“Η υπομονή κάποτε τελειώνει.” “Αυτό που δεν τελειώνει όμως είναι η ακρίβεια.”
Με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ήταν αναμενόμενο ότι οι τιμές σε αγαθά και βασικά είδη διατροφής θα αυξάνονταν δραματικά. Η ελληνική κοινωνία κατανόησε τις δυσκολίες της συγκυρίας και αποδέχθηκε υπομονετικά τις ανατιμήσεις σε τρόφιμα, καύσιμα και άλλα προϊόντα. Από τη μεριά της η κυβέρνηση εφάρμοσε το μέτρο του Market Pass, του επιδόματος δηλαδή που χορηγήθηκε στα πιο ευάλωτα νοικοκυριά προκειμένου να ανταπεξέλθουν στο κύμα της ακρίβειας. Ένα μέτρο το οποίο αν και δεν συνιστούσε μια ρεαλιστική παρέμβαση για τον περιορισμό της ακρίβειας, έδειξε, εκ του αποτελέσματος, να ανακουφίζει έστω και προσωρινά τους δικαιούχους.
Η υπομονή όμως κάποτε τελειώνει. Όπως άλλωστε και το επίδομα του Market Pass το οποίο η κυβέρνηση έσπευσε να καταργήσει. Αυτό που δεν τελειώνει όμως είναι η ακρίβεια. Και αναρωτιέται κανείς εύλογα: δύο χρόνια μετά την ρωσική εισβολή και ενώ τα κόστη παραγωγής έχουν μειωθεί σε σχέση με πέρυσι, είναι δυνατόν τα προϊόντα να φτάνουν στο ράφι στις ίδιες υψηλές τιμές;
Με μια πρόχειρη σκέψη, θα υπέθεται κανείς ότι η παρατεταμένη ακρίβεια οφείλεται στις καταστροφές από τις πλημμύρες στη Θεσσαλία. Όμως, τα οπωροκηπευτικά στη Θεσσαλία αποτελούν το 7,5% του συνόλου της εθνικής παραγωγής, από τα οποία ελάχιστα καταστράφηκαν. Παρά το γεγονός αυτό, παρατηρούνται και αναμένονται ανατιμήσεις 40% και 50% σε πληθώρα κηπευτικών. Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση δείχνει να αγνοεί την πραγματικότητα. Ο Πρωθυπουργός με κάθε ευκαιρία προβάλλει τα επιτεύγματα του στην οικονομία. Επιτεύγματα τα οποία δεν δείχνουν να συμβαδίζουν με το βιοτικό επίπεδο των πολιτών, το οποίο υποβαθμίζεται συνεχώς.
Για του λόγου το αληθές, τον Απρίλιο, έρευνα της Eurostat έδειξε ότι η Ελλάδα ήταν 3η από το τέλος πανευρωπαϊκά -αναφορικά- με την αγοραστική δύναμη των πολιτών της. Ως προς τις τιμές, σύμφωνα με έρευνα της 4/10/23 της εφημερίδας «Τα Νέα», το φρέσκο γάλα από 1,88 ευρώ τον Οκτώβριο του 2022, κοστίζει 2,24 ευρώ, σήμερα, σημειώνοντας αύξηση 19%. Αντίστοιχα, οι ντομάτες (650γρ.), από 1,25 ευρώ πέρυσι, φέτος κοστίζουν 1,49 ευρώ. Η λίστα είναι ατελείωτη, με την έρευνα να συμπεραίνει ότι έχει σημειωθεί αύξηση 28% μέσα σε 12 μήνες. Ακόμη, ο Πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών κ. Γιάννης Χατζηθεοδοσίου εκτιμά ότι οι ανατιμήσεις σε τρόφιμα, βασικά αγαθά και καύσιμα θα συνεχιστούν.
Οι πολίτες καταλαβαίνουν στην τσέπη τους την απουσία αποτελεσματικών μέτρων για τη στήριξή τους, κάτι που φάνηκε σε πρόσφατη δημοσκόπηση για ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό, στα τέλη Σεπτεμβρίου, που έδειξε ότι η ακρίβεια αποτελεί τον βασικότερο προβληματισμό των πολιτών, ενώ σε έτερη έρευνα κοινής γνώμης αναδεικνύεται η δυσαρέσκεια των πολιτών για τα ανεπαρκή μέτρα στην οικονομία. Από έρευνες επίσης προκύπτουν και αποκαλύπτεται ότι έξι στους δέκα Έλληνες θεωρούν την ακρίβεια ελληνικό φαινόμενο.
Αν η κυβέρνηση θέλει να αντιμετωπίσει την ακρίβεια, θα πρέπει πρώτα να αντιμετωπίσει την αισχροκέρδεια. Και στη μάχη πάταξης της αισχροκέρδειας παρατηρείται ολιγωρία, αν κρίνει κανείς από το γεγονός ότι έχουν επιβληθεί ελάχιστα πρόστιμα σε Super Market και εταιρείες – κολοσσούς. Την ίδια στιγμή, η αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου, η ΔΙ.Μ.Ε.Α. (Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς) είναι υποστελεχωμένη. Στη φαρέτρα υπάρχει η επικοινωνία. Αυτό που αναζητείται είναι η πολιτική βούληση για παρέμβαση στην αγορά ίσως γιατί το αόρατο χέρι της, δείχνει ανεπαρκές να ρυθμίσει αποτελεσματικά τις δυσλειτουργίες της. Ο Πρωθυπουργός, από τη πρόσφατη ΔΕΘ δήλωσε έτοιμος να συγκρουστεί με την αισχροκέρδεια. Και αυτός ο εχθρός δεν είναι αόρατος.
Για την πάταξη της αισχροκέρδειας θα χρειαστεί ο πολλαπλασιασμός των ελέγχων και η επιβολή προστίμων στους παραβάτες. Θα χρειαστεί ένα κράτος που θα παρεμβαίνει αποτελεσματικά υπέρ της μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών, κυνηγώντας την κερδοσκοπία και αποκαθιστώντας τις αδικίες. Όχι ένα κράτος παρατηρητής. Όχι μια κυβέρνηση που σε κάθε λόγο περί ακρίβειας θα δικαιολογείται λέγοντας ότι πρόκειται για ένα εισαγόμενο φαινόμενο. Ο Υπουργός Ανάπτυξης, Κώστας Σκρέκας, ανακοίνωσε μέτρα για την πάταξη της αισχροκέρδειας, τα οποία όμως δεν θα μπορέσουν να αποδειχθούν αποτελεσματικά αν δεν διεξαχθούν σχετικοί έλεγχοι για την εφαρμογή τους.
Αναφορικά με την ακρίβεια, μια καλή λύση θα μπορούσε να είναι η μείωση του ΦΠΑ -τουλάχιστον- στα βασικά είδη διατροφής. Η αντιπολίτευση το προτείνει εδώ και ένα χρόνο, με την κυβέρνηση να αρνείται υποστηρίζοντας ότι θα προκαλέσει αύξηση του πληθωρισμού και ότι τα έσοδα από τον ΦΠΑ τα μοιράζει με τη μορφή επιδομάτων στα οικονομικά αδύναμα νοικοκυριά. Κι αν αυτό το επιχείρημα μπορούσε να σταθεί όταν παρέχονταν το Market Pass, μοιάζει εκτός πραγματικότητας τώρα που καταργείται. Αφού καταργείται το Market Pass, ποια είναι εκείνα τα επιδόματα τα οποία μοιράζονται στους ευάλωτους και δικαιολογούν τη μη μείωση του ΦΠΑ;
Για να είμαστε ρεαλιστές, δεν απαιτεί κανείς από τη Κυβέρνηση να εφεύρει ένα “μαγικό ραβδί” και με αυτό να καταπολεμήσει την ακρίβεια. Απαιτεί όμως να έχει τη πολιτική βούληση να παρέμβει στην αγορά. Να μιμηθεί το πρότυπο άλλων ευρωπαϊκών χωρών και να το προσαρμόσει στα ελληνικά δεδομένα. Να λαμβάνει μέτρα υπολογίζοντας με ρεαλισμό την αποτελεσματικότητά τους και όχι την επικοινωνιακή τους απήχηση.
Συντάκτης: Κωνσταντίνος – Ειρηναίος Σταμούλης
Πηγές:
-
Η ακρίβεια στα τρόφιμα και η αισχροκέρδεια, διαθέσιμο εδώ
-
Κ. Σκρέκας: Τέσσερα νέα μέτρα για αντιμετώπιση της ακρίβειας, διαθέσιμο εδώ