Σήμερα, η ημέρα αυτή είναι αφιερωμένη στα δικαιώματα των παιδιών όλου του κόσμου. Τα παιδιά, έχουν δικαιώματα και οφείλουμε όλοι μας να τα γνωρίζουμε και να τα προστατεύουμε, καθώς δεν παραβιάζονται και καταπατούνται μόνο τα δικαιώματα των ενηλίκων, αλλά και αυτά των παιδιών. Η παραπάνω σκέψη δεν αποτελεί μια πρόσφατη είδηση, ούτε πρόκειται για μια άγνωστη και πρωτόγονη κατάσταση. Μέχρι και σήμερα, πολλοί αδυνατούν να κατανοήσουν σε βάθος ποια είναι η έννοια του « παιδιού», ποια είναι τα δικαιώματα που περιγράφει η Διεθνής Σύμβαση καθώς και τη σημασία αυτών.
Αρχικά, στο διεθνές δίκαιο, η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού ορίζει ότι « παιδί είναι κάθε ανθρώπινο ον κάτω των 18 ετών, εκτός εάν σύμφωνα με τους νόμους της χώρας του ενηλικιώνεται νωρίτερα». Σε έναν κόσμο γεμάτο αντιφάσεις και συγκρούσεις και που διαρκώς αλλάζει , τα παιδιά χρήζουν ειδική φροντίδα και προστασία. Η ευημερία των παιδιών πρέπει να είναι προτεραιότητα κάθε κράτους. Κάνοντας μια μικρή ιστορική αναδρομή θα παρατηρήσουμε ότι η πρώτη διεθνής πράξη που αφορούσε τα δικαιώματα του παιδιού ήταν η Διακήρυξη της Γενεύης που υιοθετήθηκε το 1924 στα πλαίσια της Κοινωνίας των Εθνών . Μερικά χρόνια αργότερα , το 1954, υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Παιδιού. Η σημασία και των δυο αυτών διακηρύξεων ήταν καίριας σημασίας αναφορικά με το σχεδιασμό της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η οποία ψηφίστηκε στις 20 Νοεμβρίου του 1989 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, ενώ τέθηκε σε ισχύ το 1990. Πρόκειται για μια Σύμβαση που έχει επικυρωθεί από 196 χώρες, εκτός από τις ΗΠΑ ,οι οποίες απλά έχουν υπογράψει την συνθήκη χωρίς να την επικυρώσουν. Στην χώρα μας η Σύμβαση αυτή ψηφίστηκε στις 26 Ιανουαρίου του 1990 και επικυρώθηκε στις 11 Μαΐου του 1993.
Με βάση το ΦΕΚ η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού απαρτίζεται από 54 άρθρα τα οποία κατηγοριοποιούνται σε τρία μέρη. Τα άρθρα 1-41, αποτελούν το πρώτο μέρος και αφορούν κυρίως τα οικονομικά, τα κοινωνικά και τα πολιτικά δικαιώματα του παιδιού. Το δεύτερο μέρος αποτελείται από τα άρθρα 42-45 και διατάξεις που αποσκοπούν στην ορθή και αποτελεσματική εφαρμογή της Σύμβασης , ενώ το τρίτο μέρος σχετίζεται με την επικύρωση και την τροπολογία της Σύμβασης, καθώς και με τις διατυπώσεις επιφυλάξεων. Πιο αναλυτικά, τα βασικότερα δικαιώματα που περιγράφει η Σύμβαση είναι τα εξής : το δικαίωμα στη ζωή και στην ανάπτυξη το οποίο κατοχυρώνεται στο άρθρο 6, το δικαίωμα να προστατεύονται τα παιδιά από κάθε παράνομη πράξη όπως π.χ. αυτή της απαγωγής (άρθρο 11). Στα άρθρα 12, 13, 14 και 15 αναφέρονται τα δικαιώματα της ελεύθερης γνώμης, έκφρασης ,θρησκείας και του συνεταιρίζεσθαι ,αντίστοιχα. Στο άρθρο 11 ανήκει η προστασία του παιδιού από κάθε μορφή βίας, εγκατάλειψης και σεξουαλικής κακοποίησης. Το άρθρο 24 υπογραμμίζει το δικαίωμα στο καθαρό νερό και φαγητό ενώ το άρθρο 25 τονίζει το δικαίωμα να επανεξετάζονται οι συνθήκες διαβίωσης του παιδιού. Ένα από τα σημαντικότερα δικαιώματα είναι αυτό της εκπαίδευσης το οποίο αναφέρεται στο άρθρο 28 και 29, ενώ το άρθρο 31 κατοχυρώνει το δικαίωμα των παιδιών στο παιχνίδι και την ψυχαγωγία. Ζωτικής σημασίας είναι και η αναφορά στην παιδική εργασία η οποία περιλαμβάνεται στο άρθρο 32, ενώ τα άρθρα 33, 34, 35 και 36 αντιστοιχούν στο δικαίωμα προστασίας του παιδιού από κάθε είδους εκμετάλλευσης. Οι παραπάνω αναφορές αποτελούν -ενδεχομένως- κάποια από τα σημαντικότερα δικαιώματα των παιδιών που πρέπει να γνωρίζουμε όλοι, χωρίς σαφώς να υποβιβάζεται η σημασία και των υπόλοιπων δικαιωμάτων που δεν αναφέρονται.
Όπως προαναφέρθηκε ,στο άρθρο 32 επισημαίνεται το φαινόμενο της παιδικής εργασίας. Ως παιδική εργασία ορίζεται η εκμετάλλευση των παιδιών μέσω οποιασδήποτε μορφής εργασίας που τους αφαιρεί το δικαίωμα στην εκπαίδευση και είναι ψυχικά, σωματικά ή ηθικά επιζήμια. Πρόκειται για την πιο σημαντική μορφή εκμετάλλευσης που κάνει έντονη την παρουσία της και στη σημερινή εποχή, όχι μόνο στις υποανάπτυκτες κοινωνίες αλλά και στις ανεπτυγμένες. Άραγε, όμως, πόσο ανεπτυγμένη μπορεί να θεωρηθεί μια κοινωνία της οποίας η πρόοδος και τα πλούτη της έχουν οικοδομηθεί στις πλάτες παιδιών; Ακόμη, το κοινωνικό αυτό ζήτημα, όχι μόνο δεν εξαλείφεται αλλά αντιθέτως οι πολιτείες δεν δείχνουν την πρέπουσα ευαισθησία και τείνουν να εθελοτυφλούν, με αποτέλεσμα τα ποσοστά της παιδικής εργασίας να αυξάνονται ραγδαία χρόνο με το χρόνο.
Παρά, λοιπόν ,το γεγονός ότι τα δικαιώματα των παιδιών αποτελούν μια νομική δέσμευση, η σκληρή πραγματικότητα παρεκκλίνει σε μεγάλο βαθμό από τα δέοντα και τα νόμιμα. Οφείλουμε όλοι μας να ενημερωνόμαστε, να σεβόμαστε και να συζητάμε για τα παιδικά δικαιώματα καθώς τα παιδιά δεν είναι απλώς μικρογραφίες των ανθρώπων αλλά ολοκληρωμένες οντότητες. Η ημέρα αυτή, λοιπόν ,είναι αφιερωμένη σε εκείνα τα παιδιά που μεγάλωσαν χωρίς αγάπη, στα παιδιά εκείνα που αναγκάζονται να εργαστούν ενώ η θέση τους είναι στα θρανία και στις παιδικές χαρές, στα παιδιά εκείνα που δέχονται βία και εκμετάλλευση, αλλά και στα παιδιά εκείνα που στάθηκαν περισσότερο τυχερά και γνωρίζουν τα αισθήματα της αγάπης ,της ελευθερίας και της αθωότητας.
Συντάκτης: Κριστιάνα Ντάγια