Γράφει ο Πάρης Γιαννούλης
Έχουν γραφτεί δεκάδες ποιήματα για αυτήν και ακόμη περισσότερα τραγούδια. Στους δρόμους της έχουν περάσει και έχουν ζήσει άνθρωποι που μεγαλούργησαν στο ελληνικό τραγούδι, στην λογοτεχνία, στον πολιτισμό γενικότερα. Από την διαμόρφωση της ως μια σύγχρονη, κοσμοπολίτικη (αλλά πάντα παραδοσιακή με έντονες βαλκανικές επιρροές) πόλη στις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι την Θεσσαλονίκη του σήμερα, το μόνο πράγμα που μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο είναι πως τίποτε πότε δεν είναι δεδομένο για αυτήν την πόλη.
Υπό αυτό το πρίσμα η σημερινή Θεσσαλονίκη αντιμετωπίζει αρκετά ζητήματα. Η οικονομική κρίση του 2010 και τα νέα κοινωνικοπολιτικά δεδομένα που επέφερε η παραπάνω συνθήκη, η έξαρση φαινομένων βίας και ιδιαίτερα η οπαδική βία καθώς και η εκτεταμένη αδιαφορία της κεντρικής εξουσίας για την ελληνική περιφέρεια σε συνδυασμό με την διαρκή (και ψυχαναγκαστική) ανάγκη του κράτους για “Αθηνοκεντρισμό”, συνέβαλλαν στην υποβάθμιση της πόλης.
Το βάρος αυτής της απαξίωσης της Θεσσαλονίκης το επωμίζονται κυρίως οι νέες και οι νέοι της πόλης. Μέσα σε αυτούς τους νέους βρίσκονται η Κατερίνα, προπτυχιακή φοιτήτρια στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ. και ο Γρηγόρης, μεταπτυχιακός φοιτητής στο τμήμα Γεωλογίας του Α.Π.Θ. με τους οποίους είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε σχετικά με το πως αντιλαμβάνονται την ζωή τους στην “φτωχομάνα” Θεσσαλονίκη.
Η Κατερίνα παράλληλα με τις σπουδές εργάζεται στον τομέα της εστίασης, ενώ στον ελεύθερο της χρόνο εκτός από τον χορό, απολαμβάνει να περνάει χρόνο με τους δικούς της ανθρώπους στην πόλη, γι’ αυτό και την έχει συνδυάσει με ωραία συναισθήματα. Παρόλα αυτά, δυσανασχετεί ιδιαίτερα στο θέμα των μετακινήσεων και συγκεκριμένα στο κομμάτι που αφορά την ασυνέπεια στα δρομολόγια των αστικών λεωφορείων.
Ο Γρηγόρης, έχει συνδυάσει την πόλη με τα μικρά βιβλιοπωλεία που υπάρχουν στο κέντρο της, όπου περνάει τον περισσότερο από τον ελεύθερο χρόνο του αλλά και εκείνος με την σειρά του απεχθάνεται το κυκλοφοριακό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η πόλη.
Τους ρωτήσαμε ποιες είναι οι θυσίες που χρειάζεται να κάνει ένας νέος άνθρωπος που ζει στην Θεσσαλονίκη για να ανταπεξέλθει στην καθημερινότητα του/της;
Κατερίνα: Σίγουρα χρειάζεται να διαχειρίζομαι καλύτερα τον χρόνο μου, καθώς και σε ποια πράγματα τον διαθέτω γιατί αλλιώς δημιουργείται πίεση. Όταν δεν εργαζόμουν, είχα την δυνατότητα να είμαι πιο ελαστική και η καθημερινότητα μου δεν χρειάζονταν τόσο προγραμματισμό. Έχω μειώσει τις εξόδους μου αισθητά και εννοείται πως δεν μπορώ να κάνω μακροχρόνια σχέδια, διότι πρέπει να ζυγίζω τόσο τις υποχρεώσεις της σχολής μου, όσο και της δουλειάς. Προσπαθώ να αποδεχτώ πως δεν μπορώ να τα κάνω και τα δύο άψογα. Τελευταία καταλαβαίνω πολύ περισσότερο την φράση που μου έλεγε η μαμά μου πως δεν μπορείς να κρατάς πολλά καρπούζια κάτω από μια μασχάλη.Θύμωνα όταν την άκουγα, γιατί έλεγα πως θα τα καταφέρω, αλλά εν τέλει τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά στην θεωρία απ’ ότι στην πράξη.
Γρηγόρης: Αν και δεν έχω το βάρος του ενοικίου, η καθημερινότητα μου ως φοιτητής στη Θεσσαλονίκη είναι απαιτητική κυρίως λόγω του αυξημένου κόστους ζωής και των χαμηλών μισθών. Οι τιμές σε βασικά είδη κατανάλωσης, οι μετακινήσεις, ακόμη και ένας καφές έχουν αυξηθεί τόσο πολύ που χρειάζεται συνεχώς να κάνω υποχωρήσεις. Περιορίζω την ψυχαγωγία μου, προσέχω τις αγορές μου μέχρι και στο σούπερ μάρκετ, και συχνά αποφεύγω δραστηριότητες που παλαιότερα θεωρούνταν αυτονόητες για έναν φοιτητή. Οι θυσίες επηρεάζουν περισσότερο την ποιότητα ζωής και τον ελεύθερο χρόνο, γιατί ακόμα κι αν δεν πληρώνεις ενοίκιο, το κόστος ζωής παραμένει αυξημένο.
Πώς βλέπετε τη Θεσσαλονίκη ως νέοι άνθρωποι που ζείτε και σπουδάζετε εδώ;
Κατερίνα : Μου αρέσει η Θεσσαλονίκη, είναι άλλωστε η μόνη πόλη όπου έχω ζήσει. Εδώ γεννήθηκα και εδώ μεγάλωσα, εδώ σπουδάζω και έχω διαμορφώσει την ζωή μου. Δεν γνωρίζω πως θα ήταν η ζωή αν βρισκόμουν σε κάποιο άλλο μέρος. Η Θεσσαλονίκη καταφέρνει να είναι μια από τις λίγες πόλεις η οποία μέσα στις αντιθέσεις και στους πολύ διαφορετικούς ανθρώπους της, καταφέρνει να δώσει στον καθένα μια αφορμή για να την αγαπήσει.
Γρηγόρης : Η Θεσσαλονίκη είναι μια όμορφη πόλη με μεγάλη πολιτιστική κληρονομιά. Παρόλα αυτά όμως ως νέοι και ως πολίτες αυτής της πόλης αντιμετωπίζουμε σοβαρά προβλήματα που δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει όπως το κυκλοφοριακό, η υποβάθμιση των δημοσίων συγκοινωνιών, η έλλειψη ελεύθερων χώρων πρασίνου καθώς και το υψηλό κόστος ζωής. Η Θεσσαλονίκη πιστεύω ότι είναι μια πόλη η οποία έχει μεγάλες δυνατότητες, όμως χρειάζονται πολλές αλλαγές για να γίνει μια πόλη πραγματικά φιλόξενη για τους νέους.
Νιώθετε πως η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη που ακούει και σέβεται τις ανάγκες σας ;
Κατερίνα : Η απάντηση είναι ναι και όχι. Σίγουρα είναι πολύ θετικό ότι τόσο η σχολή μου όσο και το μαγαζί που εργάζομαι είναι σχετικά κοντά στο σπίτι μου, δηλαδή με τα πόδια βρίσκομαι εκεί μέσα σε 30 με 40 λεπτά. Για τη σχολή μου χρησιμοποιώ το μετρό όπου με βολεύει πολύ. Για τη δουλειά μου όμως επιλέγω να περπατήσω, γιατί τα λεωφορεία δεν είναι συνήθως στην ώρα τους, η ηλεκτρονική εφαρμογή του ΟΑΣΘ μπορεί να μην είναι καλά ενημερωμένη και στο τέλος να χάσω άδικα τον χρόνο μου περιμένοντας, με αποτέλεσμα να τρέχω να προλάβω να βρω γρήγορα ταξί για να μην αργήσω στη δουλειά. Δεν υπάρχει λόγος να προσθέσω στη ζωή μου επιπρόσθετο άγχος και πίεση.
Γρηγόρης : Η Θεσσαλονίκη δεν είναι μία πόλη που ακούει και σέβεται τις ανάγκες μας. Το πιο σημαντικό ζήτημα θεωρώ είναι η υποβάθμιση – υποστελέχωση και περαιτέρω ιδιωτικοποίηση των δημοσίων συγκοινωνιών. Ειδικότερα, τις ώρες αιχμής, τα λεωφορεία είναι υπερφορτωμένα και τα δρομολόγια καθυστερούν σημαντικά, ενώ το βράδυ οι επιλογές μετακίνησης είναι λιγότερες με αποτέλεσμα να εξαρτόμαστε από πιο ακριβά μέσα, όπως τα ταξί. Επιπλέον, μεγάλο μέρος του στόλου των λεωφορείων αποτελείται από παλιά οχήματα, τα οποία δεν έχουν συντηρηθεί επαρκώς, με συχνές βλάβες και ελλείψεις στον κλιματισμό ειδικά τους θερινούς μήνες, με αποτέλεσμα η κατάσταση στα λεωφορεία να είναι αφόρητη το καλοκαίρι. Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα για την πόλη μας είναι η σοβαρή έλλειψη ελεύθερων χώρων πρασίνου καθώς και ανοικτών χώρων ψυχαγωγίας όπως π..χ γήπεδα μπάσκετ, ποδοσφαίρου, παιδικές χαρές κλπ. Αυτό το καταλαβαίνουμε τους καλοκαιρινούς μήνες ειδικά σε μέρες καύσωνα όπου υπάρχουν ελάχιστα σημεία για δροσιά. Είναι ζωτικής σημασίας πιστεύω η δημιουργία μητροπολιτικού πάρκου στον χώρο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης με ταυτόχρονη μέριμνα για την ύπαρξη υποδομών που θα φιλοξενούν αθλητικές και πολιτιστικές δραστηριότητες.
Τι εύχεστε ή ελπίζετε για τα επόμενα χρόνια για την πόλη;
Κατερίνα : Πρωτίστως, θα ευχόμουν σίγουρα να επεκταθεί σύντομα το μετρό και σε άλλες περιοχές και ο ΟΑΣΘ να αποκτήσει επιτέλους συνέπεια. Ταυτόχρονα, ιδανικό θα ήταν να υπήρχαν και Μ.Μ.Μ. μετά τα μεσάνυχτα, γιατί ιδίως εμείς που εργαζόμαστε και σχολάμε εκείνες τις ώρες από την εργασία μας, αντιμετωπίζουμε σοβαρές δυσκολίες στην επιστροφή μας εάν δεν έχουμε δικό μας μεταφορικό μέσο. Προσωπικά ως γυναίκα, έχουν υπάρξει φορές που φοβάμαι να γυρίσω σπίτι μου το βράδυ και η λύση δεν μπορεί να είναι το ταξί σε σταθερή βάση. Δεν μπορώ να ανταπεξέλθω οικονομικά, καθώς θα δίνω πολλά από τα ωρομίσθια ή τα φιλοδωρήματα μου εκεί. Επίσης εύχομαι σίγουρα να γίνουν κάποιες περιοχές της πόλης περισσότερο βιώσιμες και φιλόξενες καθώς εδώ και αρκετά χρόνια έχουν εγκαταλειφθεί.
Γρηγόρης : Αυτό που ελπίζω και εύχομαι για τα επόμενα χρόνια είναι να γίνει η Θεσσαλονίκη μια πόλη πιο ανθρώπινη, πιο λειτουργική και πιο φιλική για τους νέους και τους κατοίκους της. Να δούμε ουσιαστικές αυξήσεις στην κρατική χρηματοδότηση για τις δημόσιες συγκοινωνίες, με προσλήψεις προσωπικού, ενίσχυση των γραμμών καθώς και νέα, καθαρά και αξιόπιστα οχήματα. Να δημιουργηθούν περισσότεροι ελεύθεροι χώροι πρασίνου, (και αναβάθμιση των ήδη υπαρχόντων) για τις ανάγκες των πολιτών, όχι απλώς για αισθητικούς λόγους, αλλά για να έχουμε ανάσες δροσιάς, χαλάρωσης και κοινωνικής ζωής μέσα στην πόλη.
Αν είχατε την δυνατότητα να αλλάξετε κάτι στην Θεσσαλονίκη ,τι θα ήταν αυτό;
Κατερίνα : Θα άλλαζα όλα όσα προανέφερα. Αν έπρεπε να διαλέξω το κυριότερο, αυτό θα ήταν η βιωσιμότητα των μετακινήσεων για να μην αποκτάμε περισσότερο άγχος και πίεση να ανταπεξέλθουμε στα προγράμματα μας, πέρα από το υπάρχον άγχος της καθημερινότητας μας ούτως ή άλλως. Δεν γίνεται εν έτει 2025 η Θεσσαλονίκη να μην έχει έστω ένα αξιόπιστο μέσο μεταφορών. Χιλιάδες άνθρωποι καθημερινά βασιζόμαστε στις συγκοινωνίες της πόλης για να πάμε στις δουλείες μας. Αν θέλουμε να λέμε πως η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη που σέβεται τους πολίτες της, το πρώτο πράγμα που πρέπει να αλλάξει είναι ο τρόπος λειτουργίας των ΜΜΜ.
Γρηγόρης : Αν είχα την δυνατότητα να αλλάξω κάτι στην Θεσσαλονίκη θα ήταν πρωτίστως η πρακτική ενίσχυση των δημοσίων συγκοινωνιών. Χρειαζόμαστε περισσότερα, σύγχρονα και αξιόπιστα λεωφορεία , προσλήψεις προσωπικού και πιο συχνά δρομολόγια , ιδιαίτερα σε περιοχές εκτός του κέντρου της πόλης. Η ενίσχυση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς πρέπει να συνοδεύεται και από πολιτικές που αποθαρρύνουν την χρήση του ΙΧ. Αυτό θα έχει αρκετά οφέλη για την πόλη καθώς θα υπάρχει αποσυμφόρηση στους δρόμους. Παράλληλα ένα άλλο ζήτημα που όπως ανέφερα και παραπάνω είναι ζωτικής σημασίας για την πόλη, είναι η δημιουργία Μητροπολιτικού πάρκου στον χώρο της ΔΕΘ. Η Θεσσαλονίκη έχει μεγάλη ανάγκη από χώρους πρασίνου και δημόσιους χώρους ,ειδικά στο κέντρο. Για να καταλάβετε η Θεσσαλονίκη έχει από τις χαμηλότερες αναλογίες πρασίνου ανά κάτοικο στην Ευρώπη (2,8 τ.μ ανά κάτοικο σύμφωνα με στοιχεία του δήμου Θεσσαλονίκης) και η δημιουργία ενός μητροπολιτικού πάρκου θα λειτουργήσει ως «ανάσα» για χιλιάδες κατοίκους και φοιτητές που δεν έχουν κοντά τους ούτε ένα πάρκο. Πέραν του πρασίνου, ένα πάρκο στην ΔΕΘ θα βοηθήσει στην βελτίωση της ποιότητας αέρα και θα προσφέρει χώρο για αναψυχή, άθληση και ξεκούραση.
Η ζωή στην Θεσσαλονίκη παραμένει αμφίπλευρη. Παρά τα σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει σε τομείς όπως οι δημόσιες μεταφορές και η ύπαρξη ελεύθερων δημοσιών χώρων, καταφέρνει να αναδείξει ορισμένα ανεκτίμητα γνωρίσματα. Ο πολιτιστικός πλούτος της πόλης και η βαριά κοινωνική και πολιτική της ιστορία, η παραδοχή του ποιητή Γεωργίου Βαφόπουλου πως η Θεσσαλονίκη είναι ο “πόνος και το πάθος των ανθρώπων της”, αποδεικνύει πως η Θεσσαλονίκη έχει την ευκαιρία να γίνει μια πόλη που ακούει σέβεται και εξελίσσεται μαζί με τους κατοίκους της.
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τις θέσεις του What Politics Means και της συντακτικής ομάδας.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου από άλλες ιστοσελίδες χωρίς άδεια του What Politics Means. Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των δύο έως τριών πρώτων παραγράφων με την προσθήκη ενεργού συνδέσμου (link) για την ανάγνωση της συνέχειας στο What Politics Means. Οι παραβάτες θα αντιμετωπίσουν νομικά μέτρα.
