Ποιος ορισμός μπορεί να αποδώσει καλύτερα την έννοια της παιδικής πορνογραφίας; Ποια λέξη, ποια δήλωση, ποια ποινή όσο σκληρή, όσο απάνθρωπη και αν είναι , αρκεί να περιγράψει αυτό το κατάπτυστο φαινόμενο που τόσο βίαια και απρόσκλητα εισβάλλει στην ψυχή ενός παιδιού, ισοπεδώνει τις σκέψεις του και κλέβει την παιδική του αθωότητα;
Πολύμηνες έρευνες και αναλύσεις εμφανίζονται καθημερινά σε διαδικτυακούς ισότοπους κάνοντας λόγο για φρικιαστικές υποθέσεις εκμετάλλευσης παιδιών. Πρόκειται για υποθέσεις στις οποίες αν αφιερώσεις χρόνο, αντιλαμβάνεσαι πως συνθλίβουν την εύρυθμη λειτουργία μιας προοδευτικής -όπως αρεσκόμαστε να αποκαλούμε κοινωνίας. Πράγματι, εν έτει 2022, μια τέτοια είδηση δεν θα αποτελέσει μόνο θέμα για το εκάστοτε θύμα ή την οικογένεια του εντούτοις θα συζητηθεί εκτενώς ακόμα και στα τηλεοπτικά προγράμματα, θα απασχολήσει την κοινή γνώμη, θα συγκλονίσει και ταυτόχρονα θα αηδιάσει τους συμπολίτες μας.
Οι πρόσφατες υποθέσεις παιδικής πορνογραφίας συγκλόνισαν την ελληνική κοινωνία ξεσκεπάζοντας άτομα υπεράνω πάσης υποψίας, άτομα που μέχρι χθες έχαιραν εκτίμησης και προωθούσαν μηνύματα κοινωνικής προσφοράς και αλληλεγγύης. Όμως, τι πραγματικά συμβαίνει όταν σβήνουν τα φώτα;
Σε παγκόσμια κλίμακα, το φαινόμενο της παιδικής πορνογραφίας συνιστά, μετά τη διακίνηση όπλων και ναρκωτικών, την τρίτη μορφή εγκληματικότητας που αποφέρει κέρδη, τα οποία ανέρχονται στο ύψη δισεκατομμυρίων ευρώ. Λαμβάνοντας πρώτη τη σκυτάλη, η Ευρώπη μοιάζει να είναι ο πρώτος οικοδεσπότης σε ιστοσελίδες παιδικής πορνογραφίας ξεπερνώντας τη Βόρεια Αμερική, ενώ αν συμπεριλάβουμε την Τουρκία και την Ρωσία, το ποσοστό κρουσμάτων πορνογραφίας αγγίζει το 60%. Δελεαστική φαίνεται να είναι για τους χρήστες η δωρεάν είσοδος σε ανάλογες ιστοσελίδες, καθώς δεν απαιτείται πληρωμή για τη χρήση τους, γεγονός που καθιστά την πρόσβαση ευκολότερη.
Ειδικότερα για την Ελλάδα, παρατηρείται ότι τα άτομα που κατέχουν στον σκληρό τους δίσκο υλικό παιδικής πορνογραφίας, δεν είναι άτομα που παράγουν πρωτογενές υλικό. Αντίθετα, πρόκειται για ενεργούς χρήστες που αρκούνται στη θέαση. Αναλυτικότερα, εκμεταλλευόμενοι το πλεονέκτημα της ανωνυμίας, οι θύτες λανσάρουν μια εικόνα που απέχει κατά πολύ από την πραγματικότητα, στην προσπάθειά τους να αποσπάσουν την προσοχή ανυποψίαστων παιδιών, και φυσικά να τους κεντρίσουν το ενδιαφέρον. Η μέθοδος “grooming” όπως ονομάζεται, στηρίζεται στην δημιουργία ψεύτικων προφίλ μέσω των οποίων οι groomers αποπλανούν μικρά παιδιά ή ακόμα και εφήβους χρησιμοποιώντας μεθόδους όπως αυτή του ψυχολογικού εκβιασμού έχοντας ως στόχο πάντα να αποπροσανατολίσουν και εγκλωβίσουν συναισθηματικά το θύμα, έτσι ώστε να λάβουν το υλικό που επιθυμούν. Η ταυτόχρονη θέαση ή και συνεργασία πολλές φορές των χρηστών γίνεται από διάφορα μέρη του κόσμου αφού έχει προηγηθεί η κατάλληλη συνεννόηση και πληρωμή. Δεδομένου ότι οι groomers απευθύνονται σε νεανικές ηλικίες φροντίζουν να προσαρμόζουν την στάση τους, υιοθετώντας προτιμήσεις που συνθέτουν ένα μοτίβο συμπεριφοράς, γνώριμο στην ηλικία τους. Κατά συνέπεια, δημιουργούν ένα κλίμα οικειότητας και κερδίζουν την εμπιστοσύνη τους.
Και όταν λοιπόν ένα παιδί σε εμπιστεύεται, σε εμπιστεύεται ολοκληρωτικά και απόλυτα. Σου ανοίγεται, μοιράζεται στιγμές και σκέψεις τόσο αθώα και καλοπροαίρετα. Μ αυτόν τον τρόπο οι θύτες μπαίνουν ενεργά πια στο παιχνίδι και ασκούν σημαντική επιρροή στην καθημερινότητα του. Συμβουλεύουν, κρίνουν, ρωτούν…εκβιάζουν. Εκβιάζουν δόλια, ποτέ φανερά και εγκλωβίζουν το παιδί στον γυάλινο κόσμο της ίντριγκας και της παράνοιας ώσπου τελικά καταφέρνουν να πάρουν αυτό που θέλουν. Και μετά τι;
Αναντίρρητα, το να πληγώσεις ένα παιδί, ίσως να συνιστά κατάφωρη παραβίαση, όχι τόσο νομικά, όσο ηθικά…όσο ανθρώπινα. Οι ψυχολογικές επιπτώσεις μοιάζουν ασήκωτες. Ύστερα από ένα τέτοιο επώδυνο παιχνίδι ακολουθεί η αμφισβήτηση, η άρνηση, η εγκατάλειψη, η υποτίμηση. Το παιδί αναρωτιέται που έφταιξε, τι πήγε λάθος και αμελεί τον εαυτό του όπως επίσης και τις υποχρεώσεις του. Δεν γίνεται πια λόγος για σχέδια και πλάνα. Στον αντίποδα, βυθίζεται σ ένα κύμα σκέψεων κατηγορώντας τον εαυτό του, διερωτώμενο πως θα διαχειριστεί το συμβάν, πώς θα επαναπροσδιορίσει και θα μπορέσει να ξεχάσει μηδενίζοντας και ξεκινώντας πάλι από την αρχή.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, παρόλο που η λύση δεν φαντάζει απλή και εύκολη, η αντίδραση της κοινωνίας αποτελεί το εναρκτήριο λάκτισμα για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Δεδομένου ότι η παιδική πορνογραφία ή ακριβέστερα η εμπορευματοποίηση της αθώας παιδικής ψυχής συνιστά ποινικό αδίκημα, τιμωρείται στην χώρα μας με βάση τον ποινικό κώδικα με την πρέπουσα αυστηρότητα.
Ωστόσο, όταν πρόκειται για τέτοιου είδους πράξεις που προσβάλλουν απροκάλυπτα τους ανηλίκους, πέρα από το πλαίσιο ποινής και την νομοθεσία, κρίνεται επιβεβλημένη και η λήψη δραστικών μέτρων πρόληψης και αντιμετώπισης και από τους υπόλοιπους φορείς της κοινωνίας. Πρωταρχικά η κοινωνία λοιπόν, ως κοιτίδα προστασίας του παιδιού, παράλληλα με το σχολείο ως χώρο κοινωνικοποίησης οφείλει να ενημερώσει για τις συνέπειες της παιδικής πορνογραφίας και κυρίως να δημιουργήσει το κατάλληλο κλίμα ώστε κάθε παιδί να αισθάνεται την απαραίτητη οικειότητα να μοιραστεί μια ανάλογη οδυνηρή εμπειρία. Η ευαισθητοποίηση είναι πιο αναγκαία από ποτέ, πόσο μάλλον τώρα που οι καιροί αλλάζουν και τα ποσοστά ιδίως στη Ευρώπη ανεβαίνουν.
Έχοντας εντοπίσει και εστιάσει στο πόσο εύκολα βάλλεται μια παιδική ψυχή, δε θα μπορούσα να παραλείψω και να μην επισημάνω με την ίδια προσοχή τη σημασία της παροχής ψυχολογικής στήριξης και πιο συγκεκριμένα την καθημερινή παρουσία ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών σε χώρους όπως το σχολείο, όπου τα παιδιά έχουν καθημερινή πρόσβαση. Οι διακριτικοί χειρισμοί και η λεπτότητα ενός τέτοιου ζητήματος άπτεται στην επαγγελματική τους ιδιότητα και ικανότητα που δύναται να ανοίξει ένα παράθυρο στην αδιέξοδο, να δώσει φως στο σκοτάδι που κατακλύζει το παιδί, μιας και οι συμβουλές ενός ειδικού έχουν πάντα άλλη βαρύτητα και επηρεάζουν ξεχωριστά.
Καταληκτικά, η παιδική πορνογραφία είναι έγκλημα με νομικές, συναισθηματικές και ηθικές προεκτάσεις. Το στίγμα και οι αναμνήσεις που αφήνει διαφέρουν από παιδί σε παιδί. Ακριβώς γι’ αυτό λοιπόν, ειδικά τώρα που οι διαστάσεις και η δημοσιότητα περιστατικών λαμβάνει παγκοσμίως τέτοια έκταση οφείλουμε όλοι και καθένας από μας ξεχωριστά να επαγρυπνούμε, στέκοντας δίπλα στα θύματα και απέναντι στους θύτες!
Συντάκτης: Ιωάννα Σιώπη