Σε διάφορες περιοχές ανά τον κόσμο,  και κυρίως σε χώρες της Αφρικής, Ασίας και Μέσης Ανατολής παρατηρείται έντονα το φαινόμενο της κλειτοριδεκτομής, ενώ σύμφωνα με σύγχρονες έρευνες που έχουν διεξαχθεί το φαινόμενο αυτό φαίνεται να λαμβάνει χώρα και σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης (Γεωργία, Ρωσία), της Νότιας Αμερικής (Κολομβία, Ισημερινός, Παναμάς, Περού), Βρετανία, Αυστραλία και ΗΠΑ υπό το πρίσμα του «εθίμου» και της «παράδοσης». Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της UNICEF, πάνω από 200 εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες στον κόσμο υπολογίστηκαν το 2015, ότι ζουν έχοντας υποβληθεί σε κλειτοριδεκτομή. Μεταξύ των 200 εκατομμυρίων θυμάτων της πρακτικής αυτής, τα 44 εκατομμύρια είναι κορίτσια ηλικίας 14 ετών ή μικρότερα. Στις 30 χώρες στις οποίες η πρακτική αυτή είναι πιο διαδεδομένη, το ηλικιακό εύρος των κοριτσιών  που υπόκεινται σε κλειτοριδεκτομή είναι πριν από την ηλικία των πέντε ετών. Τι είναι όμως η κλειτοριδεκτομή; Σε ποιους και από ποιους εφαρμόζεται; Τέλος, ποια είναι η «φιλοσοφία» πίσω από αυτήν την  αποτρόπαια πράξη και πως επιδρά στην ψυχοσύνθεση και σωματική υγεία των γυναικών;

Τι είνα η κλειτοριδεκτομή;

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η κλειτοριδεκτομή σχετίζεται με τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων και ειδικότερα με τον μερικό ή ολικό ακρωτηριασμό, το οποίο καθορίζεται από την χώρα και τη φυλή που διεξάγει τον ακρωτηριασμό. Ως επί τω πλείστων η διαδικασία αυτή διεξάγεται από μεγαλύτερες γυναίκες της φυλής ή γυναικεία συγγενικά πρόσωπα, δίχως να καταρτίζονται από  ιατρική  εκπαίδευση/ γνώσεις και δίχως να κάνουν χρήση ιατρικών, αποστειρωμένων και εγκεκριμένων μηχανημάτων ή εργαλείων. Συνήθως, τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για την πραγμάτωση της κλειτοριδεκτομής είναι ξυράφι, μαχαίρι και βελόνα ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι τα κορίτσια που υποβάλλονται σε αυτόν τον ακρωτηριασμό δεν επιδέχονται κανενός είδους αναισθησία.

Υπάρχουν τέσσερεις τύποι κλειτοριδεκτομής. Αρχικά είναι η κλειτοριδεκτομή που αφορά μόνο την αφαίρεση της καλύπτρας της κλειτορίδας.  Δεύτερον, ο τύπος που αναφέρεται ως εκτομή. Αφαιρούνται η κλειτορίδα και τα μικρά χείλη, δηλαδή τα εσωτερικά χείλη του κόλπου. Τρίτος τύπος κλειτοριδεκτομής αποτελεί ο αγκτηριασμός ή φαραωνικός τύπος. Αφαιρούνται όλα τα εξωτερικά γεννητικά όργανα της γυναίκας καθώς εφαρμόζεται στένωση στην κολπική είσοδο. Αφήνεται μόνο ένα μικρό άνοιγμα για τα ούρα και για το εμμηνορροϊκό αίμα, ενώ τέταρτος και τελευταίος είναι αυτός ο τύπος  που αποτελείται από όλες τις άλλες επεμβατικές διαδικασίες που πραγματοποιούνται στα γυναικεία γεννητικά όργανα. Όπως το τρύπημα, το κέντημα, το κόψιμο, την απόξεση και την καυτηρίαση.

Η ηλικία που υπόκεινται τα κορίτσια σε αυτόν τον ακρωτηριασμό ποικίλλει ανάλογα την χώρα που τελείται ο ακρωτηριασμός. Σε κάποιες χώρες πραγματοποιείται κατά την βρεφική ηλικία ενώ σε άλλες χώρες συνεχίζεται και μέχρι την εφηβεία και λαμβάνει χώρα μακριά από τον οικισμό ή το χωριό προκειμένου να μην ακούγονται οι κραυγές του κοριτσιού, το οποίο αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία μένει απομονωμένο μέσα στη καλύβα μέχρι να επουλωθούν πλήρως οι πληγές του.

Γιατί συμβαίνει αυτή η ειδεχθής πράξη;

Ο σκοπός και τα κίνητρα της κλειτοριδεκτομής  φέρεται να πηγάζουν από την επικρατούσα φιλοσοφία ότι η κλειτορίδα συνιστά αρσενικό στοιχείο στο γυναικείο σώμα, συνεπώς όταν εκλείπει, η γυναίκα ολοκληρώνει το σκοπό του βιολογικού της φύλου  όντας πιο υπάκουη, λόγω της μειωμένης σεξουαλικής διάθεσης και βιολογικών ορμών της, και έτσι αυξάνονται οι πιθανότητες να παραμείνει «καθαρή», αγνή και παρθένα μέχρι να παντρευτεί. Σπάνιες περιπτώσεις γυναικών που δεν υποβλήθηκαν σε αυτή τη πρακτική  στιγματίστηκαν ως «μη καθαρές», αποκλείστηκαν από το κοινωνικό τους περίγυρο, ενώ δέχτηκαν περιθωριοποίηση και  εξευτελισμό και από το  ίδιο οικογενειακό τους περιβάλλον. Επιπρόσθετα, μολονότι ούτε το Ισλάμ ούτε ο Χριστιανισμός προωθούν τέτοιες πρακτικές, πολλές φυλές καπηλεύονται το θρησκευτικό δόγμα για την τέλεση της κλειτοριδεκτομής. Σε διάφορες χώρες μάλιστα, όπως η Αίγυπτος και το Σουδάν, η κλειτοριδεκτομή αποτελεί μια μορφή «εξαγνισμού».

Ποιές είναι οι συνέπειες στην υγεία των γυναικών;

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ η πρακτική αυτή παραβιάζει το δικαίωμα στην υγεία ενώ επιπλέον έχει αποδειχθεί ιατρικά ότι δεν συμβάλλει θετικά με κανέναν τρόπο στην υγεία της γυναίκας. Εν αντιθέσει, πολλά κορίτσια οδηγούνται στο θάνατο κατά τη διαδικασία του ακρωτηριασμού λόγω της αιμορραγίας και του πόνου ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις γυναικών όπου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού κατέληξαν λόγω της κλειτοριδεκτομής που είχαν υποστεί κατά τη νεαρή τους ηλικία. Οι πιο συχνές σωματικές επιβλαβές που φέρεται να συνοδεύουν αυτές τις γυναίκες  καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους αφορούν λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος, εμφάνιση HIV, πόνος και προβλήματα κατά τη σεξουαλική διείσδυση  (δυσπαρευνία) καθώς και έντονη δυσκολία και δυσφορία κατά την εμμηνόρροια. Ωστόσο η απάνθρωπη αυτή πρακτική φέρεται να έχει σοβαρό αντίκτυπο και στη ψυχολογία των γυναικών. Αισθήματα  φόβου, ανασφάλειας, ταπείνωσης και εξευτελισμού κυριαρχούν στη καθημερινότητα των γυναικών αυτών ως αποτέλεσμα του μετατραυματικού στρες (PTSD), γεγονός που συμβάλλει στην δυσκολία ανάπτυξης και σύναψης διαπροσωπικών, ερωτικών και σεξουαλικών σχέσεων.

Εν κατακλείδι, η κλειτοριδεκτομή αποτελεί μία καθαρά εγκληματική πράξη, η οποία υποθάλπεται μέσω της «παράδοσης» και των «εθίμων» και διαιωνίζεται μέχρι σήμερα. Καθημερινά πάνω από 6.000 κοπέλες εξαναγκάζονται να υποβληθούν σε κλειτοριδεκτομή, διακυβεύοντας την ίδια τους τη ζωή.  Η βαρβαρότητα αυτή προσβάλλει τα ανθρώπινα δικαιώματα και θέτει σε κίνδυνο την υγεία της γυναίκας, τόσο κατά τη διάρκεια τέλεσης της όσο και μεταγενέστερα. Για τους παραπάνω λόγους  ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών κήρυξε την 6η Φεβρουαρίου «Παγκόσμια Ημέρα κατά της Κλειτοριδεκτομής», για να ευαισθητοποιήσει το διεθνές κοινό και ιδιαίτερα της Αφρικανούς για τη πρακτική αυτή. Κάθε κράτος, συμπεριλαμβανομένων και του δυτικού κόσμου, οφείλει να παρέχει βοήθεια και προστασία σε οποιαδήποτε γυναίκα αντιπαρατίθεται στη πράξη αυτή, να ενημερώνει τον κόσμο για το φαινόμενο αυτό και τις συνέπειες του και να δίνει βήμα και φωνή στα θύματα με σκοπό να μπει τέλος στη βαρβαρότητα αυτή.

Συντάκτης: Αικατερίνα Αληάδου

Πηγές: