Το απερχόμενο έτος, αποτέλεσε ένα πολυτάραχο όσον αφορά το πολιτικό φάσμα έτος και κυρίως τις εκλογικές αναμετρήσεις που διεξήχθησαν. Μια σημαντική πλειοψηφία χωρών – οι οποίες τοποθετούνται και στις πέντε γωνίες του πλανήτη από την Αμερική και την Ευρώπη, έως την Ασία, την Αφρική αλλά και την Ωκεανία- διεξήγαγαν εκλογές, με τα αποτελέσματα να ποικίλλουν και να παρουσιάζονται άκρως ενδιαφέροντα. Αρκετά ήταν τα κράτη που αντίκρισαν σημαντικές μεταβολές στο πολιτικό τους σύστημα, μέσα από την ανάδειξη των νέων κυβερνήσεων. Από την άλλη πλευρά βέβαια, αρκετά ήταν και εκείνα τα κράτη στα οποία δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές μεταβολές μέσω των εκλογικών αναμετρήσεων, με αποτέλεσμα τα πολιτικά δεδομένα να παραμείνουν σχεδόν αναλλοίωτα. Το παρόν άρθρο διαπραγματεύεται λοιπόν τις εκλογικές αναμετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν μέσα στο 2022 ανά την υφήλιο, και σε αυτό το μέρος θα μελετηθεί ειδικότερα η περίπτωση της Ευρώπης και της Αμερικής.

  Στη Γηραιά ήπειρο, το 2022 έκανε δυναμική εμφάνιση με τη διεξαγωγή των πρόωρων βουλευτικών εκλογών στην Πορτογαλία: Οι εκλογές τις 30ης Ιανουαρίου, ανέδειξαν το «Σοσιαλιστικό Κόμμα» του Αντόνιο Κόστα (PS) ως τη νικητήρια παράταξη η οποία έλαβε το ποσοστό του 41,86% της λαϊκής ψήφου, ενώ απέκτησε και την απόλυτη πλειοψηφία στο Πορτογαλικό Κοινοβούλιο (Portugese Assembly of the Republic), καθώς κέρδισε και τις 116 από τις συνολικές 230 έδρες του Κοινοβουλίου, που απαιτούνται να εξασφαλιστούν ώστε κάποιο κόμμα να ανακτήσει τον έλεγχο της απόλυτης πλειοψηφίας. Η συγκεκριμένη εκλογική διαδικασία, προέκυψε μετά την απόρριψη του προϋπολογισμού της κυβέρνησης μειοψηφίας του Σοσιαλιστικού Κόμματος στα τέλη του 2021, από τους παραδοσιακούς αριστερούς συμμάχους του που διακρίνονται στους «Κομμουνιστές» (PCP), στους «Πράσινους» (PEV) αλλά και στο κόμμα του «Αριστερού Μπλοκ» (BE), αναγκάζοντας έτσι τον Πρόεδρο Μαρτσέλο Ρέμπελο ντε Σόουζα να διαλύσει το Κοινοβούλιο και να προχωρήσει στην κήρυξη πρόωρων εκλογών στο λυκαυγές του 2022. Σημειώνεται πως οι εκλογές του Ιανουαρίου, εξασφάλισαν την τρίτη θητεία του Κόστα ως Πρωθυπουργού της χώρας, ενώ έδωσαν γερό πάτημα και στην ακροδεξιά παράταξη «Αρκετά!» (Chega!), η οποία κατόρθωσε να εισέλθει στο Πορτογαλικό Κοινοβούλιο με την κατάκτηση του 7,30% των ψήφων αλλά και την εξασφάλιση 12 εδρών, αναδεικνύοντας την  στο τρίτο μεγαλύτερο κόμμα του Κοινοβουλίου του Πορτογαλικού κράτους. 

  Στη Γαλλία η εξουσία παρέμεινε στα χέρια του Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος για άλλη μια φορά επανεξελέγη πρόεδρος στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών της 25ης Απριλίου, λαμβάνοντας το 58,2%  έναντι του 41,8% της ακροδεξιάς υποψήφιας Μαρίν Λε Πέν. Όσον αφορά τα αποτελέσματα του δεύτερου γύρου των βουλευτικών εκλογών του Ιουνίου αντιθέτως, τα πράγματα δεν φάνηκαν αρκετά αισιόδοξα για τον Γάλλο Πρόεδρο αφού η παράταξη του με ονομασία «Μαζί» (Ensemble) δεν πέτυχε την απόλυτη πλειοψηφία των 289 εδρών στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση (National Assembly) κερδίζοντας μόνο τις 245 από τις συνολικές 577 έδρες, ενισχύοντας εξ αντιδιαστολής την ακροδεξιά παράταξη του «Εθνικού Συναγερμού» υπό την Λε Πέν με 89 έδρες και τον αριστερό ριζοσπάστη Ζαν-Λυκ Μελανσόν της συμμαχίας «NUPES» με 131 έδρες αντίστοιχα. 

  Στον ίδιο πολιτικό άξονα βρίσκεται και η Ουγγαρία, η οποία μέσα από τις βουλευτικές εκλογές της 3ης Απριλίου αντίκρυσε μια τέταρτη πρωθυπουργική θητεία του Βίκτορ Όρμπαν, με το πολιτικό κόμμα του ονόματι «Fidesz» να κερδίζει το 54,5% των ψήφων αλλά και 135 έδρες στο Ουγγρικό Κοινοβούλιο σε σύνολο 199. Ο εκλεγμένος για τέταρτη φορά πρωθυπουργός, είχε τονίσει μέσα από δηλώσεις του τον ουδέτερο ρόλο που πρέπει να λάβει η Ουγγαρία στη διένεξη Ρωσίας-Ουκρανίας, παρά τις φιλικές σχέσεις που τον διέπουν με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλάντιμιρ Πούτιν. 

  Η 3η Απριλίου χαρακτηρίστηκε φυσικά και από την επανεκλογή του Προέδρου της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς, με ποσοστό επιτυχίας 59,5% στις γενικές εκλογές. Παράλληλα, το «Σερβικό Προοδευτικό Κόμμα»  υπό την ηγεσία του Βούτσιτς (SNS) αναδείχθηκε πρώτο κόμμα και στην Σερβική Εθνοσυνέλευση με 43,4% και με καταχωρημένες 120 από τις 250 έδρες στο σύνολο, χωρίς επιτυχίας πλειοψηφίας σε πρώτη φάση. Στον αντίποδα στην Εθνική Συνέλευση του Σλοβένικου Κράτους, το «Κίνημα Ελευθερίας» (Freedom Movement) του επιχειρηματία Ρόμπερτ Γκολόμπ με ποσοστό 34,5% των ψήφων, κατατρόπωσε το 23,6% του «Σλοβένικου Δημοκρατικού Κόμματος» υπό τον φίλα προσκείμενο προς τον Όρμπαν της Ουγγαρίας και τέως Πρωθυπουργό της Σλοβενίας Γιάνεζ Γιάνσα στην βουλευτική εκλογική αναμέτρηση της 24ης Μαΐου, ενώ αξιοσημείωτο γεγονός αποτελεί και η εκλογή της δικηγόρου Νατάσα Πιρς στην Προεδρία της χώρας στις 13 Νοεμβρίου, γεγονός που την ανέδειξε ως την πρώτη γυναίκα Πρόεδρο στην ιστορία της Σλοβενίας. 

  Εκλογές πραγματοποιήθηκαν και στην εξαρτώμενη από το Ηνωμένο Βασίλειο Βόρεια Ιρλανδία. Οι βουλευτικές εκλογές της 5ης Μαΐου, έδειξαν νίκη του κόμματος «Σιν Φέιν» (Sinn Fein) με ποσοστό 29% και με 27 έδρες εξασφαλισμένες στο Κοινοβούλιο Στόρμοντ (Stormont Assembly), υπερτερώντας του «Δημοκρατικού Ενωτικού Κόμματος» (DUP) με 21,3% και 25 έδρες, αλλά και του «Κόμματος της Συμμαχίας» με 15,5% και 17 έδρες αντίστοιχα, με τη συζήτηση μιας ενδεχόμενης εξόδου της Βόρειας Ιρλανδίας από το Ηνωμένο Βασίλειο και επανένωσης της με τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας να ανέρχεται ξανά στην επιφάνεια. Η 25η Απριλίου, ανέτρεψε τα δεδομένα στο Ιταλικό Κράτος αναδεικνύοντας μια κυβέρνηση που όμοια της είχε να φανεί από την εποχή του Μπενίτο Μουσολίνι. Η ακροδεξιά παράταξη της Τζόρτζια Μελόνι με τίτλο «Αδέλφια της Ιταλίας» (Fratelli d’ Italia), ανεδείχθη στην εξουσία με ποσοστό 26% ενώ ο ακροδεξιός συνασπισμός των Αδελφών της Ιταλίας, της «Λέγκα» υπό τον Ματέο Σαλβίνι (League), και της «Φόρτζα Ιτάλια» υπό τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι (Forza Italia), κατέκτησε το 44% των ψήφων και συμμάχησαν με το μεταφασιστικό κόμμα της Μέλονι για το σχηματισμό κυβέρνησης.  

  Η Σουηδία αντιμετώπισε και  η ίδια το φαινόμενο ανόδου της ακροδεξιάς, μέσα από τις γενικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 11 Σεπτεμβρίου. Παρόλο που το ακροδεξιό κόμμα του Τζίμ Ακεσον “Σουηδοί Δημοκράτες” (Sweden Democrats) έλαβε το 20,5% των ψήφων βγαίνοντας δεύτερο στην συγκεκριμένη εκλογική αναμέτρηση, ο δεξιός συνασπισμός των «Χριστιανοδημοκρατών» (Christian Democrats), των «Φιλελευθέρων» (Liberals), των «Μετριοπαθών» (Moderates) αλλά και των Σουηδών Δημοκρατών, «κέρδισε την μάχη» με το 49,5% των ψήφων αλλά και με την εξασφάλιση πλειοψηφίας στην Εθνική Συνέλευση της Σουηδίας (Riksdag) με 176 έδρες σε σύνολο 349, χτίζοντας έτσι τα θεμέλια μιας δεξιάς κυβέρνησης στο Σουηδικό Κράτος. Την δεύτερη θητεία του στο Προεδρικό αξίωμα της Αυστρίας κατοχύρωσε ο πρώην ηγέτης του αυστριακού «Κόμματος των Πρασίνων» Αλεξάντερ Φαν ντερ Μπέλεν, ο οποίος έλαβε ποσοστό άνω του 50% στις προεδρικές εκλογές της 9ης Οκτωβρίου χωρίς την ανάγκη διεξαγωγής δεύτερου εκλογικού γύρου για την ανάδειξη του νικητή. Μέσα σε κλίμα αναβρασμού και αβεβαιότητας, πραγματοποίησε η Μάλτα γενικές εκλογές στις 26 Μαρτίου, στις οποίες το «Εργατικό Κόμμα» του Ρόμπερτ Αμπέλα κατέκτησε τη πλειοψηφία των εδρών στο Κοινοβούλιο της χώρας, επικρατώντας του αντιπάλου και αρχηγού του «Εθνικιστικού Κόμματος» Μπέρναρντ Γκρετς.  

  Όσον άφορά την Αμερικανική ήπειρο, το 2022  διεξήχθησαν και σε αυτό το σημείο του πλανήτη μια σειρά εκλογικών αναμετρήσεων ξεκινώντας από την Κεντρική Αμερική και συγκεκριμένα στην Κόστα Ρίκα: Οι γενικές εκλογές της χώρας – οι οποίες θα εξέλεγαν τον Πρόεδρο, δύο Αντιπροέδρους και 57 μέλη της Νομοθετικής Συνέλευσης, ανέδειξαν στην Προεδρία και μάλιστα στον δεύτερο εκλογικό γύρο της 3ης Απριλίου τον πρώην Υπουργό Οικονομικών Ροδρίγο Τσάβες ηγέτη του «Κόμματος της Σοσιαλδημοκρατικής Προόδου» (PSD), με τον Τσάβες να κερδίζει το 52,9% των ψήφων έναντι του 47,1% του αντιπάλου του Χοσέ Μαρία Φιγκέρες. Ο Φιγκέρες της «Κεντροαριστερής παράταξης της Εθνικής Απελευθέρωσης» (PLN), αρχικά τέθηκε αντιμέτωπος με τον Φαμπρίσιο Αλβαράδο του «Κόμματος της Νέας Δημοκρατίας» (NR) στον πρώτο εκλογικό γύρο της 6ης Φεβρουαρίου, ωστόσο και οι δύο υποψήφιοι δεν κατάφεραν να εξασφαλίσουν το 40% των ψήφων ώστε να είχε αποφευχθεί η δεύτερη εκλογική αναμέτρηση που εν τέλει έδωσε προβάδισμα στον Τσάβες έναντι του Φιγκέρες και Αλβαράδο.  

  Οι ενδιάμεσες εκλογές των Ηνωμένων Πολιτειών του Νοεμβρίου οι οποίες διαμόρφωσαν το 118ο νομοθετικό σώμα του Κογκρέσου, απεικόνισαν την οριακή εκλογική διαφορά/μάχη Δημοκρατικών (Democrats) με Ρεπουμπλικάνων (Republicans), με το Δημοκρατικό κόμμα να υπερτερεί με 51 έδρες στην Γερουσία (Senate) ενώ το Ρεπουμπλικανικό κόμμα να αναλαμβάνει με 221 έδρες τον έλεγχο στη Βουλής των Αντιπροσώπων (House of Representatives).  

  Για το κράτος της Κολομβίας στην Λατινική Αμερική, τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών του 2022 επιφυλάσσονταν ιστορικά και μετέβαλλαν ολοσχερώς τα πολιτικά δεδομένα στη χώρα. Ο πρώην δήμαρχος της πρωτεύουσας Μπογκοτά και ηγέτης της παράταξης της «Κολομβιανής Αριστεράς» Γκουστάβο Πέτρο, αποτελεί τον πρώτο Πρόεδρο στην ιστορία της Κολομβίας με αριστερά φρονήματα. Ο Πέτρο έλαβε το 50,45% των ψήφων στον δεύτερο εκλογικό γύρο στις 19 Ιουνίου, ξεπερνώντας το 47,30% του ανεξάρτητου υποψηφίου και εκατομμυριούχου Ροδόλφο Ερνάντες. Η πρώτη εκλογική μάχη που πραγματοποιήθηκε στις 29 Μαΐου, δεν ευνόησε ιδιαίτερα τους αναμετρηθέντες ώστε να εξασφαλίσουν το 50% των ψήφων, με αντίκτυπο η εξέλιξη αυτή να οδηγήσει όχι μόνο στην ανάληψη των ηνίων της χώρας από τον Πέτρο, αλλά και στην ανάληψη της Αντιπροεδρίας για πρώτη φορά από Αφρο-Κολομβιανή γυναίκα και συγκεκριμένα από την Φράνσια Μάρκες. Στη Βραζιλία έλαβε μέρος μια οριακή και σημαντικά πολωμένη εκλογική αναμέτρηση  ανάμεσα στον αριστερών φρονημάτων Λούιζ Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα και πρώην πρόεδρο της χώρας και στον ακροδεξιό και συντηρητικό Ζαΐρ Μπολσονάρο και απερχόμενο πρόεδρο της χώρας του καφέ, με το 50,90% του Λούλα να υπερτερεί έναντι του 49,1% που σημείωσε ο Μπολσονάρο στον δεύτερο εκλογικό γύρο της 30ης Οκτωβρίου, επανερχόμενος στο προεδρικό αξίωμα του πολυπληθέστερου κράτους της Νότιας Αμερικής και επιβεβαιώνοντας το ρεύμα της “ροζ παλίρροιας” που διαπνέει σχεδόν εξ ολοκλήρου όλα τα κράτη της περιοχής τα τελευταία έτη. 

  Με βάση λοιπόν την σταχυολόγηση των εκλογικών αποτελεσμάτων στην ευρωπαϊκή αλλά και αμερικανική ήπειρο, το 2022 αποτέλεσε αναμφισβήτητα ένα κομβικό έτος με σημαντικές εξελίξεις όπως την ενίσχυση ακροδεξιών σχηματισμών μέσω των εκλογών, την διατήρηση στην εξουσία πολιτικών προσωπικοτήτων αλλά και της ανάδειξης ηγετών με διαφορετικά πολιτικά φρονήματα και ιδεολογικές κατευθύνσεις, σε αρκετές περιπτώσεις καινοφανή των πολιτικών παραδόσεων των κρατών που κλήθηκαν να ηγηθούν. Το μόνο που παραμένει σίγουρο, είναι πως τίποτα όσον αφορά τουλάχιστον την πολιτική σκηνή δεν μπορεί να παραμείνει δεδομένο. 

Συντάκτης: Μαρία Ανδρίκου

 

Πηγές: