Σεξουαλική Κακοποίηση: Ένα απάνθρωπο έγκλημα που αποσκοπεί στη παραβίαση της ιδιωτικότητας του σώματος ενός ανθρώπου, εξαναγκάζοντας τον σε πράξεις ερωτικού περιεχομένου χωρίς φυσικά να έχει δώσει τη συγκατάθεση του ή να έχει εκδηλώσει φανερά την επιθυμία του. Επερχόμενο της πράξης αυτής, αποτελεί ο ψυχολογικός αλλά και σωματικός τραυματισμός του θύματος, το οποίο μάχεται να επουλώσει τις πληγές της βάναυσης αυτής συμπεριφοράς.

  Η σεξουαλική βία φυσικά, δεν αποτελεί άγνωστο περιστατικό εν καιρώ πολέμου απλώς δεν τονίζεται όσο θα έπρεπε και τις πλείστες φορές «περνά στα αζήτητα» μιας ένοπλης σύγκρουσης ή διένεξης. Ο 20ος αιώνας γνώρισε έναν ευρύ αριθμό στρατιωτικών και πολεμικών συρράξεων, στους περισσότερους από τους οποίους σημειώθηκαν μείζονα περιστατικά σεξουαλικών επιθέσεων ανεξαρτήτως ηπείρων, ανεπτυγμένων ή αναπτυσσόμενων χωρών και πολιτισμών. Και με δεδομένο την ορθή και λαϊκή άποψη πως τον 21ο αιώνα τέτοια φαινόμενα ανείπωτης βαρβαρότητας και βασανισμού οφείλουν να εκλείπουν ακόμα και μεταξύ εμπόλεμων καταστάσεων, την εμφάνιση της έκανε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία την 24η Φεβρουαρίου 2022 που ήρθε για να υπενθυμίσει στον κόσμο όλα εκείνα τα μελανά γεγονότα που πάσχιζε εκείνος να αφήσει στον περασμένο αιώνα μια και καλή. 

  Ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας, πέρα από τον μεγάλο αριθμό νεκρών και τραυματιών που έχει σημειώσει – και εξακολουθεί να σημειώνει- έχει φέρει στην επιφάνεια και την έξαρση διαπράξεως σεξουαλικών εγκλημάτων από πλευράς Ρώσων στρατιωτών, έναντι αμάχων Ουκρανών κατοίκων. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών τουλάχιστον μέχρι το φθινόπωρο του απερχόμενου έτους, αποκάλυψε περιπτώσεις οι οποίες ξεπερνούν τις εκατό με τις μαρτυρίες κυρίως γυναικών θυμάτων να είναι φρικιαστικές. Όπως επισημαίνει και η ειδική εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για το ζήτημα της σεξουαλικής βίας που διαπράττεται σε περιόδους σύγκρουσης Πραμίλα Πάτεν, τα θύματα αποτελούν στην πλειοψηφία τους γυναίκες και κορίτσια αλλά επικρατούν και αρκετά περιστατικά σεξουαλικής βίας προς άνδρες και αγόρια, με τις ηλικίες των θυμάτων να κυμαίνονται από τεσσάρων έως και 82 ετών. 

  Σύμφωνα με δηλώσεις και εκτιμήσεις ερευνητών και αναλυτών, η τακτική της σεξουαλικής εκμετάλλευσης χρησιμοποιείται ανέκαθεν σε περιόδους ενόπλων αναμετρήσεων και στοχεύει στην καλλιέργεια αισθημάτων τρόμου και εκφοβισμού σε μια κοινωνία. Φυσικά η Ρωσική πλευρά, χρησιμοποιεί την σεξουαλική κακοποίηση ως όπλο τιμωρίας, χλευασμού αλλά και εξευτελισμού προς τον λαό της ουκρανικής επικράτειας. Προσπαθεί (και) με αυτό τον τρόπο να επιβληθεί, να πάρει την κατάσταση στον έλεγχο της και να γεμίσει μια κοινωνία ανθρώπων με βαρύτατα τραύματα και ζοφερές μνήμες που θα την  ακολουθούν πιθανώς για μια ζωή. Παράλληλα, η Ρωσία χρησιμοποιεί την τακτική της σεξουαλικής κακοποίησης για λόγους εθνοκάθαρσης  του ουκρανικού λαού. Όπως αναφέρουν και οι ειδικοί, σε μια ένοπλη διαμάχη μια κοινωνία μπορεί να αλλάξει και να εξασθενίσει όταν ο εχθρός κακοποιήσει σεξουαλικά τις γυναίκες μιας κοινωνίας –στην προκειμένη περίπτωση μιας ολόκληρης χώρας- υποβάλλοντας τες σε μια βάναυση διαδικασία με το να φέρνουν στον κόσμο τα παιδία του εχθρού, τα παιδιά αυτά που θα αποτελούν την απόδειξη των απάνθρωπων αυτών εγκλημάτων. Και οι μαρτυρίες μιλούν από μόνες τους. 

  Μεγάλες θηριωδίες έχουν γίνει γνωστές από την περίοδο κατάληψης της περιοχής της Μπούτσα. Όπως φέρουν οι πληροφορίες, Ρώσοι στρατιώτες κρατούσαν όμηρες σε ένα υπόγειο 25 συνολικά γυναίκες και κορίτσια, τις οποίες ανάγκαζαν καθημερινώς σε σεξουαλικές πράξεις παρά τη θέληση τους. Από τα 25 θύματα τα οποία δηλώνουν ηλικίες από 14 έως 25 ετών, εννέα από αυτά εγκυμονούσαν ύστερα τα παιδιά των εχθρών. Όπως υποδεικνύουν καταγγελίες και μαρτυρίες γυναικών θυμάτων, τα λόγια των Ρώσων ένοπλων κατά τη διάρκεια των επιθέσεων έκαναν εμφανές τα πλάνα της Μόσχας για το κράτος της Ουκρανίας που επεξηγήθηκαν παραπάνω, καθώς και την ρητορική μίσους που επικρατεί από πλευράς των Ρώσων έναντι των Ουκρανών. Οι στρατιώτες εισβάλλουν στους χώρους στους οποίους βρίσκονται κρυμμένοι οι πολίτες. Έπειτα, ακολουθείται ένα μοτίβο στο οποίο αφού πυροβολήσουν θανατηφόρα τους άνδρες, βασανίζουν τις γυναίκες προτού πυροβολήσουν και εκείνες σε ορισμένες περιπτώσεις, ενώ δικαιολογούν τις πράξεις αυτές με τον χαρακτηρισμό «ναζί» δηλαδή με το να υποστηρίζουν πως ότι κάνουν το κάνουν επειδή οι άνθρωποι που μόλις βασάνισαν και δολοφόνησαν ήταν ναζιστές. Άλλες δηλώσεις τους, περιέχουν φράσεις όπως «Βασανίζουμε σεξουαλικά τις γυναίκες, ώστε να μην θελήσουν ποτέ ξανά να αναμειχθούν ερωτικά με άνδρες ουκρανικής καταγωγής και κάνουν απογόνους». Και η λίστα συνεχίζεται… 

  Άλλες πηγές αναφέρουν, πως στρατιώτες αναγκάζουν γυναίκες να κρεμάνε λευκά πανιά έξω από τα σπίτια τους, ώστε να ξέρουν ποιους στόχους να χτυπήσουν. Η επιβεβαίωση της πληροφορίας αυτής προέρχεται και από την μαρτυρία της 42χρονης Βικτόρια, την οποία Ρώσοι στρατιώτες διέταξαν να κρεμάσει πανιά έξω από το σπίτι της στο χωριό Μπερεστιάνκα στα περίχωρα της Ουκρανικής πρωτεύουσας του Κιέβου. Όσον αφορά τα περιστατικά σεξουαλικών εγκλημάτων έναντι ανδρών, τα περισσότερα διαπράττονται σε ειδικές φυλακές κρατουμένων τοποθετημένες σε κατεχόμενα εδάφη με μια ποικιλία διαφόρων τρόπων βασανιστηρίων. 

  Τα θύματα των κακοποιήσεων προχωρούν σε καταγγελίες ενώπιον αρχών, οργανώσεων ή Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, αν και εφόσον οι ρωσικές δυνάμεις εγκαταλείψουν τα κατεχόμενα. Τηλεφωνικές γραμμές και κέντρα ψυχικής υγείας έχουν δημιουργηθεί από οργανώσεις, ώστε τα θύματα να μπορέσουν να νιώσουν ασφάλεια για να μοιραστούν τις τραυματικές εμπειρίες τους, σε συνδυασμό με γιατρούς και ειδικότερα γυναικολόγους που βρίσκονται ή έχουν μεταφερθεί στην Ουκρανία για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους. Τα διοικητικά όργανα της Ουκρανίας, έχουν λάβει 400 καταγγελίες διαπράξεως εγκλημάτων σεξουαλικής φύσεως από Ρώσους στρατιώτες. Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, αλλά και οι φεμινιστικές οργανώσεις La Strada Ukraine και Feminist Workshop, προσπαθούν να οδεύσουν στην συλλογή όλο και περισσότερων στοιχείων από τις απαρχές του πολέμου, παρέχοντας ταυτοχρόνως μέριμνα και στέγαση στα θύματα. 

  Παρόλο τις καταγγελίες αρκετών γυναικών που δηλώνουν πως έχουν κακοποιηθεί σεξουαλικά, οι περισσότερες περιπτώσεις θα καθυστερήσουν ή και μπορεί να μην βγουν ποτέ στο φως. «Η Σεξουαλική βία εν καιρώ πολέμου αποτελεί το μεγαλύτερο κρυφό έγκλημα» όπως ανέφερε και η ακτιβίστρια Ναταλία Καρμπούσκα στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών τον Ιούνιο. Σύμφωνα και με την εφημερίδα Los Angeles Times, οι περισσότερες γυναίκες δεν επιθυμούν να καταγγείλουν τις επιθέσεις που έχουν δεχτεί για μια πληθώρα λόγων: Αρχικά, αρκετές ήταν εκείνες οι οποίες έχασαν την ζωή τους λίγο μετά τη διάπραξη των ειδεχθών αυτών πράξεων εναντίον τους, και έτσι οι φωνές τους δεν θα ακουστούν ποτέ. Άλλα θύματα έχουν εγκαταλείψει τη χώρα και κατά επέκταση είναι σχεδόν αδύνατο να επικοινωνήσουν με τις αρμόδιες αρχές της Ουκρανίας. Σαφώς, άλλα θύματα νιώθουν ντροπή έχοντας την πεποίθηση πως θα μπορούσαν με κάποιο τρόπο να είχαν αποτρέψει αυτό που τους συνέβη, ενώ άλλες γυναίκες σκέφτονται περισσότερο το γεγονός πως έχασαν τις ζωές τους πίσω, τα σπίτια τους, αλλά και αγαπημένα τους πρόσωπα. Ένας αριθμός γυναικών, θεωρεί ακόμα πως άλλοι άνθρωποι υπέφεραν περισσότερο από εκείνες. Ενώ τα περισσότερα θύματα φυσικά ξέρουν ότι δεν θα βρουν ποτέ τη δικαίωση που ζητούν καθώς η ταυτοποίηση των θυτών σε περιόδους πολέμου, αποτελεί συνήθως αρκετά δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία. Αυτό όμως, δεν πρέπει να αναιρεί ούτε στο ελάχιστο τις προσπάθειες των αρμοδίων.  

  Το πρώτο όμως βήμα στη διαλεύκανση της υπόθεσης έχει ήδη ξεκινήσει, και συγκεκριμένα ο Ιούνιος του 2022 σηματοδότησε την έναρξη της πρώτης δίκης Ρώσου κατηγορουμένου με το έγκλημα της σεξουαλικής κακοποίησης. Πρόκειται για τον 32χρονο Ρώσο Μιχαήλ Ρόμανοβ, ο οποίος όπως αναφέρει και η Guardian κατηγορείται για ανθρωποκτονία και σεξουαλική βία κατ’ εξακολούθηση ύστερα από επίθεση σε κατοικία στα περίχωρα του Κιέβου. Ο Ρόμανοβ ο οποίος αγνοείται και πολύ πιθανόν να έχει επιστρέψει ήδη πίσω στη Ρωσία όπως υποστηρίζει και η εισαγγελέας της συγκεκριμένης υπόθεσης, πρόκειται να δικαστεί εν απουσία του. 

  Από το μέτωπο της Μόσχας φυσικά, το Κρεμλίνο και ιδιαίτερα ο Εκπρόσωπος Τύπου του Ντμίτρι Πεσκόφ, επιμένει πως τα τραγικά αυτά γεγονότα αποτελούν ψεύδη και συνεπώς η Μόσχα δεν φέρει καμία ευθύνη στις κτηνωδίες. Για μια άλλη φορά, η θέση της Μόσχας θα αναιρεθεί από εκείνης της συζύγου του Ουκρανού Προέδρου Ολένα Ζελένσκα, η οποία με τις δηλώσεις της έκανε εμφανές το πώς οι σύζυγοι των Ρώσων στρατιωτών που στέλνονται στην Ουκρανία, ενθαρρύνουν τους άνδρες τους να προβούν σε αυτές τις φρικαλεότητες. Και τα λεγόμενα της δεν θα μπορούσαν να επαληθευτούν περαιτέρω μετά την είδηση του Δεκεμβρίου, πως μια Ρωσίδα γυναίκα ενθάρρυνε τον απεσταλμένο σύζυγο της να κακοποιήσει σεξουαλικά Ουκρανές γυναίκες με τη μόνη προϋπόθεση να χρησιμοποιήσει προστασία, μέσω τηλεφωνικής συνομιλίας των δύο. Η συζήτηση αυτή έχει καταγραφεί, και ως επακόλουθο η γυναίκα αυτή αντιμετωπίζει 12ετή ποινή φυλάκισης, σε συνδυασμό με σημείωση του ονόματος της στη διεθνή λίστα καταζήτησης. 

  Και έχοντας υπόψη τα ψυχικά και σωματικά τραύματα που αντιμετωπίζουν αρκετές κακοποιημένες ουκρανές γυναίκες, προστίθεται και ένα ακόμη δράμα κατά την είσοδο των περισσότερων στην Πολωνία: Αυτό της απαγόρευσης των αμβλώσεων. Στο Ρωμαιοκαθολικό κράτος της Πολωνίας, η διακοπή της κύησης είναι επιτρεπτή μόνο σε περιπτώσεις σαν της σεξουαλικής κακοποίησης, αλλά και εφόσον η ζωή της εγκυμονούσας γυναίκας διατρέχει σοβαρό κίνδυνο, με το νόμο να επιτρέπει την διεξαγωγή αμβλώσεων το ανώτερο μέχρι τις 12 εβδομάδες κύησης. Δυστυχώς, το πολωνικό κράτος δεν έχει μεριμνήσει για τις περιπτώσεις των ουκρανών γυναικών, και έτσι εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τα θύματα όπως αντιμετωπίζει και τον υπόλοιπο πολωνικό λαό. 

  Είναι αρκετά δύσκολο σε ένα κράτος το οποίο απαγορεύει ένα θεμελιώδη ανθρώπινο δικαίωμα να αποδειχτούν αυτά τα εγκλήματα και δε σε περίοδο πολέμου χωρίς την ύπαρξη στοιχείων και ενδείξεων. Όπως αναφέρει και η Πρόεδρος του Ιδρύματος Γυναικών και Οικογενειακού Προγραμματισμού (FEDERA) μιας πολωνικής μη κυβερνητικής οργάνωσης Κριστίνα Κακπούρα, αρκετές είναι οι γυναίκες οι οποίες αρνούνται να καταγγείλουν τα εγκλήματα ακόμα και εν παρουσία εισαγγελέα στην Πολωνία, διότι δεν επιθυμούν να ξαναφέρουν στην μνήμη τους τα γεγονότα κάνοντας με τη σειρά του ακόμα πιο ακατόρθωτη την πρόσβαση στην υποβολή άμβλωσης. 

  Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ήδη καταδικάσει τις αποτρόπαιες πράξεις του Ρωσικού Κράτους εις βάρος του αμάχου λαού της Ουκρανίας, ζητώντας παράλληλα την προστασία των θυμάτων σεξουαλικής βίας  εντός και εκτός της Ουκρανίας με την παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ψυχολογικής υποστήριξης και στέγασης, και ασφαλώς προτρέπει όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διασφαλίσουν το δικαίωμα πρόσβασης στην άμβλωση για όλα τα θύματα. Μένει μόνο να γίνει σαφές ποια δραστικά μέτρα και ποιες ποινές θα εφαρμοστούν από τους Διεθνείς Οργανισμούς ενάντια της Μόσχας για την διάπραξη αυτών των ειδεχθών εγκλημάτων, που τραυμάτισαν και θα συνεχίζουν να τραυματίζουν για πάντα έναν ολόκληρο λαό και μια ολόκληρη γενιά ανθρώπων. Γιατί η παραδειγματική τιμωρία των ιθυνόντων, αποτελεί τη μόνη λύση.  

Συντάκτης: Μαρία Ανδρίκου

Πηγές: