα το ν/σ για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών. Ένα νομοσχέδιο που στηρίχθηκε από όλο το ιδεολογικό φάσμα από κεντροδεξιά έως αριστερά και προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις. Με το παρόν νομοσχέδιο η κυβέρνηση αφαίρεσε ένα ακόμη όπλο από την φαρέτρα της Αριστεράς ενώ η φράση του εισηγητή της πλειοψηφίας, Άκη Σκέτρσου, προς την αντιπολίτευση ότι <<αυτό το νομοσχέδιο το φέρνει η κυβέρνηση και αναγκάζεστε να το ψηφίσετε>> δείχνει την προσπάθεια της ΝΔ να διεμβολίσει συνειδήσεις αφαιρώντας παράλληλα την πρωτοβουλία των κινήσεων από την πολυδιασπασμένη αντιπολίτευση -σε προεκλογική περίοδο μάλιστα-.
Παρά το γεγονός ότι από την πρώτη στιγμή φάνηκε το νομοσχέδιο να αποτελεί <<ταυτοτικό ζήτημα >> για την Αριστερά/κεντροαριστερά, οι ρωγμές κατά την ψηφοφορία από δυο αυτά μεγάλα κόμματα έδειξαν ότι το συγκεκριμένο ζήτημα τέμνει οριζόντια την πολιτική σκέψη ανεξαρτήτως πολιτικού χώρου. Είναι μια έκφανση της αποϊδεολογικοποίησης της κοινωνίας που μαρτυρά ότι ο συντηρητισμός δεν είναι κατεξοχήν ιδιοκτησία της Δεξιάς/κεντροδεξιάς αλλά εδράζεται κυρίως σε ηλικίες και ενίοτε σε “γεωγραφία” -περισσότερο δηλαδή στην βόρεια Ελλάδα-.
Πάντως με αυτόν τον συγκερασμό συντηρητισμού και φιλελευθερισμού, η ΝΔ έφερε ένα νομοσχέδιο που δίχασε μόνο επιφανειακά την βάση της -και κατά ομολογία η πληγή θα έχει επουλωθεί μέχρι τον κρίσιμο εκλογικό Ιούνιο- αλλά πέτυχε να συμπιέσει έτη περαιτέρω την αντιπολίτευση. Οι αποχές στο ΠΑΣΟΚ, που έφτασαν το 1/3 της Κ.Ο έφεραν γκρίνια και αναστάτωση με την Ν. Γιαννακοπούλου να ξεσπαθώνει κατά της συναδέλφου της Ε. Λιακούλη και τον πρόεδρο του κόμματος να περνάει κάτω από τον πήχη του προοδευτισμού. Ο Ν. Ανδρουλάκης είχε χτίσει ένα αφήγημα -ενόψει και ευρωεκλογών κυρίως- ότι μόνο το ΠΑΣΟΚ αποτελεί προοδευτικό κόμμα. Σίγουρα οι πρόσφατες αποχές του στερούν το δικαίωμα να ισχυρίζεται κάτι τέτοιο.
Αντιπολίτευση αλλά Αριστερά
Να χτυπήσει την κυβέρνηση με αφήγημα προερχόμενο απο…αριστερά -συγκεκριμένα από το ΚΚΕ- επέλεξε ο πρώην Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς. Η δικαιολογία του κόμματος να καταψηφίσει το νομοσχέδιο για λόγους που μπορούν να οδηγήσουν σε εμπορικά φαινόμενα μητρότητας, έρχεται να κουμπώσει με πρόσφατη συνέντευξη του στην Καθημερινή, στην οποία αναφέρει κατά λέξη ότι <<οι γυναίκες δεν είναι τεκνοποιητικές μηχανές>>>. Ακόμη ένα αφήγημα και κατά της παρένθετης μητρότητας παρά το γεγονός ότι από πλευράς Μαξίμου είχαν ξεκαθαρίσει πως σε καμία περίπτωση δεν τίθεται θέμα.
Ερωτηματολόγιο αποχώρησης
Η αιφνιδιαστική απόφαση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, Στέφανου Κασσελάκη να προκρίνει ερωτηματολόγιο που αλλάζει επί της ουσίας την δομή και την φυσιογνωμία του κόμματος προκάλεσε την άμεση κινητοποίηση της Πολιτικής Γραμματείας. Η οποία συγκαλέστηκε με την απόφαση 17 μελών της. Στο ερωτηματολόγιο γίνεται λόγος για αλλαγή, ονόματος, συμβόλου και χώρου τοποθέτησης του κόμματος. Η αντίδραση της Π.Γ ήταν άμεση αφού ένιωσε ότι για ακόμη μια φορά ο πρόεδρος την παραμερίζει και επιλέγει μια αδιαμεσολάβητη επικοινωνία με την βάση μη δίνοντας σημασία στον ρόλο της οργανωτικής δομής του κόμματος. Η κατάσταση εκτραχύνθηκε -ακόμη περισσότερο- όταν ο κ. Κασσελάκης απαξίωσε να συνδεθεί στην τηλεδιάσκεψη και αντ’ αυτού απέστειλε μια επιστολή -κόλαφο- στα μέλη της Π.Γ τους οποίου κατηγορεί, εμμέσως πλην σαφώς, ως υπεύθυνους μεταξύ άλλων για τις ήττες του κόμματος.
Είναι προφανές πως ο ΣΥΡΙΖΑ έχει χωριστεί σε δύο στρατόπεδα. Από την μια βρίσκεται η <<παλιά φρουρά του Τσίπρα>> -που πάντως στήριξε τον Κασσελάκη-, πλην Ρίγα, Δούρου, Τζάκρη και Σκορίνη και από την άλλη όσοι -ακόμη- συσπειρώνονται γύρω από τον νέο πρόεδρο αλλά παίρνουν αποστάσεις δια σιωπής. Μόνη εξαίρεση ο Παύλος Πολάκης που ναι μεν συντάσσεται με το πρώτο “μπλόκ” αλλά οι φόβοι για κυρώσεις λόγω της αποχής του στο ν/σ για τα ομόφυλα ζευγάρια τον οδήγησαν σε σιωπηρή αποδοχή του προέδρου.
Δεν χρήζει αμφιβολίας, πάντως, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ βιώνει εν εξελίξει την τρίτη κατά σειρά φάση της διάσπασης του -και ίσως την βασικότερη- τέσσερις μήνες πριν από τις ευρωεκλογές. Και για όποιον αναρωτηθεί γιατί ξέσπασε λίγο πριν τις κάλπες αυτή η ρήξη, να απαντήσουμε ότι εκεί βρίσκεται το “κλειδί” της ιστορίας. Όπως και στην δεύτερη φάση της διάσπασης που προηγήθηκε, ο Κασσελάκης δεν ήταν αυτός που διέγραψε την επονομαζόμενη <<ομάδα Αχτσιόγλου>> αλλά την ώθησε σε αποχώρηση. Το ίδιο μοτίβο εφαρμόζει και τώρα. Ανοίγει την πόρτα της εξόδου στους επικριτές του γιατί βλέπει ότι το αφήγημα του δεν πείθει, οι δημοσκοπήσεις είναι απελπιστικές και ο Ιούνιος -όπως όλα δείχνουν- θα είναι το κύκνειο άσμα του ΣΥΡΙΖΑ, όπως τον γνωρίσαμε τα τελευταία χρόνια. Πάντως αν το blame game του πετύχει θα πρόκειται για άλλη μια επιτυχία του να ελέγξει το κόμμα, χωρίς να διασφαλίζει ότι διατηρείται η διατήρηση -έστω και αυτών- των ποσοστών.
Σε κάθε περίπτωση, μετά και την δραματική σύγκληση της Π.Γ., με φυσική παρουσία του προέδρου του κόμματος, και τις οριακές καταστάσεις που διαδραματίστηκαν, ο Στέφανος Κασσελάκης μπορούμε να πούμε πως πήρε μεν μια παράταση ζωής μέχρι νεωτέρας, αλλά είναι ένας πρόεδρος υπό αίρεση. Η “απειλή” για λευκή επιταγή σε βάθος τριετίας και το “πιστόλι στο τραπέζι” περί προσφυγής στην βάση για την νομιμοποίηση της ηγεσίας του, μάλλον προοικονομεί αυτό που διακινούταν από την αρχή της εκλογής του, πως πρόκειται για έναν πρόεδρο “μιας χρήσης” ή με κοντινή ημερομηνία λήξη.
Συντάκτης: Φώτης Αναστασόπουλος
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τις θέσεις του What Politics Means και της συντακτικής ομάδας.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου από άλλες ιστοσελίδες χωρίς άδεια του What Politics Means. Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των δύο έως τριών πρώτων παραγράφων με την προσθήκη ενεργού link για την ανάγνωση της συνέχειας στο What Politics Means. Οι παραβάτες θα αντιμετωπίσουν νομικά μέτρα.
Διαβάστε επίσης: