Ελλάδα, μια χώρα σε καταστολή, σε μια τευτονική κρίση γεγονότων έπειτα των φυσικών και άλλοτε των εκ προθέσεως καταστροφών. Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ) καταλαμβάνονται αφενός από σκάνδαλα και fake news, αφετέρου από γεγονότα που συνδράμουν στον καθορισμό της ημερήσιας διάταξης και συνάμα την πολιτική ατζέντα. Η “τέταρτη εξουσία” ανήκει δικαιωματικά στα ΜΜΕ, εντός των οποίων συγκαταλέγονται και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media), μετά την ακαριαία χρήση τους. Σύμφωνα άλλωστε και με το Digital News Report του 2023, ο ελληνικός λαός προστρέχει στα social media για την καθημερινή του ενημέρωση.
Κάθε κοινωνικό σύστημα καλείται να διαμορφώνει μια θεματολογία στοχεύοντας στην ιεράρχηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει, προκειμένου να καθορίζει τι θα μεριμνήσει σε πρωτεύον στάδιο. Η διευκρίνιση των προτεραιοτήτων αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για μια κοινότητα και την κοινωνία γενικότερα. Συρραφώντας την εκάστοτε συλλογιστική πορεία, ο καθορισμός της ημερήσιας διάταξης (agenda setting) έρχεται να επεξηγήσει το γεγονός, ότι σε μια δημοκρατία παρέχεται στο κοινό πληροφορία και ενημέρωση για συγκεκριμένα ζητήματα, παραλείποντας ηθελημένα κάποια άλλα. Παράλληλα, ερμηνεύεται διαμέσου του agenda setting, το πως ορισμένα θέματα -εν αντιθέσει των υπολοίπων-, επιλύονται μέσω της κινητοποίησης της πολιτικής δράσης και απόφασης. Συνεπώς, η ανάλυση του καθορισμού της θεματολογίας αποσκοπεί στην διάγνωση της κοινωνικής μεταβολής ή αντίστοιχα της κοινωνικής σταθερότητας της πολιτείας.
Η εμφάνιση της πανδημίας του covid-19 στο προσκήνιο, διολισθαίνει σε πολυεπίπεδη βάση όλα τα οικονομικά, κοινωνικά, πολιτιστικά και πολιτικά ιδρύματα και πεδία, επιδρώντας σε κάθε πτυχή της καθημερινής ζωής του πολίτη. Στην προκειμένη περίπτωση, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, η εξαπόλυση της προπαγάνδας και οι διαδοχικές εκδηλώσεις ομιλίας με γνώμονα την προσέγγιση του πρωτόγνωρου αυτού συμβάντος, μεταφόρτωσαν την λειτουργία των μέσων ενημέρωσης – γεγονότων. Μολαταύτα, ας μην λησμονηθεί η υπόθεση ότι ο ορισμός της πραγματικότητας δεν εναποτίθενται στο σύνολό του από ιδιώτες, καθώς αποτελεί συλλογικό παράγωγο της διάδρασης ατόμων και ομάδων. Ταυτόχρονα, ο θεμελιώδης άξονας μιας μορφής εξουσίας, εφάπτεται με την δύναμή της να ορίζει τι εστί πραγματικότητα, μια εξουσία που εναπόκεινται στα χέρια των μέσων ενημέρωσης (Poulakidakos, 2021). Η πρακτική κοινοποίηση της εκάστοτε δύναμης των μέσων χαρτογραφείται με την έννοια της διαμεσολάβησης ως τη σωρευτική επιρροή των ΜΜΕ στην κοινωνική ζωή (Thompson, 1995). Συνεπώς, ο όρος διαμεσολάβηση αποδεικνύει την μέθοδο με την οποία τα μέσα -τόσο σε ηλεκτρονική, όσο και σε έντυπη μορφή- έχουν προσχωρήσει στην καθημερινότητά μας, προβάλλοντάς μας εικόνες, σύμβολα, απόψεις (Debord, 1994), (Couldry, 2008), ιδιαίτερα όταν πρόκειται για καταστάσεις και διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα εντός της κοινωνίας, όπου εμείς ως άτομα δεν καταφέρνουμε να είμαστε μάρτυρες. Ουκ ολίγοι είναι εκείνοι οι μελετητές που ισχυρίζονται ότι η εκ πρώτης όψεως περιγραφή των γεγονότων απεικονίζει ένα πρωτοφανές δούναι και λαβείν ανάμεσα στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και τα δημόσια χειροκροτήματα, αναιρώντας την ιδεολογική και ηθική δομή των κοινωνικών θεσμών και ατόμων καθώς και τις πιθανές προκλήσεις. Κοντολογίς, πρόκειται για μη αυθόρμητα συμβάντα, αφότου προπαρασκευάζονται προσεκτικά, μετέπειτα ανακοινώνονται και αναμένονται έντονα, καθώς είναι κάτι που προβάλλεται έξω από τη συνήθη ρουτίνα των μέσων.
Το μιντιακό περιεχόμενο (ως παράδειγμα, η ειδησεογραφική καταγραφή της οικονομικοκοινωνικής κατάστασης σε μια κοινωνία) επενεργεί αισθητά στον τρόπο με τον οποίο τα άτομα αντιλαμβάνονται το κοινωνικοπολιτικό και οικονομικό περιβάλλον τους, με το να υποδηλώνει ερμηνευτικά σχήματα – πλαίσια, τα οποία οι άνθρωποι επιθέτουν ώστε να νοηματοδοτούν τον κόσμο γύρω τους (Shah, 2009). Ο ελληνικός Τύπος, διαθέτει πληθώρα παραδειγμάτων της μιντιακής μεθόδου και πλαισίωσης ειδήσεων που διαμορφώνουν την ισχύουσα κοινωνική κατάσταση, με το κοινό, τα ΜΜΕ και τους πολιτικούς παράγοντες να εμφανίζονται ως αλληλεξαρτώμενα πεδία στην ιεράρχηση και την σημασία που αποδίδεται σε ορισμένα γεγονότα καθώς και στον καθορισμό της ατζέντας.
Άρθρο της Εφημερίδας των Συντακτών, τοποθετείται σε κριτική στάση απέναντι στον κάθε πολίτη αλλά και στους πολιτικούς παράγοντες της κυβέρνησης των τρεχόντων γεγονότων, στην προσπάθεια να ερμηνεύσει « Τι είναι αυτό που κάνει μια κοινωνία να δέχεται ότι κάηκαν 935.000 στρέμματα στον Έβρο;» σε παράλληλη σύνδεση με την αποδοχή του αδικοχαμένου Αντώνη Καρυώτη μπροστά στα μάτια του λιμενικού προσωπικού του πληρώματος του Blue Horizon. Εξαπολύοντας ρητορικές ερωτήσεις και αφήνοντας να εννοηθεί αφενός η γραμμή που υιοθετεί η κυβέρνηση σχετικά με την αποποίηση ευθυνών για κάθε συμβάν που την αφορά, αφετέρου η οπτική του μιντιακού συστήματος που υποστηρίζει τέτοιες καταστάσεις σε συνάρτηση με την κυβέρνηση. Όπως «Η χώρα είναι ένας γέροντας που κοιτάει απλανώς εικόνες στο γυαλί ενώ η φωτιά καίει την κουβέρτα στα πόδια του» σύμφωνα με τον Κωστή Παπαϊωάννου, έτσι και η “πραγματικότητα’’ προβάλλεται στις οθόνες μας ως κάτι έξω από την καθημερινότητα και την ανθρωπιά μας. Απεναντίας, άρθρο στην εφημερίδα Πρώτο Θέμα, ακολουθώντας μια πιο αντικειμενική οπτική, παρουσιάζει την δήλωση του κ. Βαρβιτσιώτη κατά την παραίτησή του από την θέση του Υπουργού Ναυτιλίας, έπειτα της δολοφονίας του Αντώνη, αποδεικνύοντας την ανάληψη ευθυνών του πρώην υπουργού, καθώς και τον τρόπο καθορισμού της ημερήσιας διάταξης και της πολιτικής ατζέντας εξαιτίας της έκρηξης προβολής του γεγονότος από τα ΜΜΕ.
Ο ορισμός του Kingdon αναφορικά με την πολιτική ατζέντα γίνεται αντιληπτός ως «ο κατάλογος των θεμάτων στα οποία δίνουν προσοχή οι πολιτικοί παράγοντες» (Walgrave, 2006). Κατά συνέπεια, με τον καθορισμό της ατζέντας υποδηλώνεται η διαδικασία κατά την οποία συγκεκριμένα θέματα αναγνωρίζονται ως αξιοσημείωτης πολιτικής προσοχής. Σημαντικός πυρήνας της εκάστοτε διαδικασίας, αποτελούν πλέον και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ακολουθώντας τα χνάρια του Wolfe, «ο καθορισμός της ατζέντας από την προσέγγιση των διαδικασιών πολιτικής αφορά βασικά την πολιτική της προσοχής και τη δυναμική προσοχής στο επίπεδο του πολιτικού συστήματος. Ως συνέπεια αυτής της εστίασης στην επεξεργασία πληροφοριών, η δυναμική των μέσων ενημέρωσης είναι στενά συνδεδεμένη με τη χάραξη πολιτικής» (Michelle Wolfe, 2013). Η ενεργητική παρουσία των μέσων στην χάραξη της πολιτικής διαφαίνεται γλαφυρά και με πομπώδες ύφος από άρθρο της εφημερίδας Αυγή, όπου αναδεικνύει την συντονισμένη επικοινωνιακή κίνηση της κυβέρνησης με την ταυτόχρονη αναβολή της παρουσίας του πρωθυπουργού στην Δ.Ε.Θ., έπειτα των πλημμυρών στην Θεσσαλία και το έγκλημα που διαπράχθηκε στον καταπέλτη του πλοίου της Blue Star Ferries. Τα εκάστοτε γεγονότα μορφοποίησαν την ημερήσια διάταξη της ατζέντας της κυβέρνησης καθώς και τις διαδοχικές της κινήσεις στοχεύοντας στην αντιμετώπιση των εν λόγω προβλημάτων ή έστω στο να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου στα πολιτικά πρόσωπα και στο κοινό.
Επιπροσθέτως, υποστηριζόμενοι στους Sciarini and Tresc, ένα συμπίλημα μελετών έχει καταλήξει στο γεγονός ότι η κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης μορφοποιεί την προτεραιοποίηση των θεμάτων επιμέρους πολιτικών φορέων – π.χ. των πολιτικών κομμάτων-, ωστόσο η αρμοδιότητα των μέσων να καθορίζουν την ατζέντα δεν διατίθεται ως αποκλειστική, καθώς προσδιορίζεται και από εξωγενείς παράγοντες. Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης εμφανίζονται ικανά να καθορίζουν την πολιτική ατζέντα; Υπό ποιες συνθήκες τα ΜΜΕ εφιστούν την πολιτική προσοχή και συνάμα την πολιτική δραστηριοποίηση;
Ο Lewandowsky ίσως έχει να προσφέρει τα εχέγγυα του στα παραπάνω ερωτήματα, αναδεικνύοντας πως με την παράλληλη ραγδαία άνοδο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν προστεθεί νέες δυνατότητες για τον καθορισμό της πολιτικής ατζέντας που διαθέτουν ολοένα και πιο ευδιάκριτο αντίκτυπο. Μια πιο επιμελώς και ενδελεχής μελέτη της θέσπισης της ημερήσιας διάταξης χρήζει πολύπλευρης ανάλυσης, συμπεριλαμβανόμενων όχι μόνο των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης αλλά και των κοινωνικών μέσων δικτύωσης. Ουκ ολίγες είναι εκείνες οι μελέτες που επιχειρηματολογούν υπέρ της επήρειας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στον καθορισμό του agenda setting. Το εν λόγω ζήτημα τίθεται υπό πολλές οπτικές και διαφαίνεται ως εξής, στην παρακάτω παράγραφο.
Αρχικά η Feezell διερεύνησε το γεγονός ότι οι άνθρωποι αναγνωρίζουν ως αξιοσημείωτα τα ζητήματα που προβάλλονται στην εφαρμογή του Facebook (Feezell, 2017). Απεναντίας οι Barberá και άλλοι ερευνητές, υπερασπίζονται το συμπέρασμα ότι τα μέσα ενημέρωσης διαθέτουν πιο σθεναρή επιρροή στους πολιτικούς από το αντίστροφο (PABLO BARBERÁ, 2019). Τέλος, ο Fazekas υποστηρίζει ότι οι πολιτικοί αξιοποιούν την διαδικτυακή πλατφόρμα του Twitter προκειμένου διευρύνουν τα ζητήματα από τις ελίτ στο κοινό (ZOLTÁN FAZEKAS, 2020). Συνεπώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν θεμελιώσει όπως υποστηρίζει ο Chadwick, «κύκλους πολιτικών πληροφοριών που μπορεί να περιλαμβάνουν μεγαλύτερους αριθμούς και πιο ποικίλο φάσμα παραγόντων και αλληλεπιδράσεων από ό,τι οι κύκλοι ειδήσεων, όπως παραδοσιακά κατανοούνται» (Chadwick, 2013) Επιπλέον διαθέτουν δυνητικά την ικανότητα να «εισάγουν, να ενισχύουν και να διατηρούν θέματα, πλαίσια και ομιλητές που έρχονται να κυριαρχήσουν στον πολιτικό λόγο» (Andreas Jungherr, 2019).
Πώς λειτουργεί το κοινό στην διαδικασία του καθορισμού της ημερήσιας διάταξης και των πολιτικών αποφάσεων; Ο Creighton, τοποθετεί την συμμετοχή του κοινού στο πλαίσιο με το οποίο οι ανησυχίες, οι αξίες και οι απόψεις του, εξωτερικεύονται στην λήψη κυβερνητικών και εταιρικών αποφάσεων (Creighton, 2005). Η επονομαζόμενη «ηλεκτρονική συμμετοχή» επικεντρώνεται ταυτόχρονα στην δημιουργία διαλόγου ανάμεσα στους εκλεγμένους και το εκλογικό σώμα διαμέσου του διαδικτύου ως πρόσθετο ή αποκλειστικό μέσο χρήσης. Εν συνέχεια στην εκάστοτε συλλογιστική πορεία, ο Karpf εισάγει την έννοια της «πολιτικής 2.0 (politics 2.0)» η οποία συλλαμβάνεται ως η αξιοποίηση του χαμηλότερου κόστους συναλλαγών του διαδικτύου και συνάμα της συνθήκης πλεονάσματος πληροφοριών προκειμένου να εδραιωθούν πιο συμμετοχικοί και διαδραστικοί πολιτικοί θεσμοί (Karpf, 2009).
Αντίστοιχα, από την πλευρά των πολιτικών φορέων διαμέσου των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν την δυνατότητα να προσεγγίσουν ένα διευρυμένο κοινό που εκτείνεται πέρα των χρηστών των εκάστοτε διαδικτυακών πλατφορμών. Οι δημοσιογράφοι αφουγκράζονται την δραστηριότητα των social media και την συνυπολογίζουν στο ρεπορτάζ τους. Τα λεγόμενα “tweets’’ αφομοιώνονται όλο και πιο βαθμιαία στην παραδοσιακή δημοσιογραφική κάλυψη των πολιτικών γεγονότων. Δεν αποτελεί πλέον καινούργιο ζήτημα, το γεγονός ότι οι δημοσιογράφοι παρακολουθούν το Twitter προκειμένου να καθορίσουν ποια θέματα θα προβληθούν στην επικαιρότητα. Πρόκειται λοιπόν για τον συνυπολογισμό του παράγοντα-κοινό στον καθορισμό της διάταξης των θεμάτων των ΜΜΕ, καθώς μέσω της επιρροής του κοινού από τους πολιτικούς παράγοντες, μπορούν οι τελευταίοι να ευελπιστούν ότι θα επηρεάσουν δυνητικά και την ατζέντα των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης. Το τρίπτυχο κοινό – ΜΜΕ – πολιτική αλληλεπιδρούν και αλληλεξαρτώνται αμφότερα.
Η πολιτική επικοινωνία ως συνδετικός κρίκος του agenda setting, διαδραματίζει αξιοσημείωτο ρόλο ως λειτουργικό κομμάτι του πολιτικού μάρκετινγκ (Kolovos, 2005). Τα εργαλεία και ο σχεδιασμός στρατηγικών του μάρκετινγκ αποζητούν να διερευνήσουν την κοινή γνώμη πρωτύτερα και αφότου διεξάγεται μια προεκλογική εκστρατεία, με στόχο να προαγάγει την κατάλληλη επικοινωνιακή πολιτική και την αντίστοιχη αξιολόγησή της στα διαδοχικά ακροατήρια (Kavanagh, 1995, Kavanagh, 1996, Scammell, 1998). Αρκετοί είναι οι μελετητές που έχουν καταλήξει στην υπόθεση πως η εν λόγω στρατηγική οπτική χρησιμοποιείται στην σχεδίαση και στην εφαρμογή του πολιτικού μάρκετινγκ, το οποίο χρήζει μακροπρόθεσμης προοπτικής (Ayadi, 2011). Στο επόμενο στάδιο, η στρατηγική της μακροπρόθεσμης προοπτικής υπογραμμίζει την αξίωση διαμόρφωσης θετικών σχέσεων και προτύπων (O’Shaughnessy, 2001) με τα μέλη του κόμματος, τα μέσα ενημέρωσης και το εκλογικό σώμα, διαμέσου μιας συγκροτημένης διαδικασίας στρατηγικής ανάλυσης και εφαρμογής (Ayadi, 2011).
Τρανταχτό παράδειγμα, πριν την διεξαγωγή του δεύτερου γύρου των εθνικών εκλογών του 2023, αποτελεί ένα δημοσίευμα του πολιτικού κόμματος Μέρα 25, με ρηξικέλευθες δηλώσεις στηριζόμενο στην αποκάλυψη του XYZ Contagion (μια κοινότητα στο Twitter) για το Protagon που πρόκειται για μια ηλεκτρονική εφημερίδα. Το Μέρα 25 κατακρίνει με βάση τα ανωτέρω, την γνησιότητα των αρθρογράφων της εκάστοτε εφημερίδας, εξαπολύοντας τόσο την προπαγανδιστική του οπτική όσο και την γενικότερη επικοινωνιακή στρατηγική του Κ. Μητσοτάκη αναφορικά με τον έλεγχο των ΜΜΕ και τις διαδοχικές συνέπειές του στο πλαίσιο της Δημοκρατίας.
Καταληκτικά, η έκρηξη νέων τεχνολογιών στο πλαίσιο της πολιτικής επικοινωνίας συνεισφέρει στην μεγέθυνση του όγκου των πολιτικών διαδράσεων και επιδράσεων στο κοινό και τα μέσα ενημέρωσης, καθώς και της πολιτικής διαφήμισης που παράγεται τα τελευταία χρόνια. Πολιτικά κόμματα, υποψήφιοι, κυβερνήσεις και εκπρόσωποι ειδικών ομάδων λαμβάνουν μέρος σε τέτοιου είδους διαδικασίες, όταν καλούνται να επηρεάσουν στην κοινή γνώμη, προκειμένου να συναθροίσουν υποστηρικτές στην ιδεολογία τους, να καθορίσουν την ατζέντα των ΜΜΕ και να νομοθετήσουν υπέρ εκείνων των προβλημάτων προς ικανοποίησης συγκεκριμένων δημογραφικών υποσυνόλων και υποομάδων μιας κοινωνίας (Newman, 2002).
Η ανακήρυξη ενός θέματος σε κοινωνικό πρόβλημα, το οποίο προβάλλεται από τα ΜΜΕ και τους κυβερνώντες, βασίζεται στον συσχετισμό δυνάμεων ανάμεσα σε διαδοχικά πλαίσια κοινωνικής και πολιτικής δράσης (δημοσιογράφοι, διανοούμενοι, ομάδες συμφερόντων, συνδικάτα, εκδότες, πολιτική).
Συντάκτης: Άσπα Φιλοσόγλου
Πηγές:
-
Andreas Jungherr, O. P. (2019, April 3). Discursive Power in Contemporary Media Systems: A Comparative Framework. Sage Journals, σσ. 404-425.
-
Ayadi, N. &. (2011). Political communication management: The strategy of the two main candidates during the 2007 French presidential elections. Journal of communication management, σσ. 5-22.
-
Chadwick, A. (2013). The Hybrid Media System: Politics and Power. Oxford University Press.
-
Couldry, N. (2008, June 1). Mediatization or mediation? Alternative understandings of the emergent space of digital storytelling. SageJournals.
-
Creighton, J. L. (2005). The Public Participation Handbook. Jossey-Bass.
-
Debord, G. (1994). The Society of the Spectacle. Zone Books .
-
Feezell, J. T. (2017, December). Agenda Setting through Social Media: The Importance of Incidental News Exposure and Social Filtering in the Digital Era. Political Research Quarterly, σσ. 482-494.
-
Karpf, D. A. (2009, September). Blogosphere Research: A Mixed-Methods Approach to Rapidly Changing Systems. Research Gate, σσ. 67-70.
-
Kavanagh, D. (1995). Election Campaigning: The New Marketing of Politics. Oxford: Blackwell.
-
Kavanagh, D. (1996, June). New Campaign Communications: Consequences for British Political Parties. Sage Journals, σσ. 60-76. Ανάκτηση September 10, 2023
-
Kolovos, I. a. (2005, November). Political marketing and political communication: the relationship revisited. 14. University of Otago. Ανάκτηση September 5, 2023, από https://ourarchive.otago.ac.nz/bitstream/handle/10523/1463/pm-pc.pdf?sequence=3&isAllowed=y
-
Michelle Wolfe, B. D. (2013, March 3). A failure to communicate: Agenda Setting in Media and Policy Studies. Political Communication, σσ. 175-192.
-
Newman, B. (2002, January 1). Editorial: The Role of Marketing in Politics. Journal of Political Marketing, σσ. 1-5.
-
O’Shaughnessy, N. (2001, September 10). The Marketing of Political Marketing. European Journal of Marketing. European Journal of Marketing, σσ. 1047-1057.
-
PABLO BARBERÁ, A. C. (2019, 12 July). Who Leads? Who Follows? Measuring Issue Attention and Agenda Setting by Legislators and the Mass Public Using Social Media Data. American Political Science Review, σσ. 883-901.
-
Poulakidakos, S. (2021). Media events, speech events and propagandistic techniques of legitimation. Humanities and Social Sciences Communications , σ. 9. doi: https://doi.org/10.1057/s41599-021-00912-9
-
Scammell, M. (1998). Designer Politics : How Elections Are Won. Basingstoke: Macmillan Press.
-
Shah, D. M. (2009). Framing and agenda setting. University of California.
-
Thompson, J. (1995). Media and Modernity: A Social Theory of the Media. Polity.
-
Walgrave, S. (2006, March 10). The Contingency of the Mass Media’s Political Agenda Setting Power: Toward a Preliminary Theory. Journal of Communication , σσ. 88-109.
-
ZOLTÁN FAZEKAS, S. A. (2020, May 19). Elite-public interaction on twitter: EU issue expansion in the campaign. European Journal of Political Research , σσ. 376-396.
-
Άρθρα εφημερίδων
-
Μέρα25. (2023, Ιούνιος 19). Fake αρθρογράφοι, διαπλοκή των ΜΜΕ και «ομερτά» επί μονοκρατορίας Μητσοτάκη. Μέρα25. Ανάκτηση Σεπτέμβριος 10, 2023, από https://mera25.gr/fake-arthrografoi-diaploki-ton-mme-kai-omerta-epi-monokratorias-mitsotaki/
-
Μπαλή, Κ. (2023, Σεπτέμβριος 8). Κακοκαιρία Daniel / Μαθήματα επικοινωνίας στα λασπόνερα – Οι κινήσεις της κυβέρνησης. Αυγή. Ανάκτηση Σεπτέμβριος 15, 2023, από https://www.avgi.gr/politiki/460051_mathimata-epikoinonias-sta-lasponera-oi-kiniseis-tis-kybernisis
-
Τζιοβάρας, Γ. (2023, Σεπτέμβριος 11). Το μήνυμα του κυβερνητικού εκπροσώπου για νέες αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα με το «όλοι κρινόμαστε συνεχώς». Πρώτο θέμα. Ανάκτηση Σεπτέμβριος 15, 2023
-
Χατζηαντωνίου, Ν. (2023, Σεπτέμβριος 9). Μια χώρα σε καταστολή. Εφημερίδα των Συντακτών. Ανάκτηση Σεπτέμβριος 15, 2023, από https://www.efsyn.gr/stiles/ano-kato/403204_mia-hora-se-katastoli