Γράφει η Ιωάννα Γιαννούλα
Η 80ή Σύνοδος της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, που θα πραγματοποιείται από 23 έως 29 Σεπτεμβρίου 2025, συγκεντρώνει για ακόμη μία φορά την παγκόσμια προσοχή. Η ετήσια αυτή συνάντηση των ηγετών των κρατών και κυβερνήσεων διεξάγεται σε μια περίοδο έντονης γεωπολιτικής αστάθειας, κλιματικής κρίσης και κοινωνικοοικονομικών προκλήσεων. Το φετινό θέμα, όπως επιλέχθηκε από την πρόεδρο της Γενικής Συνέλευσης, Αναλένα Μπέρμποκ, είναι «Better together: 80 years and more for peace, development and human rights», αναδεικνύοντας την ανάγκη συλλογικής δράσης για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων κρίσεων.
Οι βασικοί άξονες της ατζέντας
Η εκλογή της Αναλένα Μπέρμποκ στη θέση της προέδρου της Γ.Σ. του Οργανισμού, υπογραμμίζει την έμφαση στη διπλωματία, την πολυμέρεια και τη συνεργασία για την ειρήνη. Παράλληλα, η Νορβηγία και άλλες χώρες προωθούν την ατζέντα των μεταρρυθμίσεων του ΟΗΕ, εστιάζοντας στην αποτελεσματικότητα, τη διαφάνεια και την ενίσχυση του ρόλου των αναπτυσσόμενων χωρών. Το ζήτημα της ενιαίας εκπροσώπησης της ΕΕ αποτελεί σημελιο συζήτησης, καθώς η Ευρώπη επιδιώκει μεγαλύτερη πολιτική φωνή στην παγκόσμια σκηνή.
Στο σημερινό διεθνές πλαίσιο, οι συζητήσεις και οι ομιλίες των ηγετών εστιάζουν αναπόφευκτα εκτός από κρίσιμα ζητήματα περί ειρήνης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σε θέματα κλιματικής κρίσης, ενεργειακής ασφάλειας και παγκόσμιας ανάπτυξης.
Η γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης αναγνωρίζει την κλιματική κρίση ως υπαρξιακή απειλή και καλεί τα κράτη να ενισχύσουν τις δεσμεύσεις τους για μείωση εκπομπών και προστασία των οικοσυστημάτων. Στη Σύνοδο θα συζητηθεί η εφαρμογή διεθνών κανόνων και η διασφάλιση της συμμόρφωσης των κρατών.
Παράλληλα, στις 25/09 πραγματοποιήθηκε η 4η Υψηλού Επιπέδου Συνάντηση (HLM4) για την καταπολέμηση των μη μεταδοτικών ασθενειών και την προώθηση της ψυχικής υγείας. Η δημόσια υγεία και η πρόσβαση σε φαρμακευτικά προϊόντα αποτελούν βασικά θέματα, ιδίως μετά την εμπειρία της πανδημίας COVID-19 και τις ανισότητες στον παγκόσμιο εμβολιασμό.
Οι συνεχείς και εντεινόμενες συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή, η ένταση στην Ανατολική Ευρώπη και η αστάθεια στη Βόρεια Αφρική κυριαρχόυν στις συζητήσεις για την ειρήνη και την ασφάλεια. Η επίδραση στρατηγικών συμμαχιών, η χρήση νέων τεχνολογιών στον πόλεμο και η προστασία της ναυσιπλοΐας αποτελούν καίρια σημεία για τις διεθνείς σχέσεις.
Οι πόλεμοι και οι συγκρούσεις αποτελούν όπως αναμενόταν, κεντρικό ζήτημα στις ομιλίες των ηγετών. Η σύγκρουση στην Ουκρανία, η αστάθεια στη Μέση Ανατολή και οι κρίσεις στην Αφρική φέρνουν στην επιφάνεια τα όρια της διεθνούς διπλωματίας. Η στάση των σημαντικότερων δρώντων του διεθνούς συστήματος, όπως οι Η.Π.Α. η Κίνα και η Ρωσία, δίνουν μέχρι στιγμής τον τόνο στην Γενική Συνέλευση.
Από την άλλη, δρώντες όπως η Ε.Ε. έχουν την ανάγκη και την επιδίωξη να παρουσιάσουν μια ενιαία φωνή, προβάλλοντας την ανάγκη σεβασμού του διεθνούς δικαίου, ενώ χώρες όπως η Ελλάδα θα εστιάσουν σε περιφερειακά ζητήματα, από την Ανατολική Μεσόγειο μέχρι τη σταθερότητα στη Βόρεια Αφρική.
Παρά την ελπιδοφόρα θεματολογία, η πραγματικότητα υποδεικνύει προκλήσεις. Οι πολιτικές συγκρούσεις, τα συμφέροντα ισχυρών κρατών και η ανισότητα στην εκπροσώπηση δυσχεραίνουν την επίτευξη συγκεκριμένων δεσμεύσεων. Η εμπειρία δείχνει ότι η πολυμέρεια του ΟΗΕ συχνά συγκρούεται με τις πραγματικές γεωπολιτικές ισορροπίες. Ωστόσο, η φετινή Σύνοδος δίνει την ευκαιρία να αναδειχθεί η ανάγκη για συλλογικές δράσεις σε θέματα που υπερβαίνουν τα εθνικά σύνορα, όπως η κλιματική αλλαγή και η δημόσια υγεία.
Η έμφαση σε ζητήματα NCDs και ψυχικής υγείας, η ενίσχυση της διαφάνειας και αποτελεσματικότητας στον ΟΗΕ και η συζήτηση για την ενιαία φωνή της ΕΕ αποτελούν σημεία στα οποία η διεθνής κοινότητα μπορεί να καταγράψει απτά αποτελέσματα, εφόσον υπάρξει πολιτική βούληση.
Η 80ή Σύνοδος της ΓΣ του ΟΗΕ αναδεικνύει μια κρίσιμη καμπή για τη διεθνή διπλωματία. Η επίτευξη συγκεκριμένων αποτελεσμάτων απαιτεί όχι μόνο διακηρύξεις αλλά και ουσιαστικές δεσμεύσεις και συνεργασία. Η Σύνοδος προσφέρει ένα παράθυρο για ενίσχυση της πολυμέρειας, αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων και προώθηση της διεθνούς ειρήνης, αλλά τα αποτελέσματα θα εξαρτηθούν από την ικανότητα των κρατών να υπερβούν τα στενά τους εθνικά συμφέροντα.
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τις θέσεις του What Politics Means και της συντακτικής ομάδας.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου από άλλες ιστοσελίδες χωρίς άδεια του What Politics Means. Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των δύο έως τριών πρώτων παραγράφων με την προσθήκη ενεργού συνδέσμου (link) για την ανάγνωση της συνέχειας στο What Politics Means. Οι παραβάτες θα αντιμετωπίσουν νομικά μέτρα.
