Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η έκτρωση ή αλλιώς άμβλωση συνιστά μία διαδικασία κατά την οποία η κυοφορούσα μητέρα υποβάλλεται (προκλητά ή μη προκλητά) στον τερματισμό της κύησης του εμβρύου πριν το στάδιο όπου το έμβρυο αρχίζει να  θεωρείται ως «βιώσιμο», δηλαδή να είναι σε θέση να μπορεί επιβιώσει και να εξελιχθεί ομαλά εκτός της μήτρας.

Σύμφωνα με ιατρικές μελέτες, η «βιώσιμη» ηλικία του εμβρύου ξεκινά μετά την 28η εβδομάδα μιας φυσιολογικής κύησης, ωστόσο ο νομικός ορισμός της ποικίλλει ανάλογα τη χώρα που υφίσταται η έκτρωση. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα η έκτρωση είναι νόμιμη μέχρι τη 12η εβδομάδα ενώ αν υφίστανται ιατρικοί λόγοι μέχρι την 24η. Από την άλλη αν η εγκυμοσύνη είναι «αποτέλεσμα βιασμού, αποπλάνησης ανήλικης, αιμομιξίας ή κατάχρησης γυναίκας ανίκανης να αντισταθεί», μέχρι τη 19η εβδομάδα, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.

Αναφορικά με την νομιμοποίηση της έκτρωσης, κομβικό σημείο αποτελεί η υπόθεση «Roe v Wade» του 1973, η οποία έλαβε χώρα στις ΗΠΑ και έδωσε το δικαίωμα στις κυοφορούσες γυναίκες να προβούν σε έκτρωση εφόσον αυτές το επιθυμούν δίχως την επιβολή ποινικών κυρώσεων. Η απόφαση αυτή φαίνεται να άσκησε μεγάλη επίδραση και στο νομοθετικό καθεστώς της Ελλάδος σχετικά με τη μεταχείριση των εκτρώσεων, καθώς μια δεκαετία αργότερα (συγκεκριμένα κατά το έτος 1986)  διά της συμβολής πολλών και διαφόρων εκστρατειών και φεμινιστικών κινημάτων υπερψηφίστηκε σχετικό νομοσχέδιο που επέτρεπε και νομιμοποιούσε την έκτρωση.

Είναι αδιαμφισβήτητο ότι μία τέτοια πράξη αποτέλεσε μεγάλη νίκη των γυναικών του Ελλαδικού χώρου, καθώς κατάφεραν να καθιερώσουν ένα βασικό τους δικαίωμα: το δικαίωμα να αποφασίζουν και να επιλέγουν ελεύθερα για το σώμα τους. Ως ένα βαθμό, η ριζοσπαστική αυτή αλλαγή φαίνεται να μοιάζει ως μια «γροθιά στη πατριαρχεία», ως μια πράξη που προάγει την κοινωνική εξέλιξη και εξαλείφει τα σεξιστικά στερεότυπα και κατάλοιπα του παρελθόντος…

Είναι όμως πράγματι έτσι; Μήπως παράλληλα με την ελεύθερη (κοινωνικά και νομοθετικά) αποδοχής της έκτρωσης ενισχύεται μια αποτρόπαια και εγκληματική πράξη; Μήπως η καθιέρωση αυτού του «δικαιώματος» αποτελεί την καταστρατήγηση ενός άλλου;

Η παρακάτω σκέψη προβάλλει μια άλλη οπτική της νομιμοποίησης των εκτρώσεων και «δίνει» απάντηση στο ερώτημα «γιατί οι εκτρώσεις πρέπει να γίνονται υπό προϋποθέσεις και να λαμβάνονται υπόψη πολύ σοβαρά τα κριτήρια», στηριζόμενο κατά βάση σε ιατρικές μελέτες αλλά και σε πιο ελεύθερες κοινωνικές και φιλοσοφικές απόψεις.

Μολονότι η ιατρική επιστήμη ορίζει ως σημείο έναρξης της «βιώσιμης ηλικίας» του εμβρύου την 28η εβδομάδα κύησης και μετά (συνεπώς πριν μπορεί να πραγματοποιηθεί έκτρωση), ωστόσο πορίσματα της ίδιας επιστήμης καταδεικνύουν γεγονότα που τεκμηριώνουν την ρεαλιστική ύπαρξη ενός ατόμου, μιας «ψυχής» εντός της κυοφορούσας μητέρας. Σύμφωνα με ιατρικές μελέτες κατά τον πρώτο μήνα της κύησης (ο οποίος ξεκινά από τη σύλληψη και διαρκεί έως τις έξι πρώτες εβδομάδες) αρχίσει να αναπτύσσεται ο νευρικός σωλήνας του εμβρύου που στη συνέχεια αποτελεί τον εγκέφαλο και την σπονδυλική του στήλη, η πεπτική του οδός, η καρδιά του (η οποία ξεκινά να πάλλεται μετά την 25η μέρα), καθώς επίσης τα χέρια και τα πόδια του. Κατά τον δεύτερο μήνα κύησης ( 7η έως 10η εβδομάδα) αρχίζουν να αναπτύσσονται τα δάχτυλα των ποδιών και των χεριών του, σχηματίζονται η μύτη και τα αυτιά του καθώς και όργανα όπως το στομάχι και το συκώτι του.

Επιπλέον αξιοσημείωτη πληροφορία αποτελεί το γεγονός ότι το έμβρυο ήδη από τον 2ο μήνα κύησης αρχίζει να αντιδρά σε ερεθίσματα όπως το φως, αντιδρά στους έντονους ήχους ενώ στον 3ο μήνα (11η έως 14η εβδομάδα) αρχίζει το έμβρυο να βιώνει και να αισθάνεται τον οποιοδήποτε πόνο. Μάλιστα στις θεραπευτικές τύπου αμβλώσεις έχουν ακουστεί κλάματα του μωρού, αύξηση του καρδιακού του ρυθμού κ.α. ενώ σε χειρουργική έκτρωση υπήρχε οπτικό υλικό μέσω οθόνης  που παρουσίαζε το έμβρυο να προσπαθεί να απομακρυνθεί από το ξέστρο (εργαλείο που χρησιμοποιείται για την περαίωση της χειρουργικής έκτρωσης) ενώ σημαντική είναι η ύπαρξη φωτογραφιών που αναρτούν οι επιστήμονες στο διαδίκτυο  μετά το πέρας της έκτρωσης, οι οποίες απεικονίζουν τα άκρα (χέρια, πόδια) καθώς και το σχηματισμένο κεφαλάκι του εμβρύου.

Η παραπάνω ανάλυση φαίνεται να σκιαγραφεί την όψη και τη λειτουργία ενός  ζωντανού και αρτιμελή -ως ένα βαθμού- οργανισμού πριν καν ολοκληρωθεί η 12η εβδομάδα κύησης! Αναμφίβολα υφίσταται η ύπαρξη ενός ατόμου, που είναι εν ζωή, τρέφεται, αισθάνεται και ως ένα βαθμό αντιλαμβάνεται, σημάδια που αποδεικνύουν ότι αυτός ο οργανισμός είναι ζωντανός και υπό εξέλιξη. Συνεπώς, βάσει των παραπάνω γεγονότων, μια οικειοθελώς έκτρωση δίχως να συντρέχει ιατρικό ζήτημα ή να έχει προηγηθεί κάποια ειδεχθή πράξη εις βάρος της εγκυμονούσας ( π.χ. βιασμός, αιμομιξία κτλ.) αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα της γυναίκας ή παραβίαση του ανθρωπίνου δικαιώματος στη ζωή και κατά συνέπεια μία από τις πιο ειδεχθή πράξεις;

Στο τελευταίο σκέλος του παρόντος άρθρου θα σχολιαστεί μία από τις πιο συχνές και επικρατούσες κοινωνικά πεποιθήσεις γύρω από την έκτρωση, η οποία είναι «Το σώμα μου ανήκει σε εμένα, επομένως εγώ επιλέγω τι θα κάνω με αυτό».

Φαινομενικά, η φράση αυτή δεν φέρεται να εκλείπει λογικής ή ουσίας. Τουναντίον, ως ένα βαθμό θα μπορούσαμε να πούμε ότι πρόκειται για  μια φράση με ορθολογική βάση, σωστή και εμπεριστατωμένη χρήση των λέξεων ενώ παράλληλα θίγει με αθώο τρόπο κοινωνικά ζητήματα. Ωστόσο, μελετώντας επισταμένως τη κάθε λέξη, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι τα μηνύματα που υποκρύπτονται πίσω από την εκάστοτε φράση εν τέλει να μην είναι ούτε τόσο «αθώα» αλλά ούτε και απόλυτα αληθή.

Αρχικά, αξίζει να αναφερθούν τα αληθινά στοιχεία της παραπάνω φράσης, τα οποία είναι ακέραια και αδιαμφισβήτητα: «Το σώμα μου ανήκει σε εμένα, επομένως εγώ επιλέγω τι θα κάνω με αυτό». Σαφέστατα, ο κάθε άνθρωπος έχει την ελεύθερη βούληση να κάνει χρήση του σώματος του  με όποιον τρόπο επιθυμεί (επιβλαβής ή μη) εφόσον αυτός πρώτον δεν θέτει σε κίνδυνο τη ζωή ενός άλλου ατόμου και κατά δεύτερον δεν αντιπαρατίθεται στο ισχύον νομοθετικό καθεστώς. Υπάρχει συνεπώς μια λεπτή γραμμή αναφορικά με το τι ανήκει και σε ποιόν. Μέσω της έκτρωσης, στερείται ένα άλλο άτομο το δικαίωμα στην ζωή, το οποίο αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα και θεμελιώδη δικαιώματα (αρ.2 ΕΣΔΑ) και θα πρέπει να προστατεύεται τόσο νομοθετικά όσο και κοινωνικά.

Επομένως, το σώμα κάθε ατόμου ανήκει στο ίδιο το άτομο και μπορεί να κάνει ελεύθερη χρήση του όπως αυτό επιλέγει, όμως η ζωή ενός άλλου ατόμου, ενός ζωντανού οργανισμού που ζει και αναπτύσσεται δεν ανήκει σε κανέναν μέλλοντα γονέα ή άτομο και κανένας δεν έχει δικαίωμα να την αφαιρέσει αυθαίρετα.

Συγκεφαλαιώνοντας, η έκτρωση αποτελεί εν μέρει σημαντική εξέλιξη τόσο σε επιστημονικό επίπεδο όσο και σε κοινωνικό και πολιτικό, καθώς σύμφωνα με την ιστορική της πορεία επέφερε επαναστατικές αλλαγές όσον αφορά την αντιμετώπιση των γυναικών από τις κοινωνίες. Παρόλα αυτά, η αυθαίρετη χρήση της δυνατότητας αυτής και σε συνάρτηση με τα προαναφερθέντα θα μπορούσε να συνιστά εγκληματική πράξη, καθώς στερείται ακούσια η ζωή ενός ατόμου. Αξίζει να αναφερθεί ότι η νομοθεσία δεν συγκαταλέγει ως υποκείμενα υπεράσπισης δικαίου τα έμβρυα, ωστόσο ηθικά και λογικά οι ζωές τους έχουν αξία και θα έπρεπε να τυγχάνουν τον σεβασμό και την προστασία που αρμόζει σε κάθε άτομο.

Συντάκτης: Αικατερίνα Αληάδου

Πηγές:

Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τις θέσεις του WPM και της συντακτικής ομάδας.