Από μικρή ηλικία, μαθαίνουμε είτε από το σχολείο είτε και από την οικογένειά μας, σχεδόν πάντα πρώτες οι γυναίκες -για ευνόητους λόγους- για το πιο φυσιολογικό πράγμα στον κόσμο. Την έμμηνο ρύση, ή όπως λέγεται και στην καθομιλουμένη, την περίοδο. Τι ακριβώς είναι; Ουσιαστικά, κάθε περίπου είκοσι οκτώ ημέρες, δημιουργείται αιμορραγία στο γυναικείο σώμα η οποία σχετίζεται με την αποβολή του εσωτερικού τοιχώματος της μήτρας με την μορφή βλέννας και ιστών. Οι ωοθήκες παράλληλα απελευθερώνουν ένα ωάριο το οποίο αν δεν γονιμοποιηθεί, η βλέννα και οι ιστοί είναι απαραίτητο να αποβληθούν από το σώμα. Αν μια γυναίκα δεν έχει καθόλου περίοδο ή παρουσιάζει οποιαδήποτε ανωμαλία σχετική με το ζήτημα, είναι βέβαιο ότι θα έχει δυσκολίες που σχετίζονται με την τεκνοποίηση και όχι μόνο. Σύμφωνα με ιατρικές έρευνες, γυναίκες που δεν έχουν σταθερό κύκλο περιόδου, δηλαδή δεν έχουν περίοδο κάθε μήνα, ή έχουν συχνότερα από αυτό, έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρδιαγγειακές παθήσεις, άσθμα και κολπική μαρμαρυγή. Επομένως, καθίσταται σαφές πως είναι απαραίτητη η εύρυθμη λειτουργία για την σωματική και ψυχική υγεία.
Συμπτώματα όπως ο πόνος στην κοιλιακή χώρα ή στα κόκκαλα, ο πονοκέφαλος και η ζαλάδα είναι συχνά φαινόμενα στην διάρκεια της περιόδου. Όμως σε ένα μεγάλο ποσοστό κρατών, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, δεν είναι θεσπισμένη η άδεια περιόδου. Επομένως, ακόμη και σε ακραίες περιπτώσεις πόνου, όπου συνιστάται ύπνος και γενικότερη ξεκούραση, αυτό δυστυχώς καθίσταται ανέφικτο. Δεν γίνεται αντιληπτή η ιδιαιτερότητα της γυναίκειας φύσης και πολλές φορές, ούτε καν σεβαστή.
Όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της δικαιολογημένα απότομης εναλλαγής διάθεσης και συναισθημάτων που οφείλεται στις αλλαγές των επιπέδων ορμονών. Όχι μόνο τις περισσότερες φορές δεν αναγνωρίζεται, αλλά συχνά οι γυναίκες γίνονται αντικείμενο “κοροϊδίας” για τυχόν παράπονα που κάνουν, ή λόγω νευρικότητας, κάτι που έχει απόλυτη επιστημονική κάλυψη.
Στα περισσότερο δυσάρεστα μα εξίσου σημαντικά, η αντιμετώπιση της εμμηνόρροιας στην Δύση, δεν έχει καμία απολύτως σχέση με όλα όσα συμβαίνουν σε αναπτυσσόμενα κράτη όπως για παράδειγμα, στο Νεπάλ. Ενώ εδώ μας προβληματίζει το γεγονός πως δεν υπάρχει δωρεάν παροχή από το κράτος ειδών υγιεινής για την περίοδο, που είναι απόλυτα λογικό και φυσικό, η πραγματικότητα για άλλες γυναίκες είναι τελείως διαφορετική, σαν να προέρχεται από προηγούμενο αιώνα. Δύο είναι οι βασικοί πυλώνες και αφορούν την αντιμετώπιση των γυναικών με περίοδο, σε ινδουιστικά κράτη από την μία και σε μουσουλμανικά από την άλλη, χωρίς αυτό να σημαίνει βέβαια πως αυτές οι ακρότητες εφαρμόζονται συνολικά.
Σύμφωνα με την πρακτική “τσαουπάντι”, η οποία έχει ρίζες στην ινδουιστική θρησκεία, οι γυναίκες στην διάρκεια της περιόδου τους θεωρούνται ακάθαρτες και σε πολλά χωριά εξαναγκάζονται να μείνουν έξω από το σπίτι, σε καλύβες που φτιάχτηκαν ακριβώς γι΄αυτό τον λόγο, ανυπεράσπιστες μπροστά στα άγρια ζώα και τις καιρικές συνθήκες. Η παράδοση επίσης λέει ότι τα κορίτσια δεν επιτρέπεται να αγγίξουν κάποιο βιβλίο ή να πηγαίνουν ακόμα και στο σχολείο, ενώ τους απαγορεύεται ακόμη και το να πάρουν μαζί τους ζεστά ρούχα ή κουβέρτες στις καλύβες αυτές. Με αυτόν τον τρόπο, πιστεύουν πως δεν θα “μολύνουν” τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς τους ή ο Θεός τους δεν θα θυμώσει μαζί τους και δεν θα θελήσει να τους εκδικηθεί. Πώς ακριβώς θα προκύψει μόλυνση ενώ η περίοδος είναι κάτι που συμβαίνει ούτως η άλλως μόνο στο γυναικείο σώμα και δεν σχετίζεται με κανέναν ιό ή κάτι κολλητικό; Εύλογα ερωτήματα όπου δυστυχώς δεν λαμβάνονται υπόψη από κανέναν. Πολλοί είναι οι θάνατοι που έχουν προκληθεί από δάγκωμα φιδιού, ή κάποιου εντόμου σε αυτές τις καλύβες, με τον τελευταίο να σημειώνεται τον φετινό Αύγουστο. Παρόλο όμως που το Ύπατο Δικαστήριο του Νεπάλ απαγόρευσε το “τσαουπάντι’’ επίσημα το 2005, είναι ακόμα ριζωμένο βαθιά σε πολλά απομονωμένα ορεινά χωριά που δεν μπορεί να ασκηθεί κανένας έλεγχος.
Ακόμη, σε μουσουλμανικά κράτη, την περίοδο που λαμβάνει χώρα το Ραμαζάνι, μια ευρέως γνωστή θρησκευτική γιορτή νηστείας, για έναν ολόκληρο μήνα, άνδρες και γυναίκες απαγορεύεται να καταναλώσουν οτιδήποτε φαγώσιμο και πόσιμο, ακόμη και νερό, ώσπου να δύσει ο ήλιος. Η πρακτική αυτή, θεωρείται επικίνδυνη για όλους, καθώς η έλλειψη τροφής και υγρών για τόσες πολλές ώρες μπορεί να επιφέρει ζαλάδες, ακόμη και λιποθυμικά επεισόδια. Ιδιαίτερα για έναν οργανισμό που χάνει αίμα και είναι αδύναμος, είναι ανεπίτρεπτο να μην μπορεί να κάνει ένα από τα απαραίτητα βήματα για την επιβίωσή του. Να τραφεί. Σύμφωνα με συνεντεύξεις κοριτσιών που βιώνουν τέτοιου είδους καταστάσεις, αναγκάζονται να τρώνε ή να πίνουν νερό κρυφά, για να μην γίνουν αντιληπτές. Αν τυχόν συμβεί αυτό, όλοι τις επικρίνουν.
Τρεις εκ διαμέτρου αντίθετες αντιμετωπίσεις του ίδιου ζητήματος, με έναν κοινό παρονομαστή: τα ταμπού στην αντιμετώπιση της θηλυκότητας.
Συντάκτης: Χαρά Σοφιανίδου