Η γερμανική εισβολή στην Πολωνία σηματοδοτεί ουσιαστικώς και την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς, συνεπεία αυτής και σε υλοποίηση των όρων της συμφωνίας εγγυήσεως της Πολωνίας με τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γαλλία, οι δύο τελευταίες, δια των πρεσβειών τους στο Βερολίνο, στις 3 Σεπτεμβρίου 1939, επέδωσαν τελεσίγραφο στη Γερμανία για άμεση λήξη των εχθροπραξιών με την Πολωνία και αποχώρηση από τα πολωνικά εδάφη, κάτι βεβαίως που δεν έγινε και ξέσπασε ο πόλεμος σε παγκόσμιο επίπεδο.

 Για τον Χίτλερ, η κατάκτηση της Πολωνίας θα έφερνε το Lebensraum, ή «χώρο διαβίωσης», για τον γερμανικό λαό, το οποίο ήταν ένας από τους τρεις κεντρικούς στόχους της εξωτερικής πολιτικής του. Σύμφωνα με το σχέδιό του, οι «φυλετικά ανώτεροι» Γερμανοί θα αποικίσουν την περιοχή και οι γηγενείς Σλάβοι θα υποδουλωθούν. Η γερμανική επέκταση είχε ξεκινήσει το 1938 με την προσάρτηση της Αυστρίας και στη συνέχεια συνεχίστηκε με την κατοχή της Σουηδίας και στη συνέχεια ολόκληρης της Τσεχοσλοβακίας το 1939. Και οι δύο είχαν επιτευχθεί χωρίς να πυροδοτήσουν εχθροπραξίες με τις μεγάλες δυνάμεις και ο Χίτλερ ήλπιζε ότι η εισβολή του στην Πολωνία θα ήταν ανεκτή εξίσου.  

 Ένας επιπλέον λόγος για τον οποίο ο Χίτλερ εισέβαλε στην Πολωνία ήταν πως θεωρούσε ότι ο τότε πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, Νέβιλ Τσάμπερλεϊν, δεν θα τολμούσε να ξεκινήσει πόλεμο έτσι ώστε να τον σταματήσει. Ο Τσάμπερλεϊν είχε αντισταθεί στον Χίτλερ στο Bad Godesberg, όπου κι εκδόθηκε το μνημόνιο Godesberg από τον Αδόλφο Χίτλερ τις πρώτες πρωινές ώρες της 24ης Σεπτεμβρίου 1938, αλλά τότε είχε υποχωρήσει στο Μόναχο. Μετά από αυτό το γεγονός ο Χίτλερ περιφρόνησε τον Τσάμπερλεϊν και δεν πίστευε ότι είναι ικανός να προβεί σε πόλεμο εναντίον του. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ήταν πεπεισμένος πως βρισκόταν σε θέση ισχύος για να επιτύχει τους στόχους του στην Πολωνία μη δίνοντας σημασία στην υπόσχεση που έδωσε ο Τσάμπερλεϊν τον Μάρτιο του 1939 πως θα υποστήριζε την Πολωνία σε κάθε επιθετική ενέργεια εις βάρος της. 

 Η εγγύηση του Τσάμπερλεϊν για την Πολωνία όχι μόνο δεν μετέπεισε τον Χίτλερ για την κατάκτηση της Πολωνίας αλλά τον εξόργισε με αποτέλεσμα να είναι ακόμα πιο σίγουρος γι’ αυτή του την κίνηση. Μετά από αυτή την πράξη του Τσάμπερλεϊν ο Χίτλερ ήταν αποφασισμένος να καταστρέψει την Πολωνία. Θα έλεγε λοιπόν κανείς ότι ήθελε να επιτεθεί στην Πολωνία για να διδάξει στον Τσάμπερλεϊν ένα μάθημα, κάτι το οποίο και κατάφερε. Αρχικά είναι βασικό να αναφερθεί το γεγονός πως η επίθεση στην Πολωνία από τις γερμανικές δυνάμεις διήρκησε έναν μήνα. Με την ταχύτητα με την οποία διαδραματίστηκε η επίθεση ο Χίτλερ ήταν σε θέση επίδειξης ισχύος. Επιπρόσθετα κατ’ αυτόν τον τρόπο κατέστησε σαφές στα άλλα κράτη τι έχει σκοπό να πράξει μελλοντικά, ωθώντας τα εμμέσως να παραδοθούν προτού έχουν την ίδια μοίρα με την Πολωνία. 

 Επιπρόσθετα ο Χίτλερ είχε σαν στόχο  να αποτρέψει την δημιουργία μίας αντι-γερμανικής συμμαχίας. Έπειτα από σκέψη συνειδητοποίησε πως πολλά από τα άλλα κράτη άρχισαν να συμμαχούν μεταξύ τους, οπότε την επόμενη μέρα, την 1η Απριλίου, η αντίδραση του ήταν η εξής: «αν περιμένουν από τη Γερμανία να καθίσει υπομονετικά ενώ δημιουργούν κράτη και τα θέτουν εναντίον της Γερμανίας, τότε κάνουν λάθος». Η αντίδραση του αυτή ανταποκρίνεται στα δεδομένα που ίσχυαν εκείνη την περίοδο καθώς στην πραγματικότητα ο Τσάμπερλεϊν αυτό ακριβώς ήθελε κι επιδίωκε να κάνει. Η Πολωνία από την μεριά της ετοιμαζόταν να αντισταθεί στον Χίτλερ συγκεντρώνοντας τις δυνάμεις της και κινητοποιώντας τον στρατό της. Αργότερα ο Χίτλερ δήλωσε ότι αυτό έσπασε το σύμφωνο μη επιθετικότητας της Πολωνίας με την Γερμανία το οποίο υπεγράφη στις 26 Ιανουαρίου 1934 και θα δέσμευε τα δύο κράτη σε βάθος χρόνου δέκα ετών (Σύμφωνα με ιστορικές πηγές: «Ήταν μία ανεπίσημη, μερική κι αδημοσίευτη κινητοποίηση η οποία περιλάμβανε τέσσερα τμήματα πεζικού και μία ταξιαρχία ιππικού. Διεξήχθη ως απάντηση σε μαζικές μετακινήσεις στρατευμάτων από την Γερμανία στα πολωνικά σύνορα και στην άφιξη των γερμανικών στρατευμάτων στη Σλοβακία, στο νότιο πλευρό της Πολωνίας, μετά τη διάλυση της Τσεχοσλοβακίας. Στο βαθμό που θεωρείτε ότι αυτή η κινητοποίηση παραβιάζει το σύμφωνο μη επιθετικότητας δεν θα θεωρούσατε και τα κινήματα των γερμανικών στρατευμάτων;»). Στις 3 Απριλίου ο Χίτλερ εξέδωσε οδηγία στο στράτευμα του, με τίτλο «Fall Weiss» (λευκό σχέδιο), δηλώνοντας ότι επιθυμούσε να «καταστρέψει την Πολωνική στρατιωτική δύναμη και να δημιουργήσει στην Ανατολή μία κατάσταση που να ικανοποιεί τις απαιτήσεις της εθνικής άμυνας». Σε αυτό το έγγραφο, έθεσε και την ημερομηνία για το «Fall Weiss», συγκεκριμένα είπε « οποιαδήποτε στιγμή από την 1η Σεπτεμβρίου 1939 και μετά». Παράλληλα έδωσε διαταγή στην Βέρμαχτ να γίνει κατάρτιση ενός χρονοδιαγράμματος της επίθεσης. 

  Ακόμα ένας λόγος ο οποίος διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στο να πάρει ο Χίτλερ την απόφαση να εισβάλλει στην Πολωνία ήταν οι διώξεις οι οποίες ισχυρίστηκε πως πραγματοποιούνταν από την μεριά των Πολωνών εις βάρος των Γερμανών που κατοικούσαν εκεί. Ιστορικά έχει αποδειχθεί πως υπάρχει ένα μέρος αλήθειας σε αυτό. Αρχικά είναι βέβαιο πως κατοικούσαν Γερμανοί στην πολωνική επικράτεια καθώς μετά την συνθήκη των Βερσαλλιών οι πρωσικές επαρχίες του Ποζέν και της Δυτικής Πρωσίας που είχαν προσαρτηθεί με τον διαμερισμό την Πολωνίας (1772-1795), αποδόθηκαν στην τότε νεοπαγή Πολωνία παρότι στην περιοχή το γερμανικό στοιχείο ήταν έντονο. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός πως το γερμανικό κράτος ήταν αυτό που ξεκίνησε τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έχει λογική πως οι λαοί που είχαν υποδουλωθεί από αυτούς τότε τρέφουν αντιπάθεια και είναι πιθανό και μίσος για τις γερμανικές μειονότητες που κατοικούν στα εδάφη τους.   

 Ο δεύτερος κεντρικός στόχος της εξωτερικής πολιτικής του Χίτλερ ήταν να ανατρέψει την Συνθήκη των Βερσαλλιών. Ο Πολωνικός διάδρομος, όπου κατά τον μεσοπόλεμο εκτείνονταν προς τον Βορρά μέχρι την Βαλτική θάλασσα και χώριζε την ανατολική Πρωσία από την υπόλοιπη Γερμανία, και το Ποζέν είχαν δοθεί στην Πολωνία το 1919 και το Ντάνζινκ είχε ανακηρυχθεί ως ελεύθερη πόλη υπό την διοίκηση των Ηνωμένω Εθνών στις 15 Νοεμβρίου 1920. Ο Χίτλερ ζήτησε αρχικά από την Πολωνία να εξετάσει την θέση του Ντάνζινκ τον Οκτώβριο του 1938, αμέσως μετά το Μόναχο, και τον Μάρτιο του 1939, ο Χίτλερ ζήτησε να του δοθεί το Ντάνζινκ (αυτό ήταν το πρότυπο που είχε ακολουθήσει για την προσάρτηση της Αυστρίας και του Sudetenland). Επιπλέον τον Μάρτιο του 1939 η Γερμανία κατέλαβε το λιθουανικό λιμάνι Memel, στο βόρειο άκρο της Ανατολικής Πρωσίας. Όταν ο Χίτλερ ζήτησε την παραχώρηση του Ντάνζινκ τον Μάρτιο του 1938, ο Brauchitsch, ο τότε αρχηγός του γερμανικού στρατού, σημείωσε ότι σκόπευε τελικά να «γκρεμίσει πλήρως την Πολωνία». 

 Επίσης ο Χίτλερ ήθελε να αντιταχθεί στον κουμμουνισμό και να κατακτήσει μελλοντικά την Ρωσία. Η Πολωνία δεν ήταν κουμμουνιστική αλλά η Ρωσία ήταν εκεί όπου είχε σαν στόχο να φτάσει και η κατάκτηση της Πολωνίας το έφερνε ένα ακόμη βήμα προς τα ανατολικά, δηλαδή στην Σοβιετική Ένωση. Όταν ζήτησε το Ντάνζινκ το 1939, ο Χίτλερ στην πρόταση του περιέλαβε μία κοινή αντι-σοβιετική συμμαχία εναντίον της Ρωσίας. Αυτό αποτελούσε το τρίτο κεντρικό στοιχείο της εξωτερικής πολιτικής του. 

 Επιπλέον η γεωστρατηγική θέση της Πολωνίας ως συνορεύον κράτος της Σοβιετικής Ένωσης κατείχε καίριο ρόλο στις μελλοντικές γερμανικές επιχειρήσεις. Κατά την διάρκεια της επίθεσης και της προέλασης προς την Ρωσία ήταν άξονας μεταφορών για τον εφοδιασμό των γερμανικών μονάδων. 

 Μετά τον Απρίλιο του 1939, τόσο ο Ρούσβελτ όσο κι ο Στάλιν άρχισαν να εκφράζουν την ανησυχία τους για τους στόχους του Χίτλερ στην Πολωνία. Ο Χίτλερ απλώς χλεύαζε τον Ρούσβελτ αλλά έχοντας επίγνωση της κατάστασης ανησυχούσε για τον Στάλιν. Μόνο ο Στάλιν, κι ο ρωσικός στρατός, θα μπορούσαν να είχαν εμποδίσει τον Χίτλερ να καταλάβει την Πολωνία σε αυτό το σημείο. Ο Χίτλερ για να επιτύχει τους στόχους του, βασιζόμενος στην αποτυχία των Αγγλο-Σοβιετικών διαπραγματεύσεων συνάπτει το γερμανοσοβιετικό σύμφωνο στις 23 Αυγούστου 1939, το οποίο όχι μόνο ελευθέρωσε τον Χίτλερ να επιτεθεί στην Πολωνία, αλλά περιελάβανε μια μυστική συμφωνία για να γίνει διαμοιρασμός της Πολωνίας μεταξύ τους. Εν τέλη ο Χίτλερ εισέβαλε στην Πολωνία επειδή είχε συμφωνήσει να το κάνει με τον Στάλιν. 

Συντάκτης: Ελένη Καπάρου

Πηγές: