Ο κόσμος σύμφωνα με την ήδη υφιστάμενη ιστορία δημιουργήθηκε από αίμα και πόλεμο. Το συναίσθημα φρικαλεότητας που συνοδεύει αυτή τη φράση, το επισημαίνει. Από την εποχή που τα πρώτα έθνη-κράτη συγκροτήθηκαν ως πρελούδιο για το αρχέτυπο του σημερινού κόσμου όπως τον γνωρίζουμε, οι άνθρωποι και τα κράτη αναπόφευκτα συγκρούονταν μεταξύ τους αν και η αιτία των συρράξεων αυτών δεν ήταν άλλο παρά τα λόγια του θεού. Εννοείται, δεν αποτελεί μυστικό οτί σε συγκεκριμένα κράτη η θρησκευτική πίστη ήταν στοιχείο εθνικής ταυτότητας μεγιστοποιώντας τη δυναμική που ασκούσε παγκοσμίως, με τον Χριστιανισμό να πρωτοστατεί. Από τον Μεσαίωνα και τον θεοκρατικό σκοταδισμό έως και την νεωτερικότητα και την εκκοσμίκευση, ήταν πολλές φορές πρώτα η πίστη και έπειτα τα υπόλοιπα. Ακόμη και στην εποχή της ύστερης νεωτερικότητας την οποία διανύουμε σήμερα αυτό το πλέον πολιτισμικό και ιστορικό κομμάτι πλέον δεν σκιάζει την πολιτική και στρατηγική του διάσταση και πως η διαφορετικότητα μεταξύ δογμάτων έχει την ικανότητα να διαλύσει το προπύργιο της οικουμενικής ασφάλειας. Φυσικώς, χαρακτηριστικότερο παράδειγμα δεν θα μπορούσε να είναι παρά η αέναη σύγκρουση Δύσης και Ανατολής, Χριστιανισμού και Ισλάμ και την καταστροφή που έσπειρε η άνοδος της τρομοκρατίας που τη συνόδευσε. Οι τρομοκρατικές ενέργειες του Ισλαμικού Κράτους ή κατά κόσμον, ISIS, αποτελούν μελανό σημείο της σύγχρονης ανθρώπινης ιστορίας αλλά είναι άξια μελέτης η πορεία και η θέση του στο διεθνές στερέωμα.

Πρωτού αρχίσει η ανάλυση του Ισλαμικού Κράτους είναι αναγκαίο να αναλυθεί ίσως η βασικότερη έννοια του Ισλαμισμού και βάση χιλιάδων οργανώσεων. Αυτή η έννοια δεν είναι άλλη από το Τζιχάντ. Μία έννοια πολύπλοκη και λάθος μεταφρασμένη από μεγάλο ποσοστό ανθρώπων, ασπάζοντες το Ισλαμ και μη. Το Τζιχάντ είναι ένας από τους πιο σημαντικούς θρησκευτικούς νόμους της μουσουλμανικής θρησκείας και η υπόσταση του είναι κατά κύριο λόγο πνευματική και συνεπαγόμενη με την χριστιανική εκδοχή του εσωτερικού αγώνα για την καταπολέμηση των ανθρώπινων παθών. Βεβαίως, σε καμία των περιπτώσεων δεν δύναται να μην δοθεί έμφαση στην διττή σημασία της προαναφερθείσας έννοιας, αυτής που μεταφράζεται ως Ιερός Πόλεμος. Το “μικρό” αυτό Τζιχάντ δεν αποτελεί ατομικό καθήκον αλλά κοινωνικό και προωθεί την στρατιωτική επέκταση του Ισλαμισμού και εν γένει της μουσουλμανικής θρησκείας με απώτατο στόχο την επαναφορά στον δρόμο του πραγματικού Θεού καθώς και εξουδετέρωση αυτών που ονομάζουν “άπιστους”. Αυτή η διάσταση εκπορεύεται από τον ανώτατο νόμο του συγκεκριμένου δόγματος, τη Σαρία, σύμφωνα με την οποία το Τζιχάντ πρέπει να επεκταθεί εις το διηνεκές. Η επιβίωση των μουσουλμανικών κοινοτήτων και η προστασία τους από τους “εχθρούς” είναι ο πρωταρχικός στόχος που μόλις εδραιωθεί ακολουθείται από την γεωγραφική επέκταση. Με αυτόν τον τρόπο γίνεται κατανοητό ότι το Τζιχάντ αποτελεί μία μορφή σωτηρίας, δικαιοσύνης και επικράτησης. Η υποχρεωτικότητα του και η λήψη του ως θεϊκό καθήκον από τους πιστούς όχι μόνο καλλιεργεί συνθήκες εύφορες για διαστρέβλωση των όσων πρεσβεύει το Κοράνι ή ο “θεϊκής” καταγωγής νόμος της Σαρία αλλά αποτέλεσε και άρωγος για την άνοδο του Πολιτικού Ισλάμ και την επέκταση αυτής της διάστασης του κινήματος όπως θα αναλυθεί παρακάτω.

Το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε, ή αλλιώς το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και της Συρίας ή και Daesh όπως αποκαλείται τα τελευταία χρόνια χρονολογείται από το 2003, μετά την επέλαση αμερικανικών στρατευμάτων στο Ιράκ. Φυσικώς, το αντικείμενο ενδιαφέροντος μας στην ουσία του αποκτά τη σημερινή του μορφή την 29η Ιουνίου του 2014 με την διακύρηξη ίδρυσης Χαλιφάτου, μία κρατική μορφή πολιτικού και θρησκευτικού χαρακτήρα. Τα μέλη που συναποτελούν ασπάζονται τη Σιιτική και τη σωστή, για εκείνους, πλευρά της πίστης. Η εξόντωση των απίστων, χριστιανών και μουσουλμάνων, η τυφλή υποταγή στους νόμους και τους κανόνες της Daesh, καθώς και η θανάτωση σε περίπτωση προδοσίας των προαναφερθεισών αρχών φέρνουν στην επιφάνεια τη θεμελειώδη φονταμεταλιστική βάση πάνω στην οποία έχει στηριχθεί όχι μόνο το Ισλαμικό Κράτος αλλά το εν συνόλω πολιτικό Ισλάμ, Δεν θα μπορούσε να μη γίνει αναφορά στην απόσχιση και την αποκύρηξη του ISIS από την μητέρα-οργάνωση Al-Qaeda όπως και για την κύρια διαφορά οπτικής του δόγματος, περί της πρώτης να ενσαρκώνει το σωστό και μοναδικό Ισλάμ που εγκωμιάζεται από τον Αλλάχ στις ιερές γραφές του Κορανίου. Ο λόγος ύπαρξης αυτού του τρομοκρατικού μορφώματος δεν είναι άλλος από την προσθήκη εδαφικής επικράτειας αρχικά στην Μέση Ανατολή, σε χώρες όπως ο Λίβανος, η Ιορδανία, το Ισραήλ, η Κύπρος αλλά και η γειτονική Τουρκία. Με τον τρόπο αυτό μας δίνεται η αφορμή να εισάγουμε τον όρο του Ισλαμικού επεκτατισμού αλλά και της “επιθετικής Τζιχάντ”, η οποία δεν δίστασε την προηγούμενη δεκαετία να εμφανιστεί στη διεθνή σκηνή της Χριστιανικής Ευρώπης.

“Θα κατακτήσουμε την Ρώμη σας, θα σπάσουμε τους σταυρούς σας και θα σκλαβώσουμε τις γυναίκες σας.” δήλωσε το 2015 ο εκπρόσωπος τoυ Ισλαμικού Κράτους. ένα προοίμιο για ένα μέλλον που θυμίζει εποχές σταυροφορίας. Από το 2014 και έπειτα αυτή η φράση εκδηλώθηκε με τον χειρότερο τρόπο΄. Τα τρομοκρατικά χτυπήματα που έλαβαν χώρα στη Γηραιά ήπειρο ήταν αιματηρά με βάναυσο τέλος για τους αθώους που χάθηκαν και την απειλή της ισλαμικής τρομοκρατίας την μεγαλύτερη απειλή της εποχής και πιο επικίνδυνη από ποτέ. Το τρομοκρατικό δίκτυο σε ένα κρεσέντο επιθέσεων από το 2014 έως και το 2016 έθεσαν ως στόχους «κάθαρσης» τις περισσότερες χώρες της ευρωπαϊκής ηπείρου με την Γαλλία, τη Γερμανία και το Βέλγιο να αποτελούν κύρια θέματα των επιθέσεων. Κανείς πλέον δεν μπορεί να ξεχάσει όταν στις 13 Νοεμβρίου στο Παρίσι με τρεις συντονισμένες επιθέσεις κάνοντας την μία από τις πιο πολυάριθμες σε θύματα και χωρίς αμφιβολία τη χειρότερη στα χρονικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ή όταν στο Άνσμπαχ της Γερμανίας το 2016 ένας Σύριος καμικάζι αυτοκτονίας ανατινάχθηκε στην προσπάθειά του να γίνει μάρτυρας κατά τη διάρκεια ενός καλλιτεχνικού φεστιβάλ παίρνοντας μαζί του άλλα 16 άτομα, μία δήλωση που το Ισλαμικό Κράτος δεν δίστασε να αναλάβει την ευθύνη επισήμως. Μέσω των επιθέσεων παρατηρούνται τα διάφορα τελετουργικά, όπως και οι απάνθρωπες σκηνές αποκεφαλισμού ως απάντηση σε δυτικές αντιμουσουλμανικές πρακτικές. Με το ISIS να δημοσιεύει ως στόχους επίθεσης τις χριστιανικές άπιστες χώρες που πρέπει να επαναφερθούν στο σωστό μονοπάτι, μαζί με τις διαδεχόμενες επιθέσεις, η παγκόσμια κοινωνία έδρασε με το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, την Ευρωπαϊκή Ένωση και οργανισμούς όπως η Europol να αναθεωρούν και να δημιουργούν στρατηγικές για την ολοκληρωτική αντιμετώπιση της απειλής που θα μπορούσε να φέρει ολοκληρωτικό πόλεμο.

Είναι αναγκαίο να γίνει μία μικρή μνεία στο αν η διεθνής ασφάλεια αντιτάσσεται απέναντι σε μία παραδεδεγμένη κρατική οντότητα. Για να μπορέσει το ISIS να γίνει αποδεκτό ως κράτος, υποχρεούται να πληροί τρεις συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Αρχικά να συνίσταται από έμψυχο στοιχείο, δηλαδή να υφίσταται πληθυσμός για να μπορέσει να ασκήσει κυριαρχία. Δεύτερο και επίσης βαρύνουσας σημασίας στοιχείο αποτελεί η εδαφική επικράτεια, το άψυχο στοιχείο για να συγκροτηθεί και το τρίτο και τελευταίο στοιχείο, ένα πολιτικό και δικαϊκό σύστημα. Η Συνθήκη του Μοντεβιδέο προσθέτει και ένα τέταρτο στοιχείο που αφορά την ικανότητα του κράτους να αναπτύξει δεσμούς με άλλα κράτη. Ενώ ο ISIS φαίνεται να έχει μία γερή βασική ιεραρχία και οργάνωση, διατηρεί τον έλεγχο μεγάλων εδαφικών εκτάσεων, που όμως δεν είναι νοούνται ως κρατική ιδιοκτησία αλλά κατεχόμενα εδάφη τα οποία θα τελούν υπό κράτηση όχι για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Η έλλειψη πολιτών και και ομαλών διπλωματικών σχέσεων με τις υπόλοιπες χώρες ειδικά από τη στιγμή κύρηξης θρησκευτικού πολέμου. Με όρους δημοσίου διεθνούς δικαίου το Ισλαμικό Κράτος, λοιπόν, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό ως κανονικό κράτος.

Μπορεί να καταστεί φανερό ότι ο κόσμος δεν σταματάει να πολεμάει ποτέ, με όπλα ή χωρίς. Όπως αναλύθηκε παραπάνω, αυτοί οι δύο τιτάνιοι -και ίσως όχι και τόσο διαφορετικοί- κόσμοι αναπόφευκτα ήρθαν σε σύγκρουση παρά τις προσπάθειες συνύπαρξης. Οι δράσεις τζιχαντιστικών τρομοκρατικών οργανώσεων όπως η Daesh έφεραν στο προσκήνιο την πολιτική πλευρά ενός πολιτισμικού στοιχείου με πρακτικές αντίθετες από όσες πρεσβεύουν τα κηρύγματα και οι γραφές σπέρνοντας το θάνατο στο όνομα του Θεού. Το ρήγμα που προκλήθηκε στην παγκόσμια κοινότητα παρά τα μέτρα προστασίας και αντιμετώπισης δεν είναι ένα που θα κλείσει σύντομα, λαμβάνοντας υπόψιν τη σχεδόν ιμπεριαλιστική, την εξτρεμιστική και ριζοσπαστική εξωτερική πολιτική του Ισλαμικού Κράτους. Η ανατολική αυτή απειλή φαίνεται να έχει κατευναστεί τα τελευταία χρόνια, καθώς η Δύση δεν έχει πληγεί από άλλο τρομοκρατικό χτύπημα τέτοιου βεληνεκούς. Τελικά, ούτε η θρησκεία, ούτε τα κράτη γύρισαν το άλλο μάγουλο την ώρα της κρίσης, και για τα τότε δεδομένα η κατάσταση διευθετήθηκε. Η απειλή όμως, και πλέον με αλλαγή διοίκησης, πάντα παραμονεύει.

Άλλωστε ο Θεός συγχωρεί. Ο ISIS όμως όχι.

Συντάκτης: Σοφία Κανελλάκη