Αναμφίβολα η δεκαετία του 1960 έχει μείνει ανεξίτηλα, με τα σκουρότερα χρώματα, γραμμένη στη μνήμη των Ελλήνων αλλά και όσων υπήρξαν αυτόπτες μάρτυρες των όσων συνέβησαν εκείνη την περίοδο. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Βρισκόμαστε στο έτος 1964, όπου κατόπιν εκλογικής αναμετρήσεως πρωθυπουργός της Ελλάδας είναι ο Γεώργιος Παπανδρέου με την πολιτική παράταξη Ένωσις Κέντρου. Βασιλιάς της Ελλάδος είναι ο Κωσταντίνος Β΄ ο οποίος με ευκολία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί υποχείριο της μητέρας του Φρειδερίκης. Οι σχέσεις μεταξύ των δύο αυτών σημαντικότατων για την εξέλιξη των γεγονότων, προσώπων δεν ήταν παρά τεταμένες. Βέβαια, ούτε οι αμερικανικές δυνάμεις έβλεπαν με καλό μάτι την εξέλιξη αυτή. Προτιμούσαν στην εξουσία κάποιον ευκόλως επηρεαζόμενο από τις δικές τους εντολές. Το παλάτι δε, ήθελε να έχει τον πρώτο λόγο σε υποθέσεις που αφορούσαν την εθνική άμυνα, την δημόσια τάξη αλλά και σχετικά με το ποιος θα ήταν ο εκλεγμένος πρωθυπουργός. Οξύμωρο ε;
Όχι αν θυμηθούμε τις εκλογές ντροπής του 1961 που χαρακτηρίστηκαν ως βίας και νοθείας και τον ανένδοτο αγώνα που ξεκίνησε ο Παπανδρέου για την εμπλοκή του παλατιού και του στρατού του σε αυτές, προκειμένου να εξασφαλιστεί η νίκη και εκλογή του Κωνσταντίνου Καραμανλή και της ΕΡΕ που εξυπηρετούσαν την βούληση της βασιλικής οικογένειας αλλά και της Δεξιάς ( το ονομαζόμενο σχέδιο Περικλής ). Επομένως εύλογα συνειδητοποιούμε πως ο Παπανδρέου δεν είχε σε καμία περίπτωση ανάλογη στήριξη, ουκ ολίγες φορές μάλιστα πιέστηκε για να οδηγηθεί σε παραίτηση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η υπόθεση ΄Ασπίδα΄, σύμφωνα με την οποία υπήρχε μέσα στο στράτευμα μια μυστική οργάνωση που υποκινούνταν από τον Ανδρέα Παπανδρέου και είχε ως στόχο την ανατροπή του τότε καθεστώτος, κάτι που ίσχυε μόνο στην συνείδηση των πολιτικών αντιπάλων του πρωθυπουργού.
Το ποτήρι δε, ξεχείλισε όταν ο βασιλιάς δεν του επέτρεψε να αναλάβει την ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας , αναγκάζοντάς τον σε παραίτηση. Το παράδοξο όμως βρίσκεται στο εξής : Οι διαδηλωτές που βρίσκονταν στην πλατεία Κολωνακίου βρέθηκαν μπροστά σε ένα θέαμα το οποίο εκ πρώτης όψεως τους φαινόταν λογικό, μόνο που η πραγματικότητα απείχε πολύ από αυτό που φαντάζονταν. Διατηρούσαν την προσδοκία πως η εμφάνιση υπουργών της κυβέρνησης Παπανδρέου σηματοδοτούσε μια κίνηση εναντίωσης προς τον βασιλιά και συμπαράστασης στον ίδιο τον Παπανδρέου.
Όμως σε καμία περίπτωση δεν μπορούσαν να φανταστούν πως αντίκριζαν τους αποστάτες όπου ήταν έτοιμοι να ορκιστούν σε μια νέα κυβέρνηση, μόνο μία ώρα μετά την παραίτηση του αρχηγού του κόμματός τους. Νέος πρωθυπουργός διορίστηκε ο Γεώργιος Νόβας , ενώ Ιωάννης Τούμπας, Δημήτριος Παπασπύρου, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ήταν λίγα μόνο από τα μέλη της Ένωσις Κέντρου που έσπευσαν να διαλέξουν πλευρά. Εκείνη που τους έδινε την εξουσία, με όποιες συνέπειες. Φαίνεται πως μπροστά στην δόξα όλα τα άλλα έρχονται δεύτερα. Το αποτέλεσμα; Δημιουργήσουν μια νέα κυβέρνηση όπου θα ήταν υποχείριο του Κωσταντίνου, η οποία όμως δεν συγκέντρωσε την ψήφο εμπιστοσύνης της Βουλής. Ακολούθησαν άλλες δύο κυβερνήσεις αποστασίας με πρωθυπουργούς τους Ηλία Τσιριμώκο και Στέφανο Στεφανόπουλο. Ο λαός ήταν το λιγότερο εξαγριωμένος με όσα συνέβαιναν. Γίνονταν τουλάχιστον δέκα λαϊκές κινητοποιήσεις την μέρα στις οποίες καυτηριάζονταν τόσο η προδοσία των αποστατών αλλά και η άγρια, κατάφωρη εμπλοκή του παλατιού στην απομάκρυνση του Παπανδρέου. Ο τελευταίος μάλιστα αποτέλεσε σύμβολο κατά του Κωνσταντίνου και της μητέρας του. Η αστυνομία προσπαθούσε να καταστείλει τις διαδηλώσεις με την χρήση βίας, δολοφονώντας άγρια έναν αριστερό φοιτητή, τον Σωτήρη Πέτρουλα. Οι κινητοποιήσεις όμως κάθε άλλο πάρα σταματούν.
Έτσι, συμφωνείται το 1966 από την κυβέρνηση Στεφανόπουλου να προκηρυχθούν εκλογές τον Μάιο του επόμενου έτους. Φοβούμενο την νίκη Παπανδρέου, μα και της Αριστεράς, το παλάτι κεκλεισμένων των θυρών συζητά για ανατροπή του πολιτεύματος, όμως από τους στρατηγούς. Οπότε η δικτατορία θα γινόταν με πλήρη συναίνεση παλατιού και Δεξιάς, απλώς το πραξικόπημα πρόλαβαν να το κάνουν οι Συνταγματάρχες. Το τι ακολούθησε είναι ευρέως γνωστό…
Συμπεραίνουμε ότι η πολιτική αστάθεια και τα γεγονότα που ονομαστήκαν Ιουλιανά, η προδοσία των αποστατών, άφησαν ανοιχτό τον δρόμο για την αρπαγή της εξουσίας από τους Παπαδόπουλο, Παττακό και Μακαρέζο. Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης σε συνέντευξή του είχε δήλωσε ότι η συμμετοχή του στην αποστασία έγινε προκειμένου να προσπαθήσει να εξομαλύνει τα πράγματα. Ο ελληνικός λαός έγινε μάρτυρας του πού οδήγησε αυτή η προσπάθεια. Επιπλέον, ο τέως πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δεν δίστασε να πει πως η Δεξιά βρισκόταν μέσα στο Πολυτεχνείο, δηλαδή στην αντίσταση απέναντι στην δικτατορία. Μάλλον δεν θα τους βόλεψε η χούντα των Συνταγματαρχών και ξεσηκώθηκαν, καθώς ήταν ενήμεροι μόνο για αυτή των στρατηγών.
Συντάκτης: Χαρά Σοφιανίδου