Έχει περάσει σχεδόν μισός αιώνας από εκείνο το χειμωνιάτικο πρωινό που περίπου 3.000 φοιτητές κατέλαβαν το κτίριο της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το γεγονός αυτό, χαράχτηκε στην μνήμη των Ελλήνων, γράφτηκε στις σελίδες της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας, και όχι χωρίς λόγο. Αποτέλεσε μια πρώτη “τροχειοδεικτική βολή” των δυναμικών κινήσεων που “κόχλαζαν” μέρα με τη μέρα στον υπέδαφος της ελληνικής κοινωνίας κατά του καθεστώτος της “21ης Απριλίου”.

Νομικής Σχολής

Τι ήταν αυτό όμως που πυροδότησε το γεγονός; Η “χούντα των Συνταγματαρχών” προχώρησε στις 12 Φεβρουαρίου του 1973 στην δημοσίευση του νομοθετικού διατάγματος 1347/1973, σύμφωνα με το οποίο, το υπουργείο Εθνικής Άμυνας θα μπορούσε να ανακαλέσει τις αναβολές στράτευσης των φοιτητών, οι οποίοι απείχαν από τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις λόγω των σπουδών τους. Ειδικότερα, τροποποιήθηκε το άρθρο 18 του παλαιότερου νομοθετικού διατάγματος, αφού προστέθηκε η εξής παράγραφος:

<< 6. Δύναται ωσαύτως ο Υπουργός Εθνικής Αμύνης να διατάσση την διακοπήν χορηγηθείσης αναβολής κατατάξεως εις σπουδαστάς, ονομαστικώς, κατόπιν προτάσεως του Αρχηγείου του οικείου Κλάδου Ενόπλων Δυνάμεων και εις τας ακολούθους περιπτώσεις:

Α) Λόγω οιασδήποτε πειθαρχικής ποινής επιβληθείσης υπό του κατά νόμον αρμοδίου οργάνου, πολυμελούς ή μονομελούς.

Β) Λόγω καταδίκης εις οιανδήποτε ποινήν διά τινα των εν άρθροις 167, 169 έως και 176, 181 έως και 192 και 194 έως και 197 του Ποινικού Κώδικα πράξεων.

Γ) Λόγω οιασδήποτε υπαιτίου αποχής εκ των παραδόσεων, εξετάσεων ή ασκήσεων των Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ή προτροπής εις τοιαύτην αποχήν, ανεξαρτήτως της πειθαρχικής διώξεως επί ταύταις.

Η άσκησις οιουδήποτε ενδίκου μέσου κατά της αποφάσεως του Δικαστηρίου ή του πειθαρχικού οργάνου δεν αναστέλλει την εκτέλεσιν της αποφάσεως του Υπουργού Εθνικής Αμύνης περί διακοπής της χορηγηθείσης αναβολής κατατάξεως”.

Μάλιστα, το συγκεκριμένο νομοθετικό διάταγμα υπογράφηκε δύο φορές από τον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο,  και τους έτερους συνωμότες του, τον Στυλιανό Παττακό και τον Νικόλαο Μακαρέζο, καθώς και από τα υπόλοιπα μέλη του υπουργικού συμβουλίου. 

Ως αντίδραση, οι φοιτητικές κινητοποιήσεις στην Αθήνα, ξεκίνησαν από νωρίς το πρωί της 21ης Φεβρουαρίου του ίδιου έτους, με τελικό “προορισμό” την κατάληψη της Νομικής Σχολής. Προς ενδυνάμωση του αγώνα τους, από την ταράτσα, οι φοιτητές φώναζαν συνθήματα, σχετικά με την αρχή της δημοκρατίας και το δικαίωμα της ελευθερίας, εκφωνώντας επίσης τον εξής όρκο: “Εμείς οι φοιτηταί των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ορκιζόμαστε στ’ όνομα της ελευθερίας να αγωνισθούμε μέχρι τέλους για την κατοχύρωση: α) των ακαδημαϊκών ελευθεριών, β) του πανεπιστημιακού ασύλου, γ) της ανακλήσεως όλων των καταπιεστικών νόμων και διαταγμάτων”. Ταυτόχρονα, αρκετοί πολίτες αυθόρμητα έσπευσαν στο πλευρό των φοιτητών δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα άτυπης διαδήλωσης κατά της Χούντας. Παρόλο που οι αστυνομικές αρχές δεν επενέβησαν εντός της σχολής για να καταλύσουν την κατάληψη, καταλυτική ήταν η παρουσία και εμφάνιση τους στους πέριξ δρόμους για την διάλυση του “ξεσηκωμού”.

Νομικής Σχολής

Ενώ το φως της ημέρας είχε εκλείψει, και το κλίμα διαμαρτυριών συνεχιζόταν, το καθεστώς  βλέποντας ότι η κατάληψη δεν είχε λάβει τέλος, έστειλε άνδρες της ασφάλειας μαζί με <<εκοφίτες>> και παρακρατικούς, ώστε να εκδιωχθεί το συγκεντρωμένο πλήθος, επιτιθέμενοι  με καδρόνια και γκλοπ.

Το βράδυ της επόμενης ημέρας, στις 22 Φεβρουαρίου, οι φοιτητές αποχώρησαν από το κτίριο, με τη βοήθεια του συγκεντρωμένου πλήθους. Κατά τη διάρκεια της αποχώρησης όμως, σημειώθηκαν συγκρούσεις με δυνάμεις της αστυνομίας και στελέχη παρακρατικών οργανώσεων, με αποτέλεσμα να συλληφθούν αρκετοί από τους καταληψίες, να τραυματιστούν, αλλά και να οδηγηθούν στον χώρο βασανιστηρίων της θρυλική “ΕΑΤ-ΕΣΑ”.

Το πρώτο σημαντικό “χτύπημα” ενάντια στο καθεστώς της χούντας μόλις είχε πραγματοποιηθεί, παρά το “σπάσιμο” της κατάληψης. Ο δρόμος για τα καθοριστικά γεγονότα της 17ης Νοεμβρίου του ίδιου έτους είχε πλέον ανοίξει. Όπως ανέφερε σε μαρτυρία της η κυρία Αθανασία Σαραντοπούλου, την οποία συνέλεξε η Βιβλιοθήκη της Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, ως φοιτήτρια τότε, που συμμετείχε στην ιστορική κατάληψη: “…. Με είχε συγκλονίσει ο αποχαιρετισμός του καθηγητή Γ. Α. Μαγκάκη, στο τελευταίο μάθημα πριν να τον συλλάβουν ‘’θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία’’, το συζητούσαμε στο σπίτι και στην παρέα μας. Έπρεπε στην πατρίδα μας να φέρουμε την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ. Αυτή η τόλμη του ποιητή μας οδήγησε στην ‘’κατάληψη της Νομικής’’…”.

Συντάκτης: Μαρία Κυριακοπούλου

Πηγές:

Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τις θέσεις του What Politics Means και της συντακτικής ομάδας.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου από άλλες ιστοσελίδες χωρίς άδεια του What Politics Means. Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των δύο έως τριών πρώτων παραγράφων με την προσθήκη ενεργού link για την ανάγνωση της συνέχειας στο What Politics Means. Οι παραβάτες θα αντιμετωπίσουν νομικά μέτρα.