Σύντομα θα διασχίζουμε τον έβδομο μήνα πολέμου στην Ουκρανία και συγκριτικά των ρωσικών προσδοκιών, μικρή πρόοδος έχει σημειωθεί επί του πεδίου. Εν όψει του χειμώνα και του τεράστιου μετώπου, ένα είναι το θέμα που απασχολεί: τα ρωσικά λογιστικά και η (μάλλον) αποτυχία τους.
Ο στρατηγός Ναπολέων είχε πει: Οι ερασιτέχνες συζητάνε για τακτικές. Οι επαγγελματίες για λογιστικά και η ιστορική πραγματικότητα έμελλε να τον επαληθεύσει ατελείωτες φορές. Αν ο στρατός εννοιολογικά ήταν ένας ζωντανός οργανισμός, οι πνεύμονές του θα ήταν τα λογιστικά. Αυτά, αποτελούν ουσιαστικά τις προμήθειες και τα εφόδια, από την τροφή, το νερό και τη στέγη, έως στα πυρομαχικά, τα οχήματα και τα συστήματα διεξαγωγής επιθετικών και αμυντικών ενεργειών. Χωρίς λογιστικά, ο στρατός δεν έχει τα μέσα διεξαγωγής πολέμου, άρα στερείται και της βασικής του ιδιότητας. Ένα στρατιωτικό σώμα που στερείται εξοπλισμού (όπλων, οχημάτων και μέσων υποστήριξης, επικουρικών συστημάτων αέρος, εδάφους και θαλάσσης), υπό τη ναυτική ορολογία αποτελεί καθιστή πάπια (sitting duck) . Είναι δηλαδή ανήμπορο, να αντιδράσει σε διαταγές, να αμυνθεί ή να κινηθεί στρατηγικά. Αδρανοποιείται και είναι ευάλωτο σε επιθέσεις και τελικώς, νομοτελειακά, ηττάται.
Η Ρωσία, εισέβαλε παράνομα στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, σε μία ακραία ρητορική «ζωτικού χώρου» , σε έναν παράλογο μονόλογο της ρωσικής Δούμα και αξιωματικών του Κρεμλίνου, αναφέροντας πως η Ουκρανία δεν αξίζει θέση στον χάρτη, πως αποτελεί ολικά ρωσική γη και πως ο κατακερματισμός της είναι η μόνη λύση. Η επίσημη γραμμή του προέδρου Πούτιν είναι πως στην Ουκρανία, διεξάγεται μία αποκαλούμενη «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» με σκοπό την ανατροπή του ναζιστικοποιημένου καθεστώτος του Κιέβου και της απελευθέρωσης τόσο του ουκρανικού, αλλά και του ρωσικού πληθυσμού της περιοχής. Σύντομα θα κλείσουν επτά μήνες συνεχόμενων πολεμικών ενεργειών, όμως συγκριτικά με τα αρχικά σχέδια της Μόσχας, ελάχιστη πρόοδος έχει σημειωθεί στο πεδίο. Ο πρώτος στρατηγικός σκοπός, που ήταν η ταχύτατη κατάληψη του Κιέβου και η ανατροπή της κυβέρνησης, απέτυχε. Οι ουκρανοί με επιτυχία αμύνθηκαν στο Κίεβο, στο Σούμι και το Χάρκοβο (όλα σε μηδαμινή απόσταση από τα ρωσικά σύνορα) , και γύρισαν τους κατακτητές στις αρχικές τους θέσεις. Οι ρώσοι κατάφεραν να καταλάβουν ολόκληρη την περιοχή του Ντόνετσκ, ενώ η μάχη για το Λουγκάνσκ συνεχίζεται. Στις περιοχές αυτές να αναφερθεί, πως ήδη από την κατάκτηση της Κριμαίας το 2014, είχαν δημιουργηθεί ψευδοκράτη ή σε κάθε περίπτωση, δρούσαν οπλισμένες από τη Ρωσία πολιτοφυλακές. Ο πόλεμος εκεί, στην πραγματικότητα από τότε δεν σταμάτησε ποτέ, οπότε η ρωσική εισβολή μονάχα επισημοποίησε τα πράγματα. Καθημερινά έρχονται ενημερώσεις για επιθέσεις και από τις δύο πλευρές, σε κάθε μέτωπο. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η ουκρανική αντεπίθεση στην Χερσώνα που έφερεω εν πολλοίς και το νέο ρωσικό στρατηγικό δόγμα. Ένα όμως είναι το κοινό σε όλο το τεράστιο μέτωπο που έχει δημιουργηθεί: τα λογιστικά. Εν όψει του χειμώνα, είναι ήδη ένα θέμα, που θα απασχολήσει πολύ περισσότερο.
Αν κανείς θέλει να ερευνήσει τα αίτια του κενού που εντοπίζεται στα ρωσικά λογιστικά, οφείλει πρώτα να κοιτάξει το αιώνιο πρόβλημα του σιδηρόδρομου που μαστίζει τη Ρωσία, ήδη από την εποχή του τσάρου και έπειτα της Σοβιετικής Ένωσης. Η Μόσχα στηρίζεται στην συντριπτική πλειοψηφία της για ανάγκες μεταφορών στο σιδηροδρομικό δίκτου, τόσο στον εμπορικό και πολιτικό τομέα, όσο και στον στρατιωτικό που μας αφορά στην προκειμένη. Η Ρωσία είναι η χώρα των δύο ηπείρων, με την έκτασή της να καλύπτεται από ευρωπαϊκές πεδιάδες, σε ορεινές παγετώδεις εκτάσεις στη Σιβηρία, στέπες της Ασίας και το κλίμα των Ανατολικών ακτών στα σύνορα με την Κίνα. Αυτή η εξαιρετικά σπάνια γεωμορφολογία, ο συνδυασμός διαφορετικών κλιμάτων και το γεγονός ότι ο ρωσικός σιδηρόδρομος, είναι ο τρίτος μεγαλύτερος στον κόσμο, τον καθιστά απαραίτητο για την ομαλή λειτουργία του ρωσικού στρατού. Για αυτό ακριβώς τον σκοπό, οι μονάδες του, φέρουν μέχρι και ειδικά τμήματα επισκευής σιδηροδρόμων και γενικής υποστήριξης αυτών. Τα τμήματα αυτά, που είναι μοναδικά εν συγκρίσει με τις υπόλοιπες στρατιωτικές δομές ανά τον κόσμο, αποδεικνύουν ακριβώς την κρίσιμη σημασία του σιδηρόδρομου για την τήρηση μάχιμης κατάστασης του ρωσικού στρατού.
Μία διαπίστωση με την οποία μπορεί να αρχίσει κανείς, παρά την προπαγάνδα πληροφοριών που περιβάλλει και τις δύο πλευρές, είναι ότι παντού στο μέτωπο, από την πολύ αρχή του πολέμου, βρίσκονται εγκαταλειμμένα – πολλές φορές χωρίς να έχουν τιναχτεί- άρματα μάχης χωρίς καύσιμα. Κυκλοφορούν επίσης πλάνα από ρώσους στρατιώτες να κλέβουν φαγητό από πολυκαταστήματα και γενικότερες προμήθειες από άλλα καταστήματα. Πολλές φορές, ψάχνουν οδηγίες από ντόπιους ή πινακίδες δρόμων (αν και η ουκρανική κυβέρνηση τις αφαίρεσε κατά την εισβολή για λόγους ασύμμετρου, αμυντικού πολέμου) . Όλα αυτά, που κανείς μπορεί να εντοπίσει και διασταυρώσει εύκολα από in situ πηγές, αποδεικνύουν και ενισχύουν το γεγονός ότι, τα ρωσικά λογιστικά απέτυχαν στην Ουκρανία, κάτι που δεν συμβαίνει πρώτη φορά – ικανό παράδειγμα, η σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν. Που όμως οφείλεται αυτή η αποτυχία;
Αν τα επιθετικά ελικόπτερα απάτσι, έκαναν την διαφορά στον πόλεμο του Ιράκ, σίγουρα ο παράγοντας που άλλαξε τις ισορροπίες και προκαλεί σοβαρά προβλήματα στα ρωσικά λογιστικά, είναι τα αμερικανικά HIMARS. Το όπλο αυτό, αποτελεί ένα υψηλής κινητικότητας πυροβολικό σύστημα πυραύλων, που αν και σχετικά άγνωστο στις αποθήκες του αμερικανικού στρατού, έκανε την prova generale του στο Αφγανιστάν και τη Μέση Ανατολή, όμως τα φώτα της δημοσιότητας τα πήρε στη Νότια Ουκρανία, χτυπώντας τις γραμμές του ρωσικού ανεφοδιασμού στα ογδόντα (80) χιλιόμετρα. Τα HIMARS στοχεύουν ρωσικά κέντρα ελέγχου, αποθήκες εφοδίων (πυρομαχικά, οχήματα και πετρέλαιο), στρατιωτικά κομβόι, σιδηροδρομικές υποδομές και δρόμους. Πολλές σημαντικές γέφυρες, όπως η Νόβα Κάκοβκα Νταμ και η γέφυρα του Αντονίβκα έχουν χτυπηθεί από τα HIMARS εκμηδενίζοντας την ικανότητά τους να αντέξουν την μεταφορά φορτίου. Το γεγονός ότι οι ρωσικές σημαντικές θέσεις προμηθειών βρίσκονται σε κίνδυνο, ογδόντα χιλιόμετρα από το μέτωπο, τις καθιστά απαραίτητες -αν δεν θέλουν να κινδυνεύσουν- , να εγκατασταθούν πίσω από αυτό το όριο απόστασης. Φυσικά αυτό σημαίνει, ότι τα εφοδιαστικά κέντρα και οι ενισχύσεις, με σκοπό την αποφυγή έκθεσης, θα χρειαστεί να απέχουν 80.000 μέτρα μακριά από την πρώτη γραμμή, το ενεργό μέτωπο και τους ρώσους στρατιώτες που χρειάζονται τα “λογιστικά” για να λειτουργήσουν. Τα συνεχόμενα πακέτα εξοπλισμού από τη Δύση, επίσης αποτελούν καθοριστικό παράγοντα κατά των ρωσικών λογιστικών. Σαφώς και αριθμητικά η Ρωσία υπερισχύει, οπότε το ουκρανικό δόγμα έχει ακριβώς διαμορφωθεί σε στοχευμένα και συγκεκριμένα χτυπήματα στις γραμμές μεταφοράς προμηθειών και στα κέντρα διανομής, περισυλλογής και κατανομής πολεμοφοδίων και υλικών. Το βαρύ πυροβολικό, οι περιορισμένες αλλά προσεκτικά επιλεγμένες επιχειρήσεις αεροπορίας, τα χτυπήματα στη θάλασσα και οι πράξεις σαμποτάζ στα κατεχόμενα, αποτελούν επίσης σημαντικούς παράγοντες σοβαρής βλάβης των ρωσικών λογιστικών. Η τεχνική της καμμένης γης, είναι επίσης κάτι αρκετά αποδοτικό – σε συνέχεια των τιναγμένων γεφυρών κατά την αποχώρηση. Μία παλαιά τακτική που κοστίζει πολλά στον επιτιθέμενο που επεκτείνεται.
Οι ρώσοι, ήλπιζαν σε μία γρήγορη κατάληψη του Κιέβου και κατάκτηση των παραλίων της Αζοφικής, με σκοπό τόσο την εξασφάλιση ανατροπής της ουκρανικής κυβέρνησης, όσο και την κατοχή της συνοριακής γραμμής στη Μαύρη Θάλασσας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στον γεωστρατηγικό ορίζοντα. Τουλάχιστον στον πρώτο και κυριότερο σκοπό, απέτυχαν παταγωδώς. Και αυτό τους στέρησε την βασική τους ελπίδα: να τελειώσουν γρήγορα τον πόλεμο, πριν ακριβώς τα λογιστικά τους εκτεθούν. Πλέον η έκταση των επιχειρήσεων είναι τεράστια, η ρωσική διοίκηση έχει αλλάξει πολλαπλές φορές και μία γενικότερη ασυνταξία παρατηρείται. Υπάρχει τεράστια ανάγκη για παύσεις. Οι Ρώσοι, ήδη από τον Β’Π.Π., έχουν υιοθετήσει μία ιδιαίτερη τακτική χρήσης έντονου πυροβολικού, με κάποια όμοια δόγματα αντίστοιχα της γνωστής τακτικής Σοκ και Δέος. Ένα μέσο ρωσικό τάγμα, φέρει τουλάχιστον τρεις πυροβολαρχίες και μία μονάδα αντιαεροπορικών. Αυτό, φέρει τεράστια και συνεχόμενη ανάγκη ανατροφοδότησης του πυροβολικού και των αντιαεροπορικών βλημάτων, προσφέροντας ένα τεράστιο βάρος στα ήδη επιβαρυμένα ρωσικά λογιστικά.
Τέλος, ας μη ξεχάσουμε ότι στην προκειμένη, η Ρωσία είναι η επιθετική δύναμη που σημαίνει πρώτα, πως οι προμήθειες που χρειάζεται είναι de facto περισσότερες, καθώς μάλιστα, δεδομένου πως οι επιτιθέμενοι συνήθως επεκτείνονται, απομακρύνεται παράλληλα από τα δικά της κέντρα προμηθειών και τις ρωσικές πόλεις. Σε πλήρη αντίθεση, η Ουκρανία ως αμυνόμενη δύναμη απολαμβάνει το προνόμιο της άμεσης επαφής με το περιβάλλον παραγωγής, μεταφοράς και διανομής προμηθειών κάτι που την καθιστά, τις περισσότερες φορές, ετοιμοπόλεμη και αξιόμαχη. Εκ προοιμίου ο αμυνόμενος, απολαμβάνει κι άλλα πλεονεκτήματα, όπως τον χρόνο καλύτερης προετοιμασίας οχυρώσεων, τις ενέδρες, τις αμυντικές μανούβρες και τον ασύμμετρο πόλεμο (αντάρτικο).
Ο πόλεμος στην Ουκρανία εξελίσσεται με γοργούς ρυθμούς, όμως η λήξη του μοιάζει μακρινή και απίθανη στην προκειμένη. Η αντεπίθεση των ουκρανών στον Νότο συνεχίζεται ασκώντας τρομερή πίεση, με λίγα όμως προς το παρόν εδαφικά αποτελέσματα. Απεναντίας, την τελευταία εβδομάδα έχει αρχίσει μία ουκρανική αντεπίθεση-έκπληξη στην ευρύτερη περιοχή του Λουγκάνσκ, καθώς τουλάχιστον πενήντα χιλιόμετρα έχουν ανακτηθεί πίσω στην ουκρανική κυριαρχία. Το Ιζιούμ δέχεται απευθείας ουκρανική επίθεση, ενώ πόλεις και χωριά όπως το Σάντοβο, το Σεφτσένκοφ και το Μπαλακλίγια είναι ξανά υπό ουκρανική σημαία. Το ρωσικό στρατηγείο πρέπει να λάβει άμεσα αποφάσεις, ειδάλλως κινδυνεύει με περικύκλωση. Το Κουπιάνσκ, σημαντική πόλη της περιοχής και ενδεχομένως στόχος της αντεπίθεσης, ενδέχεται να ανακτηθεί εντός των επομένων ημερών, προσφέροντας πλεονέκτημα – τουλάχιστον ηθικό- στους αμυνόμενους ουκρανούς. Όλα αυτά, ενώ τα ρωσικά λογιστικά προσπαθούν, από ό,τι φαίνεται αποτυχημένα, να υποστηρίξουν αυτήν την τεράστιας κλίμακας πολεμική δράση, με τις καταστροφές και τις ανθρώπινες απώλειες να εντείνονται, άσκοπα και άδικα, μέρα με τη μέρα, σε έναν κόσμο που ολοένα βαδίζει προς την καταστροφή.
Συντάκτης: Δημήτρης Τάκος